«Qazaq tilin bilmeıtin ákim qyzmetke taǵaıyndalmaıdy» - BAQ-qa sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, Senat Tóraǵasy Qaırat Mámıdiń jetekshiligimen ótken palatanyń keshegi jalpy otyrysynyń kún tártibinde «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine onomastıka máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasy eki oqylymda qaraldy. Atalǵan zań jobasy boıynsha Mádenıet jáne aqparat mınıstri Darhan Myńbaı baıandama jasady. «Sońǵy bes jylda elimizde ataý berý nemese qaıta ataýǵa baılanysty ýaqytsha moratorıı jarııalanǵan-dy. Mınıstrdiń aıtýynsha, osy ýaqyt ishinde birqatar máseleler qordalanyp, normatıvtik-quqyqtyq bazany jetildirý qajettigi týyndaǵan. Oblystyq onomastıka komıssııalarynda ataý berý jáne qaıta ataýda tıisti sheshim qabyldaý ashyq jáne júıeli júrgizilmeýi saldarynan obektilerge kóp jaǵdaıda elge eńbegi sińbegen belgisiz adamdardyń esimderin negizsiz berý beleń alǵan. Kóptegen jerlerde kóshe ataýlaryn beı-bereket aýystyrý sánge aınalyp, keleńsiz jaǵdaılar qoǵamda keri pikir týdyryp, synǵa alyna bastaǵan», - dep jazady basylym. Maqala «Aýyldyń aty - atama, kósheniń aty - kókeme» dep belden basýǵa jol bermeý zańnamalyq turǵydan bekitildi» degen taqyryppen berilgen.
«Elimizdegi monoqalalardyń tizimine engen mekenderdiń biri - Qulsary. Oǵan aýdandyq mańyzdaǵy qala mártebesi berilgeli on bir jylǵa aıaq basty. Qala ákimi Shákir Keıkinniń aıtýynsha, elimiz táýelsizdik alǵaly beri Qulsary turǵyndarynyń sany 30 myńnan 54 myńǵa deıin kóbeıgen», - dep jazady «Egemen Qazaqstan» gazeti búgingi sanyndaǵy «Atyraýǵa aıryqsha qoldaý qajet» degen taqyryptaǵy maqalasynda. azir Qulsaryda 54 myń adam turady. Bul - Jylyoı aýdany halqynyń 73 paıyzy. Biraq shahar degen ataýy bolmasa, áleýmettik sıpaty áli burynǵy qalpynan jaqsara qoıdy deý qıyn. Sol sebepten, endi Qulsary da ózge shaǵyn qalalar sekildi munaı-gaz ónerkásibi, ne ózge bir salanyń ǵana damýyna táýeldilikten arylyp, jan-jaqty órkendeýge bet buratyn bolady. Premer-Mınıstrdiń orynbasary Qyrymbek Kósherbaev Atyraý oblysyndaǵy Qulsary qalasynyń tynys-tirshiligimen tanysqan soń osyny málimdepti.
***
Elbasynyń «Qazaqstan - 2050 Strategııasy - qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty» Qazaqstan halqyna arnaǵan Joldaýyn júzege asyrý memlekettik basqarý salasyna aıryqsha mindet júkteıtini anyq. Aldaǵy aýqymdy mindetterdi eńserý úshin aldymen memlekettik qurylymdardyń ózi tolyqtaı ózgeriske túskeli otyr. Osy rette óńirlik saıasatty baqylaýdy, memlekettik qyzmet máselelerin qadaǵalaýdy júzege asyratyn QR Prezıdenti Ákimshiligi Basshysynyń orynbasary Baýyrjan Qydyrǵalıuly Baıbekpen «Aıqyn» gazetiniń suhbaty tek sheneýnikter ǵana emes, qarapaıym halyq ta eleńdeı kútken ózgerister taqyrybynda órbigen. Máselen basylym tilshisiniń «memlekettik tildi bilmese, ákim oryntaǵynan aıyrylady ǵoı?» degen saýalyna jaýap bergen ol: «Prezıdent jaqynda barlyq ákimderdi jınap, jıyn ótkizgende osyny eskertip aıtty. Zań kúshine enip, irikteýden ótýge deıin áli alty aıdan astam ýaqyt bar. Jarty jyldyń kóleminde qytaı tilin de meńgerýge bolady ǵoı. Máselen, men ózim tórt tildi erkin meńgerip shyqtym, eń bastysy, adamnyń óziniń yntasynda. Iá, keremet ádebı tilde sóılep, shyǵarma jazýy mindetti emes. Biraq ákimge ártúrli máselemen turǵyndar keledi, onyń ózi eldiń ortasyna baryp sóılesýi kerek, sol úshin bastapqyda aýyzeki tildi bolsa da meńgerýi qajet», - deıdi. Suhbat «Qazaq tilin bilmeıtin ákim qyzmetke taǵaıyndalmaıdy» degen taqyryppen berilgen.
«Ekspress K» gazetiniń jazýynsha, Qaraǵandy qalasynda tereze jeldetkishinen kirip quttyqtaıtyn Aıaz atalar paıda bolypty. Olar qalalyqtardy Jańa jyl merekesimen esikten emes, jeldetkishten kirip quttyqtaýdy jón kóripti. Mundaı quttyqtaýdyń quny 20 myńnan 80 myńǵa sharyqtaıtynyna qaramastan-aq saqaldy aqsaqalǵa tapsyrys beretinderdiń qarasy qaraqurym kórinedi. Maqala taqyryby - «Dedýshký zakazyvalı?».
Osy basylymnyń jazýynsha, «Saıası sheshimder ınstıtýtynyń sarapshylary 2012 jyly qazaqstandyqtardyń jadynda jattalyp qalǵan oqıǵalardy anyqtaýǵa tyrysyp baqqan. Saýalnama 10-15 jeltoqsan kúnderi Qazaqstannyń 16 qalasynda 2312 respondentten alynǵan. Saýalnamaǵa qatysqandardyń basym bóligi mańyzdy oqıǵalar qatarynda Memleket basshysynyń jyl saıynǵy dástúrli Qazaqstan halqyna Joldaýy men «Arqankergen» shekara beketindegi qandy qyrǵyndy atap ótken.
