Qaırat Mámı: Reformanyń tabysty iske asýy qoǵamnyń qoldaýyna baılanysty
Іs-sharaǵa Konstıtýtsııalyq Keńestiń Tóraǵasy Igor Rogov, respýblıkanyń ǵylymı zııaly qaýym ókilderi men joǵary oqý oryndarynyń professor-oqytýshylar quramy qatysty, dep habarlaıdy QR Joǵarǵy sotynyń baspasóz qyzmeti.
Konferentsııa jumysyn Abaı atyndaǵy QazUPÝ prorektory M.Ermaǵanbetov ashty. Konstıtýtsııalyq Keńestiń Tóraǵasy Igor Rogov pen Joǵarǵy Sot Tóraǵasy Qaırat Mámı kirispe sóz sóıledi.
Óz sózinde Konstıtýtsııalyq Keńestiń Tóraǵasy I.Rogov aldaǵy konstıtýtsııalyq reforma týrasynda «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııasyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zań jobasynyń negizgi aspektilerimen tanystyra kele, jumys toby túsip jatqan usynystardy qorytý jumystaryn jalǵastyryp jatqanyn atap ótti.
Joǵarǵy Sot Tóraǵasy Qaırat Mámı kirispe sóz sóıleý barysynda Joldaýdy oryndaý jáne bılik tarmaqtarynyń arasyndaǵy ókilettikterdi qaıta bólý reformasyn júrgizý boıynsha sýdıalar korpýsynyń aldynda turǵan mindetterdi iske asyrý baǵytyndaǵy Joǵarǵy Sottyń jumysy týraly habardar etti.
«Memleket basshysynyń konstıtýtsııalyq reforma men Joldaý sheńberindegi bastamalary bizdiń elimiz úshin aıryqsha strategııalyq mańyzǵa ıe. Olar Qazaqstan úshin ishki jáne syrtqy syn-qaterlerdi anyqtap, olardy eńserýdiń joldaryn tabýǵa múmkindik beredi. Jalpy alǵanda, osy reformalar memleketimizdi odan ári damytyp, álemniń damyǵan 30 eliniń qataryna qosylýyn qamtamasyz etýi tıis», - dedi Joǵarǵy Sot Tóraǵasy.
Atalǵan bastamalardyń tabysty iske asýy, negizinen, qoǵamnyń ony durys qabyldaýy men qoldaýyna, qoıylǵan barlyq mindetterdiń túpki mánin uǵynýyna baılanysty ekendigi atap ótildi. «Osy rette ǵylym salasynyń ókilderi men professor-oqytýshylar qaýymdastyǵynyń atqaratyn róli zor. Dál osy ǵylymı-aǵartýshylyq ortada, sizderdiń prıntsıpti pikirlerińiz, tipti synı oılaryńyz ortaǵa salynyp, oryndy sheshimder qabyldanyp, memlekettik reformalardy júzege asyrýdyń joldary qarastyrylýy qajet. Búgingi konferentsııanyń praktıkalyq mańyzy da osynda», - dedi Q.Mámı.
Konferentsııaǵa qatysýshylar Konstıtýtsııany ózgertý boıynsha zań jobasyna sot júıesi engizgen usynystar týraly habardar boldy. Usynystar sýdıalarǵa qatysty talaptardy tıisti Konstıtýtsııalyq zańǵa aýystyrý jáne joǵary sot organynyń úsh satyly sot júıesine kóshýi jáne oǵan kassatsııalyq saty mártebesiniń berilýi eskerile otyryp, Joǵarǵy Sottyń mártebesi týraly Ata Zańnyń 79 jáne 81-baptaryna qatysty. Túzetýlerdiń úshinshi bóligi sot baqylaýyn kúsheıtý máselelerimen baılanysty.
Sot júıesiniń barlyq bastamalary qoldaý tapqany jáne Memleket basshysyna talqylaý úshin usynylǵan zań jobasyna engizilgeni aıtyldy. «Jumys tobynyń múshesi bolǵandyqtan, maǵan zańgerler qaýymy da júginýde. Olar sottar jumysynan bólek ózderiniń syndarly ári barynsha dáıekti usynystaryn engizýde. Solardyń qatarynda zańnamalyq protses, Úkimet músheleriniń eseptiligi, Konstıtýtsııalyq Keńestiń ókilettigi men ózge de máseleler boıynsha usynystar bar», - dedi Joǵarǵy Sot Tóraǵasy.
Q.Mámı memlekettik bılik tarmaqtary arasyndaǵy ókilettikterdi qaıta bólýdiń ekinshi kezeńiniń sheńberinde Konstıtýtsııalyq zańdar men ózge de zańnamaǵa engiziletin ózgerister men tolyqtyrýlar qaralatynyn atap ótti. Osy oraıda Joǵarǵy Sot Ult josparyn iske asyrý aıasyndaǵy zańnamany odan ári jetildirý, sondaı-aq Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymynyń usynymdaryn oryndaýǵa baılanysty sharalardy usyndy.
Joǵarǵy Sot Tóraǵasy Joldaýda kózdelgen basymdyqtar barlyq sottar úshin jumystyń mańyzdy baǵyttary bolyp tabylatyndyǵyn aıtty. «Sot júıesi quqyq ústemdigi men barshanyń zań aldyndaǵy teńdigin qamtamasyz ete otyryp, Joldaýdy tabysty iske asyrýdyń mańyzdy býyny bolyp tabylady. Osy oraıda sottar sot júıesine tán baǵyttar boıynsha ǵana emes, óz quzyreti sheńberinde barlyq basym baǵyttar boıynsha belsendi jumys isteýde», - dedi Q.Mámı.
Sot tóreligin júzege asyrý boıynsha kúndelikti jumys sýdıalarǵa neǵurlym jıi kezdesetin áleýmettik-ekonomıkalyq máselelerdiń qysqasha tizimin turaqty túrde aıqyndap, olar boıynsha óz sheshimderin usynýǵa múmkindik beredi. Solardyń qatarynda jeke menshikti qorǵaý, sheteldik ınvestıtsııalardy tartý, buqaralyq kásipkerlikti qoldaý, salyq-bıýdjet saıasatyn jaqsartý, bıýdjetti ońtaıly qoldaný salalary ataldy.
Joǵarǵy Sot Joldaýdyń basymdyqtary boıynsha sot praktıkasyna qorytý júrgizý, zańnamany qaıta tekseristen ótkizý jáne tıisti organdarǵa keshendi usynystar ázirleý boıynsha jumysty bastap ketti.
Qarjylyq sektordy «qaıta júkteý» bóliginde kollektorlyq qyzmet týraly zań jobasy boıynsha jáne bankterge arnaıy talap-aryzdardyń eskirý merzimine qatysty birqatar túzetýler usynyldy.
Ákimshilik jáne qylmystyq zańnamany izgilendirý máselesine jiti nazar aýdarylýda. Qoǵamdyq qaýiptiligi tómen ekonomıkalyq qylmys quramdaryn qylmyssyzdandyrý máselelerin pysyqtaý bastaldy.
Joǵary sot organynyń bastamalary - qazirgi qoǵamdaǵy sot júıesi róliniń naqty kórinisi. «Osy oraıda sottar da elmen birge damý ústinde jáne aldaǵy jańǵyrýǵa barynsha ázir» - dedi Q.Mámı jáne konferentsııanyń qorytyndysy boıynsha ázirlenetin usynymdar Memleket basshysy usynǵan reformalardy sapaly iske asyrý úshin barynsha paıdaly bolady degen senim bildirdi.
Konferentsııanyń kún tártibine sáıkes oǵan qatysýshylar úsh sektsııa sheńberinde Memleket basshysynyń Qazaqstan halqyna Joldaýy turǵysynan táýelsiz Qazaqstan Respýblıkasynyń konstıtýtsııalyq-quqyqtyq damý máselelerin, jańǵyrý kezeńindegi elimizdiń syrtqy saıasatynyń basymdyqtary men ekonomıkalyq ósimniń jańa modelindegi bilim berý máselelerin talqylady.
Konferentsııaǵa qatysýshylar Memleket basshysy talqylaýǵa usynǵan Konstıtýtsııaǵa túzetýler engizýdi kózdeıtin zań jobasyna joǵary baǵa berdi. Jumys tobynyń qaraýyna joldanatyn birqatar usynystar aıtyldy.
