Qaýipsizdik sertıfıkaty quqyqqa qaıshy kontentke qalaı tosqaýyl bolmaq
Atap aıtqanda, sertıfıkatqa qatysty turǵyndar, mamandar túrli pikirlerin aıtyp úlgerdi. Osy oraıda bul salaǵa jaýapty mınıstrlik ókilderi de túsinikteme berýge tyrysyp jatty.
QR Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi vıtse-mınıstri Abylaıhan Ospanov bul qanatqaqty joba Nur-Sultan qalasynda júzege asyrylyp jatqanyn naqtylady.
«Bul sertıfıkat azamattardyń telefondaryndaǵy jeke málimetterdi saqtaýǵa múmkindik beredi. Ózderińiz bilesizder, ınternettiń damýymen qatar, kıberk quqyq buzýshylyqtar da jańa deńgeıge shyǵyp otyr. Osy oraıda, jeke kompıýterden, telefonnan jeke derekterdi urlaý jaǵdaılary oryn alady», - dedi vıtse-mınıstr.
Onyń sózine qaraǵanda, zańnama aıasynda sertıfıkat boıynsha norma 2015 jyly qabyldandy. Onda ınternetke shyǵý múmkindigin beretin provaıderler qurylǵy ıelerine qaýipsizdiktiń tehnıkalyq sertıfıkatyn ornatý jaǵdaıyn usynýy tıis.
«Búginde olar bul normany iske asyryp jatyr. Qanatqaqty joba aıasynda olar bul jumystar elordada qalaı júrgizilip jatqanyn zerdeleýde. Ony ár adam óz erki boıynsha ornatady. Máselen, maǵan bul sertıfıkat boıynsha SMS kelmedi. Al kelgen boıda ony ózime jáne balalarymnyń qurylǵylaryna ornatamyn. Qaýipsizdik sertıfıkaty arqyly balalar qaýipti resýrstarǵa óte almaıdy, sáıkesinshe, jeke málimetterdi qorǵaýǵa múmkindik jasalady», - dep túsindirdi A. Ospanov.
Jalpy, bul SMS-ter Nur-Sultan qalasyndaǵy uıaly baılanys abonentterine kele bastaǵan bolatyn. Sáıkesinshe, atalmysh sertıfıkatty Kcell, Activ, Tele2, ALTEL, Beeline uıaly baılanysyn qoldanýshylary da ornatý qajet.
Bul aptanyń basynda QR Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri Asqar Jumaǵalıev uıaly baılanys operatorlarynan abonentterge qaýipsizdik sertıfıkatyn ornatý habarlamasyna qatysty pikir bildirdi.
«Balalarǵa ınternette ekstremıstik, lańkestik sıpattaǵy jáne basqa da teris mándegi materıaldardy kórý paıdaly ma?! Qaýipsizdik sertıfıkaty osy máselelerdi sheshetin bolady. Atalǵan sertıfıkatty ornatýdy ár adam erikti negizde júrgizedi. Eger de jaqyndaryńyzǵa, balalarǵa alańdasańyz, qaýipsizdik sertıfıkatyn ornatasyz, al eger qajet emes dep sanasańyz, onda ornatpaýǵa eriktisiz. Sertıfıkattyń taǵy bir paıdaly jaǵy – ol aqparattyq qaýipsizdikke qatysty problemalardy sheshýge múmkindik beredi. Óıtkeni saıttardyń jumysyna kedergi keltiretin áreketter bolyp jatady», - dedi mınıstr.
Sonymen qatar ol Qazaqstan halqynyń jeke málimetterin qorǵaý zańnamamen kepildik berilgenin atap ótti.
Arada birneshe kún ótkennen keıin Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi baspasóz máslıhatynda Asqar Jumaǵalıev smartfonyna qaýipsizdik sertıfıkatyn ornatqanyn kórsetti. Osy oraıda ol tıisti SMS kelgennen keıin, eshbir qıyndyqsyz sertıfıkatty ornatqanyn tilge tıek etti.
«Búginde ınternette quqyqqa qaıshy kontent kóptep kezdesedi, sondaı-aq kıber qaterler de bar. Osy oraıda tıisti qorǵanysty qamtamasyz etý úshin atalǵan qaýipsizdik sertıfıkaty iske qosylady» - dedi vedomstvo basshysy.
Onyń atap ótýinshe, memlekettik qyzmetshiler osy sertıfıkatty bir jarym jyldan beri paıdalanyp keledi. Tek sońǵy aıda atalǵan sertıfıkat 8 mıllıonnan astam vırýstyq belsendiliktiń faktilerin anyqtaýǵa, memorgandar men memlekettik qyzmetshiler jumysyna qarsy baǵyttalǵan 130 myń kıber shabýyldan qorǵaýǵa múmkindik berdi.
Munymen qosa, A. Jumaǵalıev qaýipsizdik sertıfıkatyn ornatpaǵan adamdarda ınternetke qoljetimdiliktiń nasharlaǵany týraly suraqtarǵa túsinik berdi.
«Baılanys sapasyna toqtalsaq, qaýipsizdik sertıfıkatyna baılanysty jabdyqtardy retke keltirý boıynsha jumystar bastalysymen, jelige qoljetimdilik boıynsha qandaı da bir problemalar bolýy múmkin degen tıisti aqparat jarııalandy. Alaıda bul másele ýaqytsha sıpatqa ıe. Qazirgi kezde bul sertıfıkatty ornattym jáne mende baılanyspen problema joq», - dedi vedomstvo basshysy.
Osy oraıda mınıstr qandaı da bir saýaldar týyndasa, onda Memlekettik tehnıkalyq qyzmetke habarlasý kerektigin túsindirdi.
«Tıisti saýaldar bolsa, atalǵan qyzmetke habarlasý kerek, sáıkesinshe barlyq máseleler sheshimin tabady degen oıdamyn. Tıisti problemalar bolsa, Memlekettik tehnıkalyq qyzmet qajetti kómekterin jasaıdy, sondaı-aq baılanys operatorlary da ózderiniń kómekterin iske asyrady», - dedi Asqar Jumaǵalıev.
Óz kezeginde QR Aqparat jáne qoǵamdyq damý vıtse-mınıstri Nurgúl Maýberlınova mınıstrlik zańǵa qaıshy mazmundaǵy materıaldardy anyqtaý turǵysynda ınternet pen áleýmettik jelilerge turaqty monıtorıng júrgizetinin atap ótti. Bul rette birinshi kezekte lańkestikti, dinı ekstremızmdi nasıhattaý, sýıtsıdke shaqyratyn materıaldardy taratý, esirtki men qarý satatyn saıttar jáne áleýmettik jelilerdegi paraqshalar sekildi zańǵa qaıshy materıaldar kóptep kezdesetini anyqtalyp otyr.
«Eger 2016 jyly 140 myń quqyqqa qaıshy materıal anyqtalsa, 2017 jyly – 300 myńnan astam, al ótken jyly - 130 myń osyndaı materıal tirkeldi. ıAǵnı, 2018 jyly bul kórsetkish tómendedi. 2019 jyly 45 myńnan astam teris sıpattaǵy materıal anyqtaldy. Anyqtalǵan zańsyz materıaldyń 90 paıyzǵa jýyǵy - lańkestikti nasıhattaýǵa arnalǵan. Qalǵandary esirtki taratý, qatygezdik pen zorlyq-zombylyqty, sýıtsıdti jáne pornografııany nasıhattaýǵa baılanysty bolyp tur», - dedi ol.
Nurgúl Maýberlınovanyń aıtýynsha, qaýipsizdik sertıfıkaty naqty zańǵa qaıshy kontentti shekteýge múmkindik beredi.
Aıtpaqshy, mınıstr Asqar Jumaǵalıev qaýipsizdik sertıfıkaty aıasynda abonetterdiń jeke derekterin jınaý júzege asyrylmaıtynyn atap ótti. Baspasóz máslıhatynda «qaýipsizdik sertıfıkatyn ornatqannan keıin jeke tulǵalardyń málimetteri qandaı da bir jerde saqtala ma?» degen saýal qoıyldy.
Óz kezeginde A. Jumaǵalıev bul sertıfıkattyń abonentter telefondaryndaǵy derekterge qoljetimdi emes ekenin atap ótti.
«Adamdardyń jeke málimetteri eshkimge de berilmeıdi. Óıtkeni bul turǵyda eshkim de aqparat jınamaıdy. Qaýipsizdik sertıfıkaty tek fıltr qyzmetin ǵana atqarady, sáıkesinshe, onda aqparat jınaý eskerilmegen», - dep túsindirdi mınıstr.
