Kásiporyndar qýatyn saqtaı otyryp, atmosferaǵa shyǵatyn lastaýshy zattar azaıtylady – Energetıka mınıstrligi

NUR-SULTAN. QazAqparat – Qazaqstandaǵy ekologııalyq problemalar retinde atmosferalyq aýanyń, jer ústi sýlarynyń lastanýy jáne qaldyqtardy óńdeý júıesiniń tıisti deńgeıde bolmaýy jıi kóterilip otyr. «QazAqparat» HAA tilshisine bergen suhbatynda QR Energetıka mınıstrligi Gaz jáne munaıgaz-hımııa departamentiniń dırektory Demeý Seıitjanov lastanǵan qalalardy gazdandyrýǵa qatysty Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasy qalaı oryndalyp jatqanyn aıtyp berdi.

- Demeý Nursultanuly, bıylǵy qyrkúıek aıynda Úkimet otyrysynda meılinshe lastanǵan 10 qalany gazǵa jáne balamaly qýat kózderine kóshirý josparlanǵany jarııalandy. Bul tapsyrma «Jasyl Qazaqstan» ulttyq jobasyna engizildi me jáne qandaı merzimder belgilengen?

- Energetıka mınıstrligi múddeli memlekettik organdar men uıymdardyń qatysýymen QR Premer-Mınıstriniń orynbasary Roman Sklıar bekitken jalpyulttyq jospardyń 63-tarmaǵyn iske asyrý jónindegi Jol kartasyn ázirledi.

Osy jol kartasy aıasynda mynadaı is-sharalardy iske asyrý kózdelgen: «Saryarqa» MGQ jobasyn iske asyrý aýqymynda eldi mekenderdi odan ári gazdandyrý, onyń ishinde Nur-Sultan, Temirtaý, Qaraǵandy, Jezqazǵan qalalaryn gazdandyrý; Almaty qalasyn jáne irgeles 5 aýdandy (Eńbekshiqazaq, Qarasaı, Іle, Talǵar, Jambyl) gazdandyrý; Balqash qalasynyń mańyndaǵy «Qýaty 50 MVt kún elektr stantsııasyn salý» jobasyn iske asyrýdy qamtamasyz etý; Óskemen jáne Pavlodar qalalaryn gazdandyrý úshin «Saryarqa» MGQ-dan gaz burý qubyryn, jetkizý jáne taratý jelilerin jobalaýdy ári salýdy qamtamasyz etý; «Jasyl Qazaqstan» ulttyq jobasyn iske asyrý aıasynda ónerkásiptik kásiporyndar boıynsha lastanǵan 10 qalada statsıonarlyq kózderden atmosferaǵa shyǵatyn lastaýshy zattardyń shyǵaryndylaryn azaıtý.

Sondaı-aq, QR Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń aqparatyna sáıkes, «Gazdandyrý jáne neǵurlym lastanǵan 10 qalany balamaly energııa kózderine kóshirý» tapsyrmasy «Jasyl Qazaqstan» ulttyq jobasyna engizilmegen. Óıtkeni Ulttyq jobada Atyraý, Aqtóbe, Almaty, Nur-Sultan, Qaraǵandy, Temirtaý, Jezqazǵan, Balqash, Óskemen, Pavlodar qalalary sııaqty lastanǵan 10 qalada ónerkásiptik kásiporyndardyń atmosferaǵa lastaýysh zattar shyǵaryndylaryn azaıtý jónindegi is-sharalar ǵana kórsetilgen.

- Bul qalalar úshin qandaı qýat qajet jáne qandaı elektr stantsııalary salynady?

- Jol kartasyn oryndaý aıasynda Qaraǵandy oblysynyń Balqash qalasyna jaqyn jerde jalpy qýaty 50 MVt bolatyn kún elektr stantsııasyn paıdalanýǵa berý josparlanýda, osy nysandy «Topar» bas taratý energııa stantsııasy» JShS iske asyryp jatyr. Nysandy iske qosý merzimi 2022 jyldyń 2 toqsanyna josparlanǵan. Jasyl elektr energııasyn óndirý jylyna shamamen 80 mln kVt/saǵ quraıdy dep boljanýda. Sonymen qatar, atalǵan jobany iske asyrý parnıktik gazdar shyǵaryndylaryn kem degende 50 tonnaǵa azaıtýǵa ákeledi dep kútilýde.

- 10 qalany gazdandyrý úshin qandaı gaz kólemi qajet jáne ol qandaı ken oryndarynan jetkiziledi?

- Búgingi tańda, Atyraý, Aqtóbe jáne Almaty qalalary gazdandyrylǵan. «Saryarqa» magıstraldy gaz qubyry jobasy aıasynda jergilikti atqarýshy organdar gaz taratý jelileriniń qurylysyn júrgizýde, olardyń aıaqtalýy Nur-Sultan, Qaraǵandy, Temirtaý, Jezqazǵan qalalarynda buryn kómirmen jylytylatyn 70 myńǵa jýyq úıdi gazben qamtamasyz etýge múmkindik beredi. Atalǵan qalalarǵa taýarlyq gaz elimizdiń batys óńirleriniń ken oryndarynan jetkiziledi.

Qazirgi tańda, Energetıka mınıstrligi Shyǵys Qazaqstan oblysyn (Óskemen qalasy), odan ári Pavlodar oblysyn (Pavlodar qalasy) gazdandyrýdyń 2 nusqasyn pysyqtaý boıynsha jumys júrgizip jatyr.

Birinshi nusqa – «Barnaýl – Veseloıarsk – RF/QR shekarasy – Semeı – Óskemen» baǵyty boıynsha Pavlodar qalasyna tarmaqtala otyryp, Reseı Federatsııasynan magıstraldyq gaz qubyryn salý. Qazirgi kezde gazdandyrýdyń yqtımal nusqalary boıynsha Reseı tarapymen kelissózder júrgizilýde. «Gazprom» JAQ jáne «QazTransGaz» AQ elimizdiń soltústik jáne shyǵys óńirlerin gazdandyrý boıynsha esepter júrgizip jatyr.

Ekinshi nusqa – «Temirtaý – Pavlodar – Semeı – Óskemen» baǵyty boıynsha «Saryarqa» MGQ-dan gaz burý qubyryn salý.

Balqash qalasyn gazdandyrý máselesi ázirge qaralǵan joq. Sonymen qatar, ázirlengen Jol kartasy aıasynda óndiristik qýattardy saqtaýdy eskere otyryp, ónerkásip kásiporyndary boıynsha 10 las qalada statsıonarlyq kózderden atmosferaǵa shyǵatyn lastaýshy zattardyń shyǵaryndylaryn azaıtý jónindegi is-sharalardy iske asyrý kózdelgen.

- 10 lastanǵan qalany gazdandyrý jobalaryn qarjylandyrý kózderi qandaı?

- Jalpy, eldi gazdandyrý QR Úkimetiniń 2014 jylǵy 4 qarashadaǵy №1171 qaýlysymen bekitilgen Qazaqstan Respýblıkasyn Gazdandyrýdyń 2015-2030 jyldarǵa arnalǵan Bas shemasyna sáıkes júzege asyrylady.

Bas shemanyń iske asyrylýyn qarjylandyrý bıýdjet qarajaty, gaz jáne gazben jabdyqtaý salasyndaǵy ulttyq operatordyń «QazTransGaz» AQ kiristeri jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda tyıym salynbaǵan ózge de kózder esebinen júzege asyrylady.

- Áńgimeńizge raqmet!