Qasym-Jomart Toqaev pen Sadyr Japarov BAQ ókilderi úshin brıfıng ótkizdi
ASTANA. KAZINFORM - Ekijaqty kelissóz ben Joǵary memleketaralyq keńes otyrysynyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstan jáne Qyrǵyzstan prezıdentteri buqaralyq aqparat quraldary úshin birlesken málimdeme jasady.
Qasym-Jomart Toqaev Qyrǵyzstan Prezıdentiniń bul jolǵy saparynyń eki el úshin mán-mańyzy zor ekenine nazar aýdaryp, tarıhı kelisimge qol qoıylǵanyn málimdedi.
– Bul – Qazaqstan men Qyrǵyzstan arasyndaǵy Odaqtastyq qatynastardy nyǵaıtý jáne keńeıtý týraly shart. Osy qujat ózara baılanystardy odan ári damytýǵa jol ashady. Eki eldiń múddesine tolyq saı keledi. ıAǵnı, ǵasyrlar boıy qalyptasqan baýyrlastyq baılanysty saqtaýǵa múmkindik beredi. Elderimizdiń dástúrli dostyq jáne tatý kórshilik qatynastaryn nyǵaıtýǵa Sadyr Nýrgojoevıch zor úles qosty. Sol úshin qadirli áriptesime alǵys aıtamyn, – dedi Memleket basshysy.
Prezıdenttiń aıtýynsha, taraptar ekijaqty yntymaqtastyqtyń ózekti máseleleri jóninde jan-jaqty pikir almasyp, naqty ári mańyzdy kelisimderge qol jetkizgen.
– Baýyrlas eki el arasynda sheshimin tappaǵan túıtkildi másele bolmaýy kerek degen ortaq baılamǵa keldik. Sonymen birge saýda-ekonomıkalyq baılanystardy nyǵaıtýǵa basa mán berdik. Qazaqstan – Qyrǵyzstannyń saýda jáne ınvestıtsııa salasyndaǵy negizgi seriktesiniń biri. Byltyr ózara taýar aınalymy 1,5 mıllıard dollarǵa jetti. Kelissózder barysynda bul kórsetkishti 2 mıllıard dollarǵa jetkizýge múddeli ekenimizdi rastadyq. Jalpy, ózara saýda aınalymyn qysqa merzimde edáýir arttyrýǵa múmkindik bar. Biz ónerkásip ónimderin jáne basqa da taýarlardy eksporttaýǵa daıynbyz. Qazaqstan Qyrǵyzstanǵa qazirdiń ózinde 195 taýar túri boıynsha eksport kólemin ulǵaıta alady. Onyń jalpy quny – 260 mıllıon dollar. Qyrǵyz eliniń de Qazaqstanǵa shyǵaratyn ónimderi az emes, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy qolda bar múmkindikti barynsha paıdalaný, ásirese, Úkimetaralyq keńes pen Aımaqaralyq forýmnyń jumysyn jandandyrý, shekarada salynyp jatqan Saýda-logıstıkalyq ındýstrııalyq keshendi tez arada iske qosý jóninde ýaǵdalastyqqa qol jetkizgenin aıtty.
Budan bólek, kelissóz barysynda agroónerkásip sektoryndaǵy múmkindikter talqylandy.
– Byltyr eki memlekettiń osy saladaǵy taýar aınalymy 10 paıyzǵa artyp, 300 mıllıon dollarǵa jetti. Bizdiń elderimiz úshin ónim kólemin ulǵaıtý, birlesken kásiporyndar ashý, ǵylymı-zertteý ınstıtýttary arasynda baılanys ornatý óte mańyzdy. Osy oraıda eki eldiń Úkimetine Jol kartasyn qabyldaý týraly tapsyrma berildi, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdenttiń aıtýynsha, qazaq ınvestorlary qyrǵyz ekonomıkasynyń mańyzdy sektorlaryn damytýǵa úles qosyp keledi. Bul rette Memleket basshysy Qazaqstan kásipkerleriniń qarjysyna Ystyqkól oblysynda kún energııasy stantsııasyn salý josparlanǵanyn, sondaı-aq Jalal-Abad oblysynda ferroqorytpa zaýytyn salý jóninde kelissóz júrip jatqanyn mysalǵa keltirdi.
– Birlesken kásiporyndar tıimdi jumys isteý úshin qolaıly jaǵdaı jasaýǵa kelistik. Osy oraıda búgin Ózara ınvestıtsııalardy qorǵaý jóninde kelisimge qol qoıyldy. Oǵan ózderińiz kýá boldyńyzdar. Sondaı-aq elektrondy úkimet júıesin engizýge jáne damytýǵa ýaǵdalastyq. Ekonomıkany tsıfrlandyrý úshin tájirıbe almasý jáne aqparat salasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtý týraly kelistik. Eki el arasyndaǵy alys-beristi jandandyrý – mańyzdy mindettiń biri. Osy oraıda shekara arqyly júk ótkizý múmkindigin arttyrý jáne ony rásimdeýdi jetildirý úshin naqty sharalar qabyldanyp jatyr. Mysaly, elimiz «Qarasý», «Besaǵash», «Aýhatty», «Sartóbe» «Aısha bıbi», «Sypataı batyr», «Kegen» beketterin jańǵyrtýǵa kiristi. Osy beketterdiń bárinde tsıfrlyq tehnologııa engiziledi. Bul aýqymdy jumysty 2028 jylǵa deıin aıaqtaımyz dep josparlap otyrmyz, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysy sý-energetıka salasyndaǵy qarym-qatynasty úılestirý mańyzdy dep sanaıdy.
– Sońǵy jyldary transshekaralyq sý resýrstaryn tıimdi ári ádil paıdalanýdyń ózektiligi arta tústi. Osy oraıda ózara úılesimdi jumysty jalǵastyramyz dep kelistik. Bul baǵyttaǵy túıtkilderdi tezirek sheshý úshin birlesken sharalar qabyldaý qajet. Sondyqtan memleketaralyq sý sharýashylyǵy qurylymdarynyń jumys kestesin jaqyn arada bekitýge jáne ony ýaqtyly oryndaýǵa ýaǵdalastyq. Qazaqstan barlyq mindettemeni tolyq oryndaýǵa jáne mańyzdy jobalardy birlese iske asyrýǵa daıyn, – dedi Prezıdent.
Qasym-Jomart Toqaev Joǵary memleketaralyq keńes barysynda mádenı-gýmanıtarlyq baılanystarǵa da basa mán berilgenin atap ótip, osy kúnderi Astanada ótip jatqan mádenı sharalar ortaq rýhanı qundylyqtarymyzdy odan ári baıyta túsetinine senim bildirdi.
– Baýyrlas eki eldi jaqyndastyratyn qundylyqtardyń tamyry tereńde jatyr. Halyqtarymyzdyń tarıhı, mádenı jáne rýhanı bastaýy da – ortaq. Jambyl men Toqtaǵuldyń, Kenen men Osmanquldyń shynaıy dostyǵy qazaq pen qyrǵyz qatynasyn nyǵaıta tústi. Qyrǵyz dalasynda týyp, eki elge birdeı eńbegi sińgen azamattar az emes. Qazaq qalamgerleri «Adamzattyń Aıtmatovy» dep atap ketken zańǵar jazýshynyń shyǵarmasyn oqymaǵan adam kemde-kem. Tolomýsh Ókeev, Bolot Shamshıev, Súımenqul Chokmorov syndy qyrǵyz kınosynyń kórnekti ókilderi Muhtar Áýezovtiń týyndylaryn ekranǵa shyǵarýǵa eleýli úles qosty. Qyrǵyz memlekettiliginiń negizin qalaýǵa zor eńbek sińirgen Abdykerım Sydyqov, Qasym Tynystanov syndy tulǵalar Alash ıdeıasyna adal boldy. Álemdegi eń kólemdi epos retinde tanylǵan «Manas» jyry – kúlli túrki jurtynyń qundy qazynasy. Manas – baýyrlas qyrǵyz halqynyń berekeli birliginiń sımvoly. Ózderińizge málim, osydan úsh jyl buryn Bishkekte Abaıdyń, al Astanada Manas pen Shyńǵys Aıtmatovtyń eskertkishterin ornatý týraly mámilege keldik. Osyǵan oraı búgin Elorda tórinde áıgili Manasqa arnalǵan eskertkish ashylady. Ortaq tarıhymyzǵa qurmet kórsetip, Qyrǵyzstannyń mádenı murasyn pash etkeni úshin Sadyr Nýrgojoevıchke jáne barsha qyrǵyz halqyna rızashylyǵymdy bildiremin, – dedi Memleket basshysy.
Sadyr Japarov Astanaǵa resmı saparmen kelýge shaqyryp, qyrǵyz delegatsııasyna kórsetilip jatqan meımandostyq syı-qurmeti úshin alǵys aıtty.
Qyrǵyz Prezıdenti búgingi kezdesý eki memleket arasyndaǵy odaqtastyq jáne strategııalyq seriktestikti múldem jańa deńgeıge shyǵarýǵa ári onyń mazmunyn baıytýǵa yqpal etetinine senim bildirdi.
– Biz qurmetti Qasym-Jomart Kemelulymen birge saıası-ekonomıkalyq, ınvestıtsııalyq, mádenı-gýmanıtarlyq máselelerdi keńinen talqyladyq. Joǵary memleketaralyq keńestiń kezekti jıynyn ótkizip, ózara seriktestigimizdi nyǵaıtýǵa jáne kún tártibindegi máselelerdi sheshýge baǵyttalǵan birqatar ýaǵdalastyqqa qol jetkizdik. Búgingi kelissózderdiń nátıjesinde eki eldiń túpki múddelerine saı keletin odaqtastyq qatynastardy tereńdetý jáne keńeıtý jónindegi kelisimge qol qoıdyq. Ekonomıka, saýda, ınvestıtsııa jáne aýyl sharýashylyǵy salalaryndaǵy yntymaqtastyǵymyzdy odan ári órkendetý, kólik jáne kommýnıkatsııa, tsıfrlandyrý baǵyttarynda birlesken jobalardy iske asyrý, aımaqtaǵy sý-energetıka resýrstaryn birlese tıimdi paıdalaný máselelerin qarastyrdyq, – dedi Sadyr Japarov.
Qyrǵyz eliniń basshysy Astanaǵa resmı sapary qarsańynda ótken Qazaqstan-Qyrǵyzstan bıznes-forýmy sheńberinde, sondaı-aq byltyr Tarazda ótken Qazaqstan men Qyrǵyzstan arasyndaǵy Óńiraralyq yntymaqtastyq forýmy aıasynda iskerlik baılanystar nyǵaıyp, mańyzdy ınvestıtsııalyq kelisimder jasalǵanyn aıtty.
Sonymen qatar kelesi Óńiraralyq yntymaqtastyq forýmy bıyl Qyrǵyzstanda ótetinin málimdedi.
