«Qazaq eli» - halqymyzdyń ótkeni men búginin baılanystyryp turatyn máńgilik belgi
Bas sәýletshiniң aıtýynsha, negizgi өzgerister tұғyr granıttiң tөrt қabyrғasyna jasalғan. Olardyң әrқaısysyna kөlemi 3,7h6,9 metrlik қoladan құıylғan bederbeıneler (barelef) jasalғan. Alғashқysy «Halyқ jәne Prezıdent» dep atalady. Қazaқstan tәýelsizdik alyp, egemen el bolғanyna 20 jylғa jýyқtaғan jas memleket, sondyқtan barlyқ kompozıtsııa adam beınesin bederleý arқyly jasalғan. Onyң ortalyқ beınesi Қazaқstan tәýelsizdiginiң sımvoly - Birinshi Prezıdent. Osyғan oraı bederbeıneniң basty frontonynda Қazaқstannyң Tұңғysh Prezıdenti Nұrsұltan Nazarbaevtyң Konstıtýtsııanyң үstine қolyn қoıyp, ant berip tұrғan sәti bederlendi. Bұl - bizdiң tәýelsiz, demokratııalyқ elimizde zaңnyң үstemdik құratynyn aıғaқtaıtyn nyshan. Prezıdenttiң tý syrtynda Қazaқstan halқyn bederleıtin adamdardyң sұlbasy beınelengen. Al monýmenttiң oң jaғyndaғy kelesi bederbeıne - «Қaһarmandyқ» dep atalady. Onda Otan қorғaý қazaқ ұltynyң ejelden basty jәne қasıetti құndylyқtarynyң biri bolғanyn kөrsetetin obrazdar shoғyrlanғan. Erlik pen eldikke үndegen jyraýdyң, at үstindegi el қorғaғan sarbazdyң jәne қolynda avtomaty bar jaýyngerdiң eldiң shebin kүzetken beıneleri ornalastyrylғan. Al monýmenttiң batys jaқ betinde ornalastyrylғan «Jasampazdyқ» bederbeınesinde halқymyzdyң kөshpeli dәýirden ғaryshқa ұshқanғa deıingi joly kөrsetilgen. Osy bөlikte joba avtorlary metallýrg pen mұnaıshy, ınjener men dıқan, құrylysshy men ғaryshker bet-beınesi arқyly negizgi leıtmotıv bolyp tabylatyn jasampaz adamdar arқyly memleket қýatyn kөrsetýge ұmtylғan. Monýmenttiң shyғys jaғyndaғy soңғy bederbeıne «Bolashaқ» dep atalady. Onda tәýelsiz elde өsip, өz taғdyrlaryn өzderi jasap, ғylymda, mәdenıette, sportta үlken jetistikterge jetip kele jatқan қazaқstandyқ jastardyң kөңildi shaқtary naқyshtalғan. Bұl bederbeıneniң bir ereksheligi kompozıtsııanyң ortasynda jas otbasy bitimi somdalғan. Ol otbasy құndylyғyn beınelep, қazaқstandyқ қoғamnyң negizi bolyp tabylatyn otbasy men neke ınstıtýtyn nyғaıtýғa shaқyrady.
Osy ıdeıalardyң bәri «Birlik» atty mүsindik kompozıtsııamen tүıindelip, Қazaқstan halқynyң tәýelsizdik alғandaғy shattanғan sezimderin beınelegen. Tәýelsizdik jolyndaғy қazaқ halқynyң tarıhyndaғy tragedııalyқ sәtterdiң az bolmaғanyn, degenmen bostandyққa jetý қýanyshty, mereıli kezeң ekendigin kөrsetedi. Sondyқtan barlyқ bederbeınelik jeli Tәýelsizdik alғan jalpyhalyқtyқ shattyқty sıpattaıdy.
«Osylaısha «Қazaқ eli» memorıaldyқ kesheniniң negizgi stelasy eýrazııalyқ құrlyқtyң ortasynda ornalasқan Қazaқstannyң astanasy - Astana қalasynyң aýmaқtyқ ornalasýyn, dүnıeniң tөrt tarapynyң, қazaқstandyқ қoғamdy құraıtyn әleýmettik, ekonomıkalyқ, saıası, rýhanı tirshilik әreketiniң birligin bildiredi», deıdi B.Taıtalıev.
Sonymen қatar kompozıtsııany 4 prıntsıpten tұratyn ұlttyқ ıdeıanyң өzine tәn bazalyқ құrylymy dep te sanaýғa bolady. Atap aıtқanda, ortalyқ bederbeınede Қazaқstannyң Tұңғysh Prezıdentiniң tұlғasy sımvolıkalyқ ısharamen tәýelsizdikti bildirip tұr. Al oңtүstik bederbeınedegi mүsinder barlyқ ýaқyttaғy jaýyngerlerdiң erligi men batyrlyғyn, Otan қorғaýyn bildiredi.
Jasampazdyқ jolyna tirshiliktiң barlyқ salasyndaғy eңbek yntymaқtastyғyn қazaқstandyқtardyң bүtin ұrpaғy ұmtylýda. Soңғy bederbeıne bolashaққa ұmtylys ұlt damýynyң basty mәni ekendigin naқyshtaıdy.
«Қazaқ eli» monýmenti - Қazaқ memleketiniң tәýelsizdigin, ұrpaқ mırasқorlyғyn sәýlettik-mүsindik keshen arқyly kөrsetedi. Қazaқstannyң 1991 jyly tәýelsizdigin alғandyғyn 91 metrlik monýment beıneleıdi. Onyң mәrmәrden jasalғan dәıegi elimizdegi halyқtardyң etnosaralyқ үılesimin, nıetteriniң tazalyғyn pash etedi. Tikke shanshylғan stelanyң ұshar basynda қasıetti Samұryқ құsy ornatylғan. Ol қazaқstandyқtardyң bұdan ary damýғa, gүldenýge ұmtylysyn bildiredi», deıdi B.Taıtalıev.
Monýmenttiң alyp jatқan jalpy aýmaғy 5 gektar, al oғan қosymsha janasyp jatқan jerdiң kөlemi 11 gektardy құraıdy. Aýmaқ tolyғymen granıt kespetastarmen jabylғan. Monýmenttiң tөmengi elementiniң bıiktigi 2 metr, ol қyzyl granıtten өrilip, eki deңgeıli satyly tұғyrnama retinde jasalғan jәne jalpy aýmaғy 1 gektar jerdi alyp jatyr. Monýmenttiң shyғys jaғyndaғy «Myңjyldyқ» alleıasynyң bastapқy nүktesinde қoladan құıylғan «Birlik» atty kөpbeıneli mүsindik ansambl ornatylғan. Mәrmәr tұғyrdyң kөlemi 9h9 metr, al bıiktigi 1,2 metrdi құraıdy. Onda 11 mүsin ornatylғan, olardyң әrқaısysynyң bıiktigi 3,5 metr.
Aқ mәrmәrden tұrғyzylғan tik dөңgelek stelanyң bıiktigi 55 metr, ol jan-jaғynyң ұzyndyғy 11 metrlik tұғyrtasқa ornatylғan. Tik elementte dөңgelek beınelengen, bұl - kөshpeli halyқtyң sımvoly. Stelanyң 85 metrlik joғary bөliginiң tөrt jaғynyң da ortasynda қazaқtyң oıýly қalқany beınelengen. Tik kompozıtsııanyң eң joғarғy bөliginde dıametri 2,5 metrik sharda otyrғan bıiktigi 3,3 metrlik Samұryқ құsynyң mүsini bar. «Қazaқ eli» memorıaldyқ kesheniniң syrtқy bөliginde 28 kolonnadan tұratyn jalpy ұzyndyғy 120 metrlik doғa pishindes aқ kolonna ornatylғan.
Өtken jyly Astananyң 10 jyldyғyn toılaғan қala halқy elorda ajaryna ajar қosқan jaңa sәýlet týyndysy- «Қazaқ eli» memorıaldyқ kesheniniң ashylýyn tamashalaғan bolatyn. Osy sharaғa arnaıy қatysқan Elbasy «Astana memleketimizdiң bas қalasy retinde қazaқ eliniң өtkenin tarazylap, bүginin saralap, barar baғytyn aıқyndap otyratyn tarıhı jaýapkershilik mindetin өz moınyna aldy. Sondyқtan Astananyң tөrinen қazaқ eliniң baıandy bolashaғyna baғdar silteıtin eңseli eskertkish tұrғyzylýynyң өzi zaңdy құbylys. Қazaқ memleketiniң basty eskertkishi osy monýment bolady. Monýmenttiң bıiktigi - 91 metr. Қazaқstan өz tәýelsizdigin 1991 jyly aldy. Eskertkishtiң bıiktigin de osy jylғa oraılastyryp belgiledik. Stelanyң ұshar basynda alyp Samұryқ құs beınelengen. Қazaқ ұғymynda Samұryқ - erkindiktiң, kүsh-қýattyң, keңdik pen tәkapparlyқtyң sımvoly sanalady. Sol sııaқty bizdiң Samұryқ ta - irgesi berik, shaңyraғy bıik қazaқ eliniң jıyntyқ beınesi ispetti. Astana tөrinen ashylyp otyrғan «Қazaқ eli» monýmenti halқymyzdyң өtkeni men bүginin baılanystyryp tұratyn mәңgilik belgi. Bұl monýment bizdiң ata-baba amanatyna adaldyғymyzdyң, tereң tamyrly salt-dәstүr men ұrpaқ jalғastyғynyң jarқyn kөrinisi», degen edi.
