«Qaırat» — KeyRat: Aýyl muǵalimi aǵylshyn tilin úıretýdiń tyń tásilin usyndy

ASTANA. KAZINFORM — Almatylyq aýyl muǵalimi aǵylshyn tilin erekshe ádispen úıretip júr. Ol oqýshylarynyń atyn aǵylshyn tiline aýdaryp, olardy sabaqqa qyzyqtyrady eken.

Bul týraly Іle aýdany, Qosózen aýylynda bilim beretin aǵylshyn tili pániniń muǵalimi Kazinform tilshisine bergen suhbatynda aıtyp berdi.

— Men «Jyl muǵalimi» baıqaýyna qatysatyn boldym. Jarysta ózindik sabaq ótý ádisimdi 7 mınýttyń ishinde túsindirip berýim kerek edi. Ózim burynnan mýzykaǵa jaqyn bolǵandyqtan, osy mýzyka ádisin qoldanyp kóreıin dedim. Telefonda án jazatyn mýzykalyq baǵdarlama bar. Men áýenderdi bir yrǵaqqa alyp kelip, sonymen sózdikterdi úıretetin boldym. Bul ádisim barlyq adamdarǵa unady. Solaı aýdandyq baıqaýdy jeńip aldyq, — deıdi Ómirbek Janqýatov.

Aýyldyq muǵalim munymen toqtap qalmapty. Kóp keshiktirmeı-aq oqýshylardyń júregin jaýlaıtyn taǵy da bir tıimdi tásilmen jumys isteı bastaǵan.

— Oblysqa ótetin kezde qazaqtaǵy adam ataýlaryna qatysty taǵy bir ıdeıa paıda boldy. ıAǵnı, qazaqtardyń attaryn qoldaný arqyly aǵylshyn sózderin shyǵarasyz. Mysaly, «key» degen — kilt, al «rat» degen — tyshqan. Demek, «key-rat» — «Qaırat» degen sóz. Solaı osyǵan uqsas aýdarmalardy qurastyra bastadym. Oqýshylarym jaqsy qabyldap jatyr. Sebebi bir synypta 25 bala bar. Olardyń árqaısysynyń atyna bir sózdik shyǵaryp berseńiz, olar máz bolady. Bul — balany qyzyqtyra bildik degen sóz. Al qazir bala aǵylshyn tiline qyzyqsa ǵana oqıdy, — deıdi ol.

Qosózendik ustazdyń bul ádisin qazir ózge muǵalimder de paıdalanady eken.

— Qyzylordalyq bir muǵalimge ózimniń «qazaq attary» degen metodıkamdy túsindirip bergenmin. Osy arqyly ol kisi respýblıkalyq jarysqa qatysyp, júldeger atandy. Odan ózge de muǵalimder habarlasyp, osy tásildi surady. Basqa muǵalimder de meniń tásilimdi paıdalanatynyn aıtyp, jazyp turady. Bul men úshin qýantarlyq jaı, — deıdi bilim salasynyń mamany.

Ómirbek Janqýatov taǵy bir tásilmen jumys isteýdi josparlap otyr.

— Aldaǵy ýaqytta qazaq sózderinen aǵylshyn sózderin qurastyrý tásilin daıyndaýdy josparlap júrmin. Mysaly, «aıran» bolsa, aǵylshynsha da «I run» degen sóz bar. Ol «men júgiremin» dep aýdarylady. «Qulpynaı» degen sózdi «call», «pain», «I» dep aýdaramyn. Call — qońyraý shalý, pain — aýrý sezimi, I — men degen sóz. Osy sekildi myńdaǵan sózdi jınaqtap, oqýshylarǵa usynǵym keledi.

Aıta keteıik, birer kún buryn «Mıster Omırbek» atymen tanymal Ómirbek Janqýatov oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyrý úshin tyń ádisterdi qoldanyp júrgenin jazǵan edik.