Qaýipti samokattar: Qazaqstanda jol apaty nelikten kóbeıip ketti jáne ony qalaı toqtatýǵa bolady
ASTANA.KAZINFORM – Elektrli samokat pen elektr velosıpedteri qala ómiriniń ajyramas bóligine aınaldy. Biraq olardyń keń taraýymen qatar, jazataıym oqıǵalardyń sany da artyp keledi. Prezıdent óz Joldaýynda bul máselege de nazar aýdardy. Nelikten bulaı bolyp jatyr, zań júzinde qandaı sharalar bekitilgen, al sarapshylar qandaı usynys aıtady, Kazinform tilshisiniń materıalynda.
Áleýmettik jelilerde samokat júrgizýshileriniń ereje buzýy jıi talqylanady. Jaqynda Almatyda samokat mingen jasóspirimder bala arbasyna soqtyǵyssa, taǵy bir oqıǵada eki qyz avtobýs astyna túsip ketti.
Qaıǵyly jaǵdaılar da boldy: qala turǵyny kúıeýin skýter mingen júrgizýshi qaǵyp ketkenin, keıin onyń kózinen urǵanyn aıtty. Er adamǵa úsh saǵatqa sozylǵan ota jasaldy, biraq onyń kózin qutqarý múmkin bolmady, ol múgedek bolyp qaldy.
Mundaı mysaldar kún sanap artyp keledi.
Júrgizý erejeleri
2023 jyly Qazaqstanda elektr skýterlerin paıdalanýdy retteıtin jańa zań qabyldandy. Qujatqa sáıkes, elektroskýter maksımaldy jobalyq jyldamdyǵy 25 km/saǵ-qa deıingi kólik quraly retinde tanyldy. Olardyń qozǵalatyn oryndary belgilenip, júrgizýshilerge qoıylatyn talaptar men tyıymdar belgilendi.
Elektrli skýterlerdiń velosıped joldary men jolaqtarymen júrýine ruqsat etiledi. Olar bolmaǵan jaǵdaıda belgilengen erejelerdi saqtaı otyryp, jol bóliginiń oń jaq jıegimen júrýge ruqsat etiledi.
Negizgi talaptardyń qatarynda 18 jasqa tolý, kez kelgen sanattaǵy júrgizýshi kýáligi, mindetti túrde bekitiletin bas kıim, al qarańǵyda jolda kórinýdi qamtamasyz etetin shaǵylystyratyn elementterdiń bolýy shart. Trotýarlar men jaıaý júrginshiler joldarynda qozǵalys 6 km/saǵ aspaıtyn jyldamdyqpen ǵana ruqsat etiledi.
Sonymen qatar, kıksherıng kompanııalary jaıaý júrginshiler men saıabaqtardyń belgili bir jerlerinde elektr skýterleriniń jyldamdyǵyn shekteýge mindetti. Osy maqsatta qurylǵylarda mundaı aımaqtarǵa kirý kezinde jyldamdyqty avtomatty túrde azaıtýǵa múmkindik beretin kiristirilgen GPS sensorlary bar.
Alaıda, QR Іshki ister mınıstrligi Ákimshilik polıtsııa komıtetiniń tóraǵasy Qaısar Sultanbaev bul júıe is júzinde áli qoldanylmaı otyrǵanyn aıtty.
— Búgingi kúnniń basty máseleleri qandaı? Bul trotýarlardaǵy qozǵalys, jyldamdyqty saqtamaý. Osy kıksherıngtik kompanııalardyń basshylary bir ýaqytta bizge trotýarlarda skýter paıdalanylsa, olar jyldamdyqty 6 km/saǵ-tan asyrmaımyz dep ýáde berdi. Alaıda búginde bul mindet oryndalmaı otyr. Sondyqtan atalǵan seriktestikterdiń basshylaryna zań aıasynda shara qoldanylatyn bolady. Oǵan qosa, bárińiz kórip otyrsyzdar – bul motorollerlerdi qoldanǵannan keıin kez kelgen jerde tastap ketedi, olar jaıaý júrginshilerge kedergi keltiredi jáne jalpy, osyǵan baılanysty tártipsizdik bar, - dedi Qaısar Sultanbaev.
Onyń aıtýynsha, Іshki ister mınıstrligi ákimdiktermen birlese otyryp skýterlerdi qoıatyn arnaıy oryndardy belgileý týraly ótinishpen kompanııalarǵa habarlasqan, biraq bul jumys sońyna deıin aıaqtalmaǵan.
Zańbuzýshylyqtar men aıyppuldar
Elektr skýterlerine qatysty zańbuzýshylyqtardyń kóbi kóliktiń bul túri eń tanymal Almaty qalasynda tirkeledi. Qalalyq polıtsııa basqarmasynyń málimetinshe, jyl basynan beri 16 myńnan astam oqıǵa tirkelgen. Táýligine myńnan astam jaǵdaı anyqtalady: jol boıynda arnaıy shlemsiz júrýden bastap baǵdarshamnyń qyzyl túsine ótip ketýge deıin.
Kóbinese skýterlerdi jaıaý júrginshiler men avtokólik júrgizýshilerine qaýip tóndiretin jaıaý júrginshiler jolynda nemese joldarda qaldyryp ketetin jaǵdaılar jıi kezdesedi. Mundaı kólikter mamandandyrylǵan turaqtarǵa jiberiledi.
Másele astana úshin de ózekti. Astana qalalyq ІІD Ákimshilik polıtsııa basqarmasy bastyǵynyń orynbasary Mahambet Tóleshov negizgi zańbuzýshylyqtardy kámeletke tolmaǵan jastar jasaıtynyn aıtty: olar jol bóliginde shlemsiz júredi, kóshe qıylystarynan ótý jáne baǵdarshamnyń qyzyl túsine ótý erejelerin buzyp, joldyń ekinshi jáne úshinshi jolaqtaryna shyǵyp ketedi.
Jaýapkershilik bóliginde aıyppuldar qarastyrylǵan: jolaýshylar men júkterdi tasymaldaý úshin – ÁQBtK-niń 593-baby boıynsha (5 AEK), ózge de jol qozǵalysy erejelerin buzǵany úshin – ÁQBtK-niń 620-baby boıynsha (eskertý nemese 3 AEK kóleminde aıyppul salý).
Іshki ister mınıstrliginde de elektr skýterlerin mindetti tirkeýge alý máselesi talqylanyp jatyr, biraq áli sheshim qabyldanǵan joq.
Bul máseleni Prezıdent te kóterdi
Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev el halqyna Joldaýynda elektr skýteri máselesine erekshe nazar aýdardy.
Ol eki jyl buryn olardyń jaıaý júrginshiler joldarynda qozǵalysyn shekteıtin zańnamaǵa túzetýler engizilgenin eske saldy.
– Biraq qoǵamdyq oryndardaǵy jaǵdaı aıtarlyqtaı ózgergen joq, azamattarǵa áli de qaýip tónip tur, – dedi Memleket basshysy.
Memleket basshysynyń aıtýynsha, búgingi tańda osy salany retteıtin zańnamalyq túzetýler daıyndaldy, olar keshiktirilmeı qabyldanýy tıis.
Jol qozǵalysy qaýipsizdigi qaýymdastyǵynyń prezıdenti Arsen Shaqýov QazAqparat tilshisine bergen suhbatynda Almatyda jáne basqa da qalalarda elektroskýterlerdiń qatysýymen bolatyn apattardyń nelikten jıilep ketkenin túsindirdi.
Onyń aıtýynsha, basty sebep - erejelerdi bilmeý jáne ony oryndaǵysy kelmeý.
— Kóp jaǵdaıda skýter júrgizýshileriniń ózderi kináli. Tek olar jolǵa irgeles velosıped joldarynda júrgen kezde kólikter olarǵa baǵdarshamnan ótýge ruqsat berýi kerek. Biraq kólik júrgizýshileri ereje buzyp, mundaı sátterdi elemeıdi. Alaıda oqıǵalardyń basym bóligi skýter júrgizýshilerine qatysty, — dep atap ótti sarapshy.
Onyń pikirinshe, zańbuzýshylyqtardyń sanyn azaıtý úshin profılaktıkalyq jumystardy kúsheıtý kerek: olardyń qaıda minýge bolatynyn jáne qorǵanys quraldaryn paıdalanýdyń mańyzdylyǵyn túsindirý kerek.
Sondaı-aq ol elektr skýterleriniń jolda kútpegen jerden atyp shyǵatynyn jáne aýyr kólikterdiń «kórinbeıtin jerlerinde» qalýy múmkin ekenin, onyń qanshalyqty qaýipti ekenin atap ótti.
— Qarańǵyda elektr skýteriniń júrgizýshisinde shaǵylystyratyn elementter bolýy kerek. Bul erejelerde bekitilgen, biraq, ókinishke oraı, bul týraly adamdar bile bermeıdi. Mysaly, men skýterge mingende, jolda kóriný úshin árqashan arnaıy shlem men jılet kıemin. Skýtershilerdi erikti túrde buny oryndaýǵa májbúrleý múmkin emes, bári olardyń jaýapkershiligine baılanysty. Ásirese aýyr júk kólikterinen aýlaq bolý mańyzdy, óıtkeni olardyń kórmeı qalatyn tustary kóp,– dep túıindedi ol.
Aıta keteıik, Prezıdent bıylǵy Joldaýynda elektr samokattary máselesine nazar aýdarý qajettigin aıtty.