Qazaq balasyn qushaǵyma basqanda óz ulym ekenin sezdim – amerıkalyq ata-analar Qazaqstanǵa qydyryp keldi
Shara «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy («Meniń Otanym – Qazaqstan» jobasy) aıasynda uıymdastyrylǵan. Oǵan QR Syrtqy ister mınıstrligi men Qazaqstandaǵy AQSh elshiligi qoldaý kórsetken.
«Bul baǵdarlama úsh jylǵa josparlanǵan. Bıyl pılottyq joba retinde ótedi. 1-5 shilde aralyǵynda Qazaqstanǵa Ispanııa men Italııadan eki otbasy (6 adam) keldi. Endi AQSh-tan 64 adam (30 bala men 34 ata-ana) keldi. Kóptegen sheteldik ata-ana bul saparǵa kelisim berdi. Olardyń birazy kelesi jylǵa jazylyp qoıdy», - deıdi QR SІM Konsýldyq qyzmet deparatmentiniń bas mamany Ásem Báıtishova.
Á. Báıtishovanyń aıtýynsha, Qazaqstannan 8 704 balany sheteldikter asyrap alǵan. Onyń 6 myńǵa jýyǵy AQSh-qa jiberilgen. Odan bólek, balalardyń kópshiligi Italııa, Ispanııa, Kanada, Belgııa, Frantsııa, Ulybrıtanııa elderinde turady.
Baǵdarlama qatysýshylarynyń biri – 14 jastaǵy Zendor Shenon Frolık tarıhı otanyna AQSh-tyń Kolorado shtatynan keldi. Florıkter otbasy Zendordy 2005 jyly 5 aılyǵynda asyrap alǵan.
«Men Qazaqstannyń Semeı qalasynda týǵanmyn, al ápkem Qytaıda dúnıege kelgen. Nur-Sultan qalasy unady, ǵımarattary erekshe eken. Qazaqstanǵa kelip turatyn shyǵarmyn, biraq kóshý týraly oılamadym. Óskende kásibı mototsıklıst jáne kásipker bolǵym keledi. Qazaqsha eshqandaı sóz bilmeımin», - deıdi ol.
Zendordyń anasy Azııa elderinen bala asyrap alýdy armandaǵanyn aıtty.
«Biz Azııa elderinen bala asyrap alýdy armandap edik. Zendorǵa deıin Qytaıdan qyz bala aldyq. Keıinirek, taǵy bir sábı súıgimiz kelip, kórshiles Qazaqstanǵa júgindik. Zendormen alǵashqy kezdesýimiz esimde. Jórgektegi sábı edi. Ony qushaǵyma basqanda, meniń ulym ekenin túsindim. Sodan keıin Qazaqstanǵa endi kelip turmyz. Keshe etnoaýylǵa baryp, qazaq oıyndaryn tamashaladyq. Báıterekke mindik. Taǵamdardan palaý men baýyrsaq erekshe unady. Árıne, balamyzǵa qazaq mádenıetin bilýi qajettigin jıi aıtamyz», - dedi Zendordyń anasy Lında Frolık.
AQSh-tyń Soltústik Karolına shtatynda turatyn Charlı men Amanda Endrıýs Qazaqstanda birneshe ret bolǵan jáne 2002 jyly Oral qalasynan bir ul, bir qyz asyrap alǵan.
«Sem men Alısany bir mezgilde asyrap aldyq. Qazir olar 18 jáne 17 jasta. Qazaqstan bizge unaıdy, sondyqtan osy elden sábı alǵymyz keldi. Alǵashqy kezdesýde biz qatty qobaljydyq. Balalar da tolqyǵan shyǵar. Olar ár túrli toptan edi. Ne birin-biri bilmeıdi, ne bizdi tanymaıdy. Qazaqstannyń halqy unaǵandyqtan, dál osy elden sábı alǵymyz keldi. Oral qalasyn arnaıy tańdamadyq, bar bolǵany biz júgingen agenttik oraldyqtarmen jumys istedi. Erteń Oral qalasyna arnaıy baramyz», - dedi Charlı Endrıýs.
Sem men Alısa bir jastarynda muhıt asqan jáne es bilgeli Qazaqstanǵa alǵash ret kelip otyr.
«Meni asyrap alǵanda bir jasar bolǵan ekenmin. Al bıyl mektep bitirdim. Úıge barǵan soń, kolledjge qujat tapsyramyn. Halyqaralyq bıznes boıynsha bilim alǵym keledi. Alısa mektepke barady. Bos ýaqytta sokker (amerıkalyq fýtbol) oınaǵandy unatamyz. Bolashaqta qazaq tilin úırengim keledi», - dedi Sem Endrıýs.
Anasynyń aıtýynsha, AQSh-ta Qazaqstannan bala asyrap alǵandar jıi basqosý uıymdastyryp turady.
«Mundaı kezdesýdiń maqsaty – qazaq balalaryn bir-birimen tanystyryp, dostastyrý. Ózimiz de basqa ata-analarmen tanysyp, pikirlesemiz. Jyl saıyn balalardy asyrap alǵan kúni qazaqtyń ulttyq taǵamy – et ázirleımiz», - deıdi Amanda Endrıýs.
Sondaı-aq, Soltústik Karolına shtatynyń turǵyny Rıch pen Djenın Klamp ta balalaryna tarıhı otandaryn kórsetýdi uıǵarǵan.
«Charlıdiń bastapqy aty Evgenıı edi, biz ony 2003 jyly bir jasynda asyrap aldyq. Mallıdiń qazaqsha aty – Aıkún. Ony 2007 jyly eki jasynda aldyq. Biz bala ósirýdi uzaq zerttedik. Balalardy Qazaqstanda alǵash jolyqtyrǵannan bastap jaqsy kórip kettik. Jubaıym ekeýmizge bul – úlken ómirlik tájirıbe. Biz osylar úshin jaralǵan sııaqtymyz. Biz – tolyqqandy otbasymyz», - deıdi balalardyń ákesi Rıch Klamp.
Charlı 17 jasta, ol aqparattyq tehnologııalar men kıberqaýipsizdik salasynda jumys istegisi keledi. Mallıdiń jasy 14-te. Ol óskende dáriger bolǵysy keledi.
«Biz azdap orys tilin bilemiz. Árıne, qazaq tilin úırený de josparymyzda bar», - dedi Mallı.
«Men balalarǵa, ásirese Mallıge «Bolmaıdy» degen qazaqsha sózdi jıi aıtamyn, - dep kúldi ákesi, - Ǵalamtordan qazaq mádenıetine qatysty málimetti jıi izdeımiz. Qazaqsha et pen baýyrsaq pisiremiz. Qazaqtar sondaı qonaqjaı. Erteń balalar dúnıege kelgen qalalar - Oralǵa jáne Almatyǵa baramyz».
Uıymdastyrýshylardyń aıtýynsha, sheteldik qonaqtar 13-23 shilde aralyǵynda Qazaqstanda túrli sharalarǵa qatysady. EKSPO, Ulttyq mýzeı, Báıterek syndy elordanyń týrıstik nysandarynan bastap, Almatynyń taýlaryn tamashalaıdy. Etnoaýylda qazaqtyń ulttyq oıyndarymen, taǵamdarymen, salt-dástúrimen tanysady. Búrkit ustap, atqa minedi. Sondaı-aq, balalar ata-anasymen ózderi dúnıege kelgen Qaraǵandy, Semeı, Oral jáne t.b. óńirlerge barady.
