Qasym-Jomart Toqaev «Qazaqstan – Germanııa» bıznes forýmynda sóz sóıledi

ASTANA. KAZINFORM – Aqordanyń baspasóz qyzmeti Qasym-Jomart Toqaevtyń «Qazaqstan – Germanııa» bıznes forýmynda sóılegen sóziniń tolyq mátinin jarııalady.

Prezıdent óz sózin Germanııanyń Federaldyq kantsleri Olaf Sholts pen osy eldiń iri bıznes ókilderine atalǵan forýmǵa qatysqany úshin rızashylyq bildirýmen bastady.

Memleket basshysynyń aıtýynsha, Kantslerdiń resmı sapary qazaq-german qatynastarynda mańyzdy kezeń bastalǵanyn bildiredi ári ózara yqpaldastyqty tereńdetý úshin mol múmkindikke jol ashady.

– Elderimiz arasyndaǵy tyǵyz dıplomatııalyq qarym-qatynastar keń aýqymdy ekonomıkalyq baılanystardyń damýyna yqpal etetin negizgi faktor sanalady. Germanııa dúnıe júzindegi iri ári eń damyǵan ekonomıkalardyń biri retinde óndiris, tehnologııa, jasyl ekonomıka jáne ınnovatsııa salalarynda álemdik standarttardy aıqyndaıdy. Nemis ónimi óziniń erekshe sapasymen jáne senimdiligimen barshaǵa málim, – dedi Memleket basshysy.

Qasym-Jomart Toqaevtyń aıtýynsha, byltyr ekijaqty taýar aınalymy 41 paıyzǵa ulǵaıyp, 3,9 mıllıard dollardy qurady. Germanııadan keletin tikeleı ınvestıtsııa da edáýir artqan. Onyń mólsheri 64 paıyzǵa ósip, 770 mıllıon dollarǵa jetti. Bul – rekordtyq kórsetkish.

– Biz jalpy quny 55 mıllıard dollar bolatyn 66 birlesken ınvestıtsııalyq joba boıynsha ýaǵdalastyqqa qol jetkizdik. Germanııa kásiporyndary elimizge kóbirek kelip, «Qazaqstanda nemis sapasyna saı jasalǵan» degen ortaq brend aıasynda jergilikti óndiristi jolǵa qoıady dep úmittenemiz, – dedi Prezıdent.

Memleket basshysy Qazaqstan bilim men ınnovatsııaǵa negizdelgen jańa ekonomıkalyq paradıgmany ilgeriletip jatqanyna nazar aýdardy. Osy maqsatqa jetý úshin Qazaqstan túbegeıli ekonomıkalyq jáne áleýmettik reformalar júrgizip jatyr. Ekonomıkany lıberalızatsııalaýdy kózdeıtin mundaı sharalar, eń aldymen, ádil básekelestikti jáne kásipkerliktiń erkindigin qamtamasyz etýge basymdyq beredi. Ekonomıkalyq ósimge qol jetkizý úshin Qazaqstan jańa ınvestıtsııalyq tsıkldi bastady. Onyń aıasynda 2029 jylǵa deıin shetelden 150 mıllıard dollar tikeleı ınvestıtsııa tartý josparlanyp otyr.

Qasym-Jomart Toqaev ózara yntymaqtastyqtyń birqatar perspektıvti baǵytyna toqtaldy.

– «Asa mańyzdy shıkizatty ınvestıtsııa men tehnologııaǵa aıyrbastaý» pragmatıkalyq formýlasyna saı tabıǵı resýrstardy óndirý jáne óńdeý isin damytýdy usynamyz. Bizdiń mıneraldy-shıkizat qorymyzda áli barlanbaǵan bes myńnan astam ken orny bar. Bul kenishterdiń quny trıllıondaǵan dollarǵa baǵalanady. Búginde biz Eýropa Odaǵynyń ekonomıkasy úshin asa mańyzdy 34 sırek kezdesetin materıaldyń 19 túrin óndiremiz. Osyǵan oraı Mıneraldyq resýrstar jónindegi nemis agenttigi (DERA) men qazaq seriktesteri mańyzdy shıkizat saýdasy boıynsha konsortsıým quryp jatyr. Biz bul bastamanyń taıaý arada naqty iske asýyn asyǵa kútip otyrmyz. Budan bólek, HMS Bergbau kompanııasynyń Shyǵys Qazaqstanda lıtıı elementin qaıta óńdeıtin zaýyt salý úshin barlaý jumystaryn júrgizý týraly josparyn quptaımyz. Bul jobaǵa salynatyn ınvestıtsııa kólemi – 500 mıllıon dollar. Elimizdiń baı resýrs qory ónerkásip salasyndaǵy yntymaqtastyǵymyzdy keńeıte túsýge mol múmkindik beredi, – dedi Prezıdent.

Memleket basshysy taǵy bir perspektıvti baǵyt retinde energetıka salasyna toqtaldy. Onyń aıtýynsha, Qazaqstan barlanǵan munaı qorynyń kólemi jaǵynan Eýrazııa qurlyǵynda ekinshi orynda jáne álemdik naryqqa energııa resýrstaryn jetkizýshi iri elderdiń sanatyna kiredi. Qazaqstan munaıynyń 70 paıyzy Eýropa Odaǵyna jóneltiletinin eskersek, elimiz eksport múmkindikterin ulǵaıtýǵa, osylaısha jahandaǵy energııa resýrstary tapshylyǵynyń azaıýyna yqpal etýge daıyn.

– Germanııanyń munaı-gaz jabdyqtary jáne qosalqy bólshekteri óndirisin elimizde lokalızatsııalaý – negizgi basymdyq. Bir sózben aıtqanda, nemis óndirisiniń Qazaqstanǵa kelgenin qalaımyz. Bul otandyq ónerkásip salasyna ozyq tehnologııalardyń engizilýine septigin tıgizer edi. Qazaqstannyń jańartylatyn energııa kózderi sektoryndaǵy áleýeti áli de tolyq paıdalanylmaı keledi. Kóptegen álemdik iri «oıynshylar» buǵan kóz tigip otyr. Mysaly, nemistiń Svevind group kompanııasy Qazaqstanǵa 50 mıllıard dollar ınvestıtsııa salyp jatyr. Bul jobanyń maqsaty – «jasyl» sýtegin óndirip, ony Eýropa naryǵyna satý, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Prezıdenttiń aıtýynsha, Qazaqstan Eýrazııanyń tórinde strategııalyq turǵydan utymdy ornalasqan, ol elimizdiń óńirdegi eń basty saýda jáne logıstıka ortalyǵyna aınalýyna mol múmkindik beredi.

Memleket basshysy «Orta dáliz» qazirgi kezde Eýropa baǵytyndaǵy eń qysqa ári senimdi baǵdar sanalatynyna nazar aýdardy. Atalǵan kúrejol arqyly jylyna 10 mıllıon tonnaǵa deıin júk jetkizýge bolady. Bul rette Qasym-Jomart Toqaev Shyǵys pen Batys arasyndaǵy saýda-sattyqty odan ári jandandyra túsý úshin «Orta dálizdi» Transeýropa kólik jelisimen jáne Eýropa Odaǵynyń «Jahan qaqpasy» bastamasymen ushtastyrýdy usyndy.

Sonymen qatar Memleket basshysy Germanııamen farmatsevtıka salasyndaǵy yntymaqtastyqty keńeıtýdiń keleshegi zor dep sanaıdy. Elimiz dári-dármek pen medıtsına jabdyqtary óndirisin belsendi túrde damytyp keledi. 2025 jylǵa qaraı ishki naryqtaǵy otandyq ónim úlesin 50 paıyzǵa deıin jetkizý josparlanyp otyr.

Prezıdent Qazaqstanda aýyl sharýashylyǵyn damytýǵa da memleket tarapynan aıryqsha mán berilip jatqanyn aıtty. Álemdegi iri bıdaı eksporttaýshylardyń biri retinde elimiz agroónerkásip keshenin jańǵyrtýǵa, salaǵa joǵary tehnologııalar men agrotehnologııalyq ınnovatsııalardy engizýge múddeli.

– Qazaqstan Eýrazııadaǵy jetekshi aqparattyq tehnologııalar ortalyǵyna aınalýdy kózdeıdi. Birikken Ulttar Uıymy Qazaqstandy tsıfrlyq tehnologııalardy engizý jaǵynan úzdik 30 eldiń qataryna qosty. Biz ǵylymı-zertteý jobalary, startaptar, tehnıkalyq bilim berý jáne trenıngter uıymdastyrý, sondaı-aq jasandy ıntellekt salasyndaǵy jańa IT-jobalardy júzege asyrý arqyly yntymaqtastyqty barynsha keńeıtýge umtylamyz,– dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Memleket basshysy «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵy german kompanııalaryna jańa seriktestik qurý múmkindikterin izdeýge kómektese alatynyn aıtty

– Qazir AHQO ınvestıtsııalar, ınnovatsııalar jáne qarjy qyzmetteri toǵysqan biregeı óńirlik ortalyqqa aınaldy. Frankfýrt, London, Dýbaı, Nıý-Iork jáne Sıngapýrdaǵy jetekshi halyqaralyq qarjy ortalyqtarynyń barlyq artyqshylyǵyn munda da paıdalanýǵa bolady. Bizdiń Ortalyq ınvestıtsııa tartý úshin salyq, vıza jáne eńbek saıasaty jaǵynan buryn-sońdy bolmaǵan qolaıly sharttar men jeńildikter usynady. Ár ınvestorǵa jeke qoldaý kórsetiledi. Brıtanııa zańnamasyna negizdelgen ádil sot júıesi jumys istep tur. «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵynda 80 elden úsh myńǵa jýyq kompanııa tirkelgen. Sonyń 20 kompanııasy – germanııalyq. Olardyń sany jýyq arada taǵy da ósedi dep úmittenemiz, – dedi Prezıdent.

Qasym-Jomart Toqaev sózin qorytyndylaı kele, búgingi kezdesý aıtarlyqtaı nátıje berip, Qazaqstan men Germanııa arasyndaǵy ekonomıkalyq baılanystardy tereńdetý úshin mańyzdy qadam bolatynyna senim bildirdi.