«Qashqynǵa London da pana bola almady» - baspasózge sholý
***
«Atyń shyqpasa jer órte» degenniń kerimen bizdiń qashqyn olıgarhtarymyz Qazaqstandy qoıyp, búkil álemdi «ala taıdaı» shýlatyp júr. Qazaqstannyń quny suraýsyz mıllıardtaǵan qarjysyn Avstrııaǵa quıǵan qanysher qylmysker Rahat Álıev búkil Eýropaǵa syımaı araldarǵa qashsa, Almaty qalasynyń bıýdjetinen tonaǵan mıllıondaryn shetel asyryp, Shveıtsarııanyń eń baı kásipkeri atanǵan alaıaq Vıktor Hrapýnov Qazaqstandy qaralap, «upaı» jınap júr. Al BTA banktiń mıllıardtaryn talan-tarajǵa salǵan Muhtar Ábilázov búkil Brıtanııany shýlatyp, aqyry Londonnan da pana taba almaı, qashyp shyǵypty. «Qara qyldy qaq jarǵan» Anglııanyń Joǵarǵy soty qazaqstandyq qashqyn qarjygerge qatysty aram aqsha jınaǵan alaıaq degen úkim kesti. Qashqyn qarjyger jaıynda tolyǵyraq «Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi sanyndaǵy «Qashqynǵa London da pana bola almady» degen taqyryptaǵy maqaladan bile alasyzdar.
«Ómir joly qıly-qıly bolǵan soń bári oılaǵandaı bolmaýy belgili. Máselen, jumys berýshiler men jumys isteýshiler arasynda birde basylyp, birde órship turatyn eńbek daýlary adamzat qoǵamyndaǵy eski qaıshylyqtardyń eń úlkeni ári kúrdelisi bolyp keledi. Onyń tolqyny bizdi de aınalyp ótpeı, jıilep soǵýy jasyrarlyq jaı emes», - dep jazady «Egemen Qazaqstan» gazeti senbilik sanyndaǵy «Eńbek daýlary ýshyqtyrylmasa ıgi...» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Jarııalanym avtorynyń jazýynsha, segiz aıdan beri «Arselor Mıttaldyń» 200-den asa kenshiniń regrestik tólemge qoly jetpeı júr. Buǵan jumys berýshi men «Alıans Polıs» saqtandyrý qompanııasy arasynda jasalǵan kelisimsharttyń oryndalmaýy keri áserin tıgizýde. Saqtandyrýshylar «Arselor Mıttal Temirtaýdyń» óndiristik jaraqattar, kásiptik aýrýlar, eńbekke jaramsyzdyq sebepteri jaıly málimetter kórsetkishin únemi shegerip beretindigin aıyptasa, al ol aqtalýmen álek. Sóıtip, osynaý daý-damaı salqyny qatardaǵy eńbekkerlerdi eki ottyń ortasynda qaldyryp keledi.
***
Mundaı da sumdyq bolady! ólgen adamǵa ókinish bildirý ornyna, qýanǵandardy kórip pe edińiz? Kórmeseńiz de estigenińiz anyq. Irak jurty Saddam Hýseındi ne istemedi? Osyndaı ımansyzdyq Arab elderindegi tóńkeris barysynda kórinis berdi. eń sońǵysy kúni keshe Ulybrıtanııada ondaǵan adam Margaret Tetcherdiń qaıtys bolǵanyna qýanyp kóshege shyqty. Bul jaǵymsyz jańalyq «Aıqyn» gazetindegi «Ólgender ókpelemeıdi...» degen taqyrypqa arqaý bolǵan. «Polıtsııa burynǵy premer-mınıstrdiń ólimin toılaǵandarǵa amalsyzdan kúsh qoldandy. Devon graftyǵyna qarasty Brıkston aýdanynda ótken sherýshilerdiń qolynda «Margaret Tetcher qaıtys boldy. Alaqaı!» degen uran bolǵan. Osyndaı «qýanyshqa ortaqtasqan» aktsııalar Shotlandııada da uıymdastyrylyp, Glazgoda júzdegen adam aqburqaq atyp, áýe sharlaryn ushyrdy», - dep jazady basylym.
***
«Bizderge basqa ǵalamsharlarda kolonııa salý kerek». «Ekspress-K» gazetinde dál osy taqyryppen jaryq kórgen maqalada Aıdyn Aıymbetovtiń tyń ıdeıalary keńinen baıandalady. Ony úshinshi ǵaryshker dep ataıdy. Alaıda, ókinishke oraı ol kók keńistigin baǵyndyra alǵan joq. Onyń juldyzdarǵa josparlanǵan saparyna daǵdarys ýaqytynda qarjy shyǵarýdy artyq kórgen sheneýnikter tosqaýyl boldy. Al endigi ýaqytta kókke samǵaý Aıdyn úshin tek armanǵa aınalǵandaı. Biraq Aıymbetov unjyrǵasyn túsirgen emes. Ol ózi ushpasa da aldaǵy ýaqytta Qazaqstan ǵaryshkerleri kók álemdi baǵyndyratyndyǵyna senimdi.
***
«Vremıa» gazetiniń jazýynsha, 10 jastaǵy qyzdy ólim aýyzynan alyp qala almaǵan mańǵystaýlyq dárigerlerge qatysty qylmystyq is qozǵaldy. «Sanjan Qosaqbaeva oryn alǵan jaıtqa áli de sene alar emes. sol bir kúni qorqynyshty tústeı eske alady. Qyzy sabaqtan soń úıge oraldy. Keshke qaraı onyń júregi aınyı bastady. Mekteptegi úzilis kezinde onyń chıpsy jegeni belgili boldy. Árbir mınýt saıyn qyzdarynyń hali nasharlaı berdi», - dep jazady basylym. Gazettiń jazýyna qaraǵanda, osydan keıin anasy jedel járdem shaqyryp, qyzyn oblystyq balalar aýrýhanasyna jetkizgen. Biraq dárigerler qyzdy aýrýhanaǵa qabyldaýdan bas tartqan. Tek qyzdyń hali tym nasharlaǵanda ǵana palataǵa jatqyzǵan.
