«Qazaq aıtysynyń» VII tomy jaryqqa shyqty
Jobanyń avtory - memleket jáne qoǵam qaıratkeri, fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor Myrzataı Joldasbekov. Atalǵan joba boıynsha bıyl VII tom eńbek jaryq kórse, jalǵasy aldaǵy jyldary shyǵarylady
«Kitaptyrdyń tanystyrylymyna aıtys ónerine jankúıer bolyp júrgen memleket jáne qoǵam qaıratkerleri, ǵalymdar, aıtys aqyndary men BAQ ókilderi qatysady» delingen habarlamada. *** Aıtys - ımprovızatsııalyq ónerdiń bıik shyńy, baǵy zamandardan beri jalǵasyp kele jatqan asyl mura. Onyń ult mádenıetindegi alatyn orny óte zor. Jalpy, aıtys mátinderi 1965-1966 jyldary akademık, jazýshy Muhtar Áýezovtyń alǵysózimen 3 tom, 1988 jyly jazýshy Sábıt Muqanovtyń alǵysózimen 2 tom, 2004-2005 jyldary professor Myrzataı Joldasbekovtyń alǵysózimen 3 tom bolyp jaryq kórgeni belgili. Qazaq óneri antologııasy serııasymen shyqqan bul VII tom eńbektiń basty qundylyǵy - jaryq kórgen belgili aıtystarmen qatar buryn jarııalanbaǵan aqtańdaq aqyndardyń aıtystarynyń hronologııalyq tártippen, ǵylymı apparaty barynsha tolyqtyrylyp basylýy der edik. Qazaq óneri antologııasynyń I-II tomdaryna Qabylısa (Qaban jyraý), Janaq, Túbek, Súıinbaı, Abyl aqyndardan bastap Keńestik kezeńge deıin bolǵan tańdaýly 94 aıtys engizildi. Aıtystyń III-IV tomdary 1919-1991 jyldar aralyǵynda bolǵan aıtystardan turady. Atalǵan aıtystarda Keńes dáýiri shyndyǵy, tap kúresi, el jýandaryn kámpeskeleý, aýyldy sovettendirý, saýat ashý, qalyń mal men ámengerlikti joıý, zaýyt pen fabrıkany jyrǵa aınaldyrý, qysqasy, aıtystyń máni men sánin, aıshyǵy men órnegin suryqsyzdandyratyn surǵylt kórinisterdi kótermelep kórsetý bul aıtystardyń negizgi ózegine aınalǵan. Keńes dáýirindegi eńbek adamynyń dáriptelýi, órkendengen óndiris oshaqtary, kenshilerdiń qajyr-qaıraty, tyń ıgerý jyldaryndaǵy el tynysy, tehnıkalyq progress máselesi aıtys aqyndarynyń jyrlarynda keńinen kórinis tapqan. Shashýbaı, Kenen, Maıasar, Nurlybek, Úmbetáli, Táńirbergen, Qýat, Jaqsybaı, Moldahmet, Nurhan, Álibek, Orynbaı, Nartaı aıtystary otanshyldyq rýhymen erekshelenedi. Qaıta qurý kezeńi men Jeltoqsan kóterilisinen keıingi atamura ónerdiń jańǵyrý kezeńiniń basynda turǵan Esenqul men Áselhan, Ásııa men Erik, Ázimbek pen Qudaıberdi, Serik pen Mels arasyndaǵy aıtystar da hranologııalyq tártipke saı osy IV tomǵa berilip otyr. Qazaq óneriniń antologııasynyń V-VI tomdaryna 1991-2014 jyldar aralyǵyndaǵy bolǵan, qoǵamdyq oıǵa qozǵaý salǵan 66 úzdik aıtys engizilgen. Azattyq jyldarynda aıtys óneri erekshe damýyna eń birinshi áser etken rýhanı táýelsizdik bolatyn. Bul san ǵasyrlar boıy halqymyzdyń júregi men sanasynyń túbinde bulqynyp, shyǵatyn ýaqytyn kútip, ańysyn ańdyp jatqan rýhanı kúsh bolatyn. Táýelsizdik jyldaryndaǵy aıtystyń basty ereksheligi ol keńestik qoǵamnyń yqpalynan shyqqan bizdiń saıası-qoǵamdyq ómirimizdegi ıdeologııalyq keńistikti tolyqtyrdy. Sol arqyly aıtys aqyndarynyń da azamattyq tulǵasy aıqyndalyp, qaıratkerlik rýhy aıqyndaldy. Táýelsizdik alǵannan keıingi jyldary aıtys óneri óziniń baby men baǵy kelisken talanttaryn óner sahnasyna shyǵardy. Á.Qalybekova, Á.Berkenova, K.Ábilov, B.Álimjanov, Sh.Aıdarov, Á.Janqulıev, E.Asqarov, S.Qusanbaev, M.Qosymbaev, A.Áltaev, M.Tazabekov, B.Shoıbekov t.b. aqyndardyń shabytty shaǵy osy tusta ashyldy. VI tomǵa el táýelsizdigin tuǵyrlandyra túsken, Qazaqstannyń qaryshtap, Astananyń asqaqtap álem aýzyna ilikken 2001-2014 jyldar aralyǵyndaǵy el esindegi eleýli 26 aıtys engizilgen. Halyq bolǵan jerde onyń ádebıeti men mádenıetiniń birge damıtyny aqıqat. Aıtys dese eleń etpeıtin, delebesi qozbaıtyn qazaq balasy kem de kem. Osy turǵydan alǵanda shet elderde turatyn qandastar arasynda da aıtys óneri aıtarlyqtaı damyǵan dep aıtýǵa bolady. Qazaq óneriniń antologııasynyń VII tomyna Qytaı, Mońǵolııa, Ózbekstan memleketterinde turatyn qazaq aqyndarynyń tańdaýly aıtystary engizildi. VII tomdyq eńbekterdi professorlar - M.Joldasbekov, S.Negımov, R.Álmuqanova, ǵylym kandıdaty - Sh.Qoılybaev, ǵylym magıstry - A.Máýlet sekildi ǵalymdar daıyndaǵan. Atalǵan eńbekter - Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń «Ádebıettiń áleýmettik mańyzdy túrlerin basyp shyǵarý» baǵdarlamasy boıynsha jaryq kórdi. Kitaptardy kórkem bezendirip oqyrman qaýymǵa usynǵan - «Kúltegin» baspasy. Antologııa konservatorııanyń, óner ýnıversıtetteriniń, ózge de joǵary oqý oryndarynyń oqytýshylary men stýdentterine, mýzyka mektepteriniń muǵalimderi men oqýshylaryna, aıtysty zertteýshilerge, sondaı-aq, qazaq ónerin qasterleıtin qalyń oqyrmanǵa arnalady.