Qatardaǵy qonaqjaılyq: Mıllıardtaǵan somaǵa kelisimsharttar jáne asa qundy qylysh
Keshe Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Qatarǵa memlekettik sapary aıaqtaldy. Eki kúnge sozylǵan saparda eki el basshylary ne týraly kelisti, qandaı qujattarǵa qol qoıyldy jáne Qazaqstan men Qatar yntymaqtastyǵynyń keleshegi qandaı? Tolyǵyraq Kazinform sholýshysynyń materıalynan oqyńyz.
Qazaqstan Prezıdentin erekshe qurmetpen qarsy aldy
Qazaqstan basshysyn Dohanyń áýejaıynan Qatar Memleketiniń Ámiri sheıh Támım ben Hamad Ál Tánı qarsy aldy.
Prezıdenttiń memlekettik saparynyń baǵdarlamasy aýqymdy, sharalarǵa toly jáne nátıjeli bolǵanyn aıtý kerek. Qasym-Jomart Toqaev Qatar Ámiri sheıh Támım ben Hamad Ál Tánımen kelissózder barysynda ekijaqty qarym-qatynastarǵa jańa serpin beretin ýaqyt kelgenin atap ótti.
- Qazaqstan men Qatar arasyndaǵy ózara is-qımyldy tolyqqandy strategııalyq seriktestik deńgeıine jetkizýdi usynamyn, – dedi ol.
Al sheıh Támım ben Hamad Ál Tánı «Yntymaqtastyq aıasynda biz energetıkalyq, saýda-ekonomıkalyq jáne ınvestıtsııalyq jobalardy júzege asyrýǵa múddelimiz» dep atap ótti.
- Osy sapar aıasynda bizdiń eldiń iri bıznes ókilderimen kezdesýler ótkizesiz. Bul atalǵan salalardaǵy yqpaldastyqty ilgeriletýge tyń serpin beretinine senimdimin, – dedi Qatar Memleketiniń Ámiri.
Qatar - eń iri 10 ınvestordyń qatarynda
Prezıdent Qatardy jaqynda elimizdegi eń iri ınvestorlardyń ondyǵyna kiredi dep esepteıtinin jetkizdi. Ol Qazaqstannyń Qatar naryǵyna jalpy quny 250 mıllıon dollar bolatyn 60 shıkizattyq emes taýar túri boıynsha eksportty ulǵaıtýǵa daıyn ekenin aıtty. Sonymen qatar, jaqyn arada taýar aınalymyn 500 mıllıon dollarǵa deıin arttyrý týraly aıtyldy.
Budan bólek ekijaqty kelissóz barysynda aýyl sharýashylyǵy, kólik-logıstıka, týrızm máseleleri talqylandy. Memleket basshysy Qatardy Shyǵanaq pen Ortalyq Azııany baılanystyratyn ıntermodaldy kólik jelisin damytý úshin kúsh-jiger biriktirýge shaqyrdy. Bul aımaqtaǵy ekonomıkalyq belsendilikti yntalandyrýǵa yqpal etedi. 2030 jylǵa qaraı sýarmaly jer kólemin 3 mıllıon gektarǵa deıin ulǵaıtýdy josparlap otyrǵan elimiz qazir bıdaı men un óndirý boıynsha álemde alǵashqy ondyqqa kiredi. Qasym-Jomart Toqaev aýyl sharýashylyǵy salasyndaǵy yntymaqtastyqty arttyrýǵa negiz bar ekenine nazar aýdardy.
Kelesi jyly Qazaqstan men Qatardyń mádenıet kúnderi ótedi
Sonymen qatar, kelissóz barysynda mádenı-gýmanıtarlyq baılanystardy nyǵaıtý máselesi talqylandy. Memleket basshysy 2025 jyly eki el astanalarynda Qazaqstan men Qatardyń mádenıet kúnderin uıymdastyrýdy usyndy. Bul sharalar mádenı murasy baı halyqtarymyzdy jaqyndata túsetinine senim bildirdi.
Qandaı qujattarǵa qol qoıyldy?
Memleket basshylarynyń kelissóziniń nátıjesinde birneshe ekijaqty qujatqa qol qoıyldy. Atap aıtqanda:
- 1. Qazaqstan Respýblıkasy men Qatar Memleketi arasyndaǵy ustap berý týraly kelisim;
- 2. Qazaqstan Respýblıkasy men Qatar Memleketi arasyndaǵy qylmystyq ister boıynsha ózara quqyqtyq kómek týraly kelisim;
- 3. Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti men Qatar Memleketiniń Úkimeti arasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynan kelgen jumyskerlerdi Qatar Memleketinde jumysqa ornalastyrýdy retteý týraly kelisim;
- 4. Qazaqstan Respýblıkasynyń Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi men Qatar Memleketiniń Baılanys jáne aqparattyq tehnologııalar mınıstrligi arasyndaǵy Yntymaqtastyq týraly memorandým;
- 5. Qazaqstan Respýblıkasynyń Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi men Qatar Memleketiniń Otbasy jáne áleýmettik damý mınıstrligi arasyndaǵy Áleýmettik qorǵaý jáne damý salasyndaǵy yntymaqtastyq jónindegi ózara túsinistik týraly memorandým;
- 6. Qazaqstan Respýblıkasynyń Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi men Qatar Memleketiniń Sport jáne jastar mınıstrligi arasyndaǵy jastar salasyndaǵy 2024-2026 jyldarǵa arnalǵan birinshi atqarýshy baǵdarlama;
- 7. Qazaqstan Respýblıkasynyń Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttigi men Qatar memleketiniń Ákimshilik baqylaý jáne ashyqtyq basqarmasy arasyndaǵy Parasattylyq pen aıqyndylyqty ilgeriletý boıynsha ózara túsinistik týraly memorandým;
- 8. «Samuryq-Qazyna» AQ, Qazaqstan Respýblıkasynyń Energetıka mınıstrligi men Power International Holding arasyndaǵy energetıka jáne gaz salasyndaǵy jobalardy iske asyrý týraly kelisimder;
- 9. «QazaqGaz» UK» AQ men UCC Holding arasyndaǵy Qashaǵan ken ornynda gaz óńdeý zaýyttaryn salý jobalaryn birlesip iske asyrý týraly kelisimder.
Prezıdentke Qatardyń negizin qalaýshynyń qylyshy syılandy
Prezıdentke Qatar Memleketiniń negizin qalaǵan sheıh Djasım ben Muhammed ben Tánıdiń qylyshy tabystaldy.
Bul qylysh – Qatardyń eń joǵary memlekettik sımvoly. Ony monarhtarǵa, hanzadalarǵa jáne memleketter basshylaryna Qatar Memleketine jáne búkil adamzattyń damýyna qosqan úlesi úshin Ámirdiń ózi tabystaıdy.
Bul sımvol – Qatar Memleketiniń negizin qalaýshy sheıh Djasım ben Muhammed ben Tánı (1827-1913) ustaǵan qylyshtyń dálme-dál kóshirmesi. Qyny altynmen (18 karat) aptalǵan, eki jaǵy áshekeılengen. Júzi baǵaly, tot baspaıtyn bolattan quıylǵan, al saby túıe súıeginen jasalyp, agatpen jáne týrmalınmen qaptalǵan.
Bul qylysh alǵash ret Saýd Arabııasynyń Koroli Salman ben Abdýlazız Ál Saýdqa tabys etilgen (2016). Keıinirek qylysh Oman Sultany Haısam ben Tarekke (2021) jáne Ispanııa Koroli VI Fılıppke (2022) syıǵa tartyldy.
Qatar Premerimen kelissózder
Keshe Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Qatar Memleketiniń Premer-mınıstri – Syrtqy ister mınıstri sheıh Muhammed ben Abdýlrahman Ál Tánımen kelissóz júrgizdi.
Qasym-Jomart Toqaev «Orta dáliz» retinde tanymal Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytyn damytýǵa zor úmit artyp otyrǵanyna toqtaldy. Sondaı-aq Shyǵanaq aımaǵynyń úlken naryǵyna keń jol ashýǵa jáne jańa tranzıttik baǵyttardy qarastyrýǵa basa mán beretinin jetkizdi. Memleket basshysy Qatar kompanııalaryn Qazaqstandaǵy iri ınfraqurylymdyq jobalardy birlese júzege asyrýǵa shaqyrdy.
Al Qatardyń úkimet basshysy eki el buryn-sońdy bolmaǵan baılanysty kúsheıtkenine jáne áli de áleýeti zor ekenine aıryqsha toqtaldy.
Sonymen qatar, kelissóz barysynda aýyl sharýashylyǵy, tsıfrlandyrý, energetıka salalaryna qatysty ózekti máseleler talqylandy.
Qazaq-qatar ınvestıtsııalyq dóńgelek ústeli
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev sapar barysynda qazaq-qatar ınvestıtsııalyq dóńgelek ústeline qatysty. Ol eki el arasyndaǵy ekonomıkalyq qatynastardy damytýǵa turaqty qoldaý kórsetip kele jatqany úshin Qatar Úkimeti men Qatar kásipkerleri qaýymdastyǵyna alǵys aıtty.
Onyń aıtýynsha, álem buryn-sońdy bolmaǵan syn-qaterge tap bolǵan qazirgideı kezde saıası erik-jiger men ekonomıkalyq belsendilikti ushtastyrý óte mańyzdy.
Búgin men Qatar eliniń basshylyǵymen nátıjeli kezdesý ótkizdim. Biz túrli sala boıynsha ýaǵdalastyqtarǵa qol jetkizdik jáne elderimizdiń úkimetterine olardy júzege asyrý úshin tyǵyz baılanysta jumysisteýdi tapsyrdyq. Meniń saparym bizdiń kópjaqty qatynastarymyzdy odan ári nyǵaıtý úshin jańa múmkindikterge jol ashatynyna senimdimin, – dedi Qasym-Jomart Toqaev qatarlyq kásipkerlerge.
Prezıdent elimiz tańdaǵan baǵyttyń keıbir tustary Qatarmen uqsas ekenin atap ótti.
Sonymen qatar, Qazaqstannyń ashyq esik saıasatyna, orasan zor resýrsyna jáne erkin naryqqa qatysty reformalaryna sheteldiń, sonyń ishinde Qatardyń kóptegen kompanııasy nazar aýdardy. Ártaraptandyrylǵan jáne ornyqty ekonomıkanyń negizin qalaý – Qazaqstannyń basty mindeti.
Byltyr Qazaqstannyń jalpy ishki ónimi 265 mıllıard dollardy qurady. Bizdiń endigi maqsatymyz – osy kórsetkishti 2029 jylǵa qaraı 450 mıllıard dollarǵa jetkizý. Ótken jyly ekonomıkalyq ósim 5,1 paıyzǵa jetti. Bul álemdik ekonomıkanyń boljamdy damý qarqynynan shamamen eki ese kóp. Biz ortamerzimdi perspektıvada ekonomıkanyń ósimin keminde 6 paıyz deńgeıinde ustap turýdy josparlap otyrmyz. 2022 jyly shetelden 28 mıllıard dollar kóleminde tikeleı ınvestıtsııa tarttyq. Al syrtqy saýda aınalymy 136 mıllıard dollarǵa jetti. Qazaqstan Ortalyq Azııada tikeleı sheteldik ınvestıtsııa keletin negizgi el bolyp qalýy úshin eń joǵary álemdik standarttarǵa saı jańa ınvestıtsııalyq tsıkldy iske qostyq, – dedi Prezıdent dóńgelek ústelde.
Munymen qosa, elimiz óziniń kólik-logıstıkalyq áleýetin ártaraptandyrýmen jáne keńeıtýmen belsendi túrde aınalysyp jatyr. Bul rette Prezıdent sapar barysynda jalpy ınvestıtsııalyq quny 18 mıllıard dollarǵa jýyq túrli kommertsııalyq qujattarǵa qol qoıylǵanyn jáne «bul ekonomıkalyq yntymaqtastyqty damytýǵa batyl kiriskenimizdi kórsetetinin» atap ótti.
...Biz Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytynan nemese Orta dálizdiń damýynan zor úmit kútemiz. Qatar kompanııalary men qarjy ınstıtýttary osy saladaǵy bıznes pen ınvestıtsııa múmkindikterin qarastyrý arqyly qomaqty paıda tabady dep sanaımyz. Búgin biz jalpy ınvestıtsııalyq quny 18 mıllıard dollarǵa jýyq túrli kommertsııalyq qujattarǵa qol qoıamyz. Bul ekonomıkalyq yntymaqtastyqty damytýǵa batyl kiriskenimizdi kórsetedi, – dedi Memleket basshysy.
Sondaı-aq Memleket basshysy Qatar bıznesmenderin bıyl maýsym aıynda ótetin Astana halyqaralyq forýmyna qatysýǵa shaqyrdy. Al Faisal Holding dırektorlar keńesiniń tóraǵasy Feısal ben Qasym Ál Tánımen kezdesýinde kompanııaǵaAstanada erekshe ǵımarat salýdy usyndyAl Power International Holding kompanııasynyń ıeleri Mýataz Ál-Haıat pen Ramez Ál-HaıatQashaǵanda gaz óńdeý zaýyttaryn salý, telekommýnıkatsııa sektoryna kirý jónindegi josparyn Qasym-jomart Toqaevqa tanystyrdy.
Qasym-Jomart Toqaev – Konsýltatıvtik Keńes aldynda sóz sóılegen alǵashqy shetel prezıdenti
Qazaqstan Prezıdenti Qatar Memleketiniń Konsýltatıvtik Keńesi músheleriniń aldynda sóz sóılep, qazirgi jahandyq jáne óńirlik kún tártibine qatysty Qazaqstannyń ustanymyn bildirdi. Qasym-Jomart Toqaev – Konsýltatıvtik Keńestiń aldynda sóz sóılegen alǵashqy shetel prezıdenti.
Keıingi ýaqytta elderimiz arasyndaǵy yqpaldastyqtyń artyp kele jatqanyna kóńilimiz tolatynyn atap ótkim keledi. Eki eldiń kásipkerleri men azamattary vızasyz rejım men apta saıyn ushatyn 20-ǵa jýyq reıstiń ıgiligin kórip otyr. Degenmen bul kórsetkishti arttyrýǵa múmkindik bar. Sondyqtan aldymyzda atqaratyn qyrýar jumys tur, – dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Memleket basshysy halyqaralyq máselelerge de erekshe nazar aýdardy. Qasym-Jomart Toqaev geosaıası qaqtyǵystar men qaıshylyqtardyń, terrorızmniń, tótenshe klımattyq jaǵdaıdyń jahandyq kún tártibinen túspeı turǵanyn ári bul dúnıejúziniń qaýipsizdik arhıtektýrasyna nuqsan keltiretinin moıyndaý qajettigin málimdedi. Onyń aıtýynsha, barlyq qaýip-qater Birikken Ulttar Uıymynyń Jarǵysynda bekitilgen halyqaralyq quqyqtyń negizgi qaǵıdattarynyń bir mezgilde buzylýynan týyndaıdy.
Prezıdenttiń pikirinshe, Ortalyq Azııa qazir óz tarıhyndaǵy betburys kezeńin ótkerip jatyr. Óńirdegi saıası jáne ekonomıkalyq baılanystar edáýir jandana tústi
Biz Ortalyq Azııanyń jańa kelbetin qalyptastyryp jatyrmyz. Ejelgi zamannan beri órkenıetterdiń damýynda mańyzdy ról atqarǵan bul ólke qazir de, keleshekte de biregeı múmkindikterge jol ashady, – dedi Prezıdent.
Memleket basshylary sapardy qorytyndylady
Qasym-Jomart Toqaev Parsy shyǵanaǵyna sapary nátıjeli boldy. Josparlanǵan baǵyttaǵy qujattarǵa qol qoıylyp, ınvestıtsııalyq maqsattaǵy jumystar atqaryldy. Eki el seriktestiktiń jańa deńgeıine kóterildi jáne bul sapardyń qorytyndysyn Qatar basshysy sheıh Támım ben Hamad Ál Tánı men Qasym-Jomart Toqaevtyń pikirimen aıaqtaýǵa bolady. Memleket basshylary tarıhı sapar jaıly áleýmettik jelide jazdy.
Biz Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń saparyna jáne Qatar men Qazaqstan arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq qarym-qatynastardy damytý máselelerin talqylaǵanymyzǵa rızamyz. Biz dostas eki el arasyndaǵy ekijaqty yntymaqtastyqty damytý tetikterin kelistik jáne ortaq umtylystar men qalaǵan ambıtsııalarǵa sáıkes turaqty seriktestik ornatý arqyly jemisti yntymaqtastyqqa úmittenemiz, – dep túıindedi Qazaqstan Prezıdentiniń saparyn Qatar ámiri.
سعداء بزيارة الرئيس قاسم جومارت توكاييف، وبمباحثاتنا حول تنمية العلاقات الاقتصادية والتجارية بين قطر وكازاخستان. متفقان بشأن آليات تطوير التعاون الثنائي بين بلدينا الصديقين، ونتطلع إلى مزيد من التعاون المثمر، بما يؤسس لشراكة مستدامة على قدر التطلعات المشتركة والطموحات المرجوة. pic.twitter.com/vY0e8RmaBD
— تميم بن حمد (@TamimBinHamad) February 14, 2024
Al Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Instagramdaǵy paraqshasynda jazba qaldyrdy.
Qatarǵa alǵashqy memlekettik sapardyń qorytyndylaryn joǵary baǵalaımyn. Qatar Memleketiniń Ámiri sheıh Támım ben Hamad Ál Tánımen mazmundy kelissóz nátıjeleri boıynsha qazaq-qatar qarym-qatynastary strategııalyq seriktestik deńgeıine kóterilgenin aıryqsha atap ótkim keledi. Eki el arasyndaǵy yntymaqtastyqtyń erekshe sıpatyn sapar aıasynda qol qoıylǵan óte mańyzdy qujattar dáleldeıdi. Qatar Memleketimen ózara tıimdi yqpaldastyqty baýyrlas halyqtarymyzdyń ıgiligi úshin arttyra beremiz, - dep jazdy Memleket basshysy.
Aıta keteıik, eki el arasyndaǵy mańyzdy salalar, onyń ishinde ınvestıtsııa tartý jaqsy qarqynmen damyp keledi. Memleketterdiń taýar aınalymy da ájeptáýir ulǵaıdy. 2018 jyly 429 myń dollar bolǵan taýar aınalymy, byltyrdyń on bir aıynda 9,6 mıllıon dollarǵa jetti. Muny sarapshylar «tarıhı maksımým» dep atady. Buǵan deıin Kazinform tilshisi elderimizdiń jan-jaqty qarym-qatynasy jáne Prezıdenttiń saparynan ne kútetinimiz týraly jazǵan.
