Qazaq tilin ǵylym tili retinde damytýymyz qajet - Sherýbaı Qurmanbaıuly
Ǵalymnyń aıtýynsha, búginde qazaq tili ǵylym men texnologııa salasynda keńinen qoldanylmaıdy. Qoǵam tarapynan oǵan degen qajettilik te tolyq týyndamaı otyr. "Nege? Birinshiden, qazaq tili ǵylym tili retinde ıadrolyq fızıkada, kıbernetıka, aqparattyq texnologııalar salasynda, energetıkada, medıtsına, qarjy salasynda qoldanylsa, suranys bolatyn edi. Máselen, Ulttyq bank pen qarjy mınıstrligi qazaqsha sóılep tursa, onda qarjy termınologııasynyń damýyna qajettilik te, negiz de qalyptasady. Mamandardy da izdeı bastaıdy. Al qazaq tili osy salalarda qoldanylmaıynsha qazaq tilindegi termınologııanyń ornyǵýyna biz negiz qalaı almaımyz. Osyny ashyq aıtýymyz kerek. Bul barlyq ǵylym salasyna baılanysty", - dedi Sh.Qurmanbaıuly Parlament Májilisinde ótken ǵylymı-praktıkalyq konferentsııada.
Onyń sózine qaraǵanda, keńester kezindegi saıasatqa baılanysty energetıka, texnıka, quqyq qorǵaý sııaqty kóptegen salalarda memlekettik tildiń qoldaný aıasy shekteldi. Sonyń saldarynan qazaq tili atalǵan salalarda ǵylym tili retinde órisin jaıyp kete almady. Atalǵan dástúr áli kúnge deıin jalǵasyp keledi. "Sosyn búginde termınderdi qalyptastyrýdyń ǵylymı qaǵıdattary áli aıqyn emes. Termınologııalyq jumystardy júrgizý kezinde belgili bir barshaǵa ortaq ustanymdar men qaǵıdattar basshylyqqa alyna bermeıdi, nemese olardy jaýapty qurylymdar men osy jumysqa jetekshilik etýshiler qalaýyna qaraı ózderi belgileıdi jáne jıi ózgertedi. Termınologııaǵa bulaı qaraý bul saladaǵy jumystyń jolǵa qoıylmaǵandyǵyn, isti ǵylymı, kásibı turǵydan tıisti deńgeıde júrgizilmeı otyrǵandyǵyn kórsetedi. Sonyń saldarynan turaqty qoldanylatyn ulttyq ǵylymı termınologııalyq qor tolyq qalyptaspaı otyr", - dep atap kórsetti Sh.Qurmanbaıuly.
Aıta keteıik, búgingi jıynda professor Sherýbaı Qurmanbaıuly termınologııanyń ózekti máselelerin atap ótti. Osy oraıda ǵalym termınkomnyń quziretin kúsheıtý kerek dep sanaıdy. Budan bólek, termınderdi tańdaǵanda basshylyqtyń bedeli basym bolyp ketedi.
Al Axmet Baıtursynov atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń dırektory, professor Erden Qajybek termınologııa sózdikterin shyǵarý josparlary týraly aıtty.
