Kaspıı deńgeıi 2050 jylǵa qaraı 5,5 metr tómendeýi múmkin — Qazgıdromet

ASTANA. KAZINFORM — Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń resmı saıtynda Kaspıı teńizindegi sý deńgeıi týraly «Qazgıdromet» respýblıkalyq memlekettik kásipornynyń boljamy jarııalandy. 

— Qazirgi klımattyq ózgerister men antropogendik áserdiń birlesken yqpaly Kaspıı deńgeıiniń tómendeýine áli de áser etip jatyr. Bul protsesterge eń osal aımaq — teńizdiń qazaqstandyq akvatorııasy.

Qazaqstandyq ǵalymdar («Qazgıdromet» RMK) Community Climate System Model klımattyq modeliniń RCP4.5 jáne RCP8.5 stsenarııleri negizinde júrgizgen zertteýler teńiz deńgeıiniń tómendeý úrdisi saqtalatynyn kórsetti.

Esepteýlerge sáıkes, 2050 jylǵa qaraı Kaspıı teńiziniń deńgeıi Baltyq júıesi boıynsha –32,4…–34,0 m belgilerine deıin tómendeýi múmkin, — dep jazylǵan resmı málimette.

Kaspıdiń Baltyq júıesi boıynsha qazirgi deńgeıi shamamen -28,5 metr dep baǵalanady. Sonda 2050 jylǵa qaraı Kaspıı deńgeıi qazirgiden 5,5 metrge deıin túsýi múmkin degen esep shyǵady.

«Qazgıdromet» RMK teńiz sýy 1940 jyldan beri qalaı qubylǵany týraly málimet usynǵan:

— 1940–1977 jyldary teńiz deńgeıiniń tómendeý qarqyny jylyna 4 sm bolǵan (jalpy tómendeý 1,2 m);

— 1978–1995 jyldary deńgeıdiń jylyna 13 sm-ge kóterilýi tirkeldi (jalpy kóterilý 2,5 m);

— 1996–2023 jyldary deńgeıdiń jylyna 8 sm-ge tómendeý kezeńi baıqaldy (jalpy tómendeý 1,83 m).

— 2006–2024 jyldary deńgeı 2 metrge tómendegen.

Bıyl tamyz aıynda Aqtaýda ótken ǵylymı konferentsııada keıingi 20 jylda Kaspııdiń Qazaqstandaǵy bóligi jaǵadan 18 shaqyrymǵa alystaǵany aıtyldy. Bul aralyqta teńizdiń óz deńgeıi orta eseppen 2 metr túskenin joǵaryda aıttyq. Keıbir esepteýlerde osy tendentsııaǵa súıenip Kaspııdiń Qazaqstandaǵy bóligi 2050 jylǵa qaraı jaǵadan 35 shaqyrymǵa deıin alystaıtyny aıtylyp júr.

Buǵan deıin Qazaqstan men Reseı jetinshi Kaspıı sammıtin Iranda ótkizý bastamasyn qoldaǵanyn jazǵan edik.