Qasaphanalar, QMBD eskertýi, arnaıy saıt – Qurban aıtqa qatysty mańyzdy málimetter
ASTANA. KAZINFORM – Búgin musylmandardyń dinı merekesi — Qurban aıt bastaldy. 3 kúnge sozylatyn bul meıramnyń basty atrıbýttary – aıt namazy, qurban shalý, qaıyrymdylyq sharalary jáne merekelik dastarhan. Qasıetti meıram qarsańynda qurban shalý oryndary, arnaıy saıt, merekelik namaz ýaqyty syndy paıdaly derekterdi toptastyryp, oqyrman nazaryna usynamyz.
Qurban aıt kúni qalaı belgilendi?
Mereke qarsańynda Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń tóraǵasy Naýryzbaı qajy Taǵanuly baspasóz máslıhatyn ótkizip, bıylǵy Qurban aıttyń 6 maýsymda bastalatynyn resmı túrde jarııalady.
— Bıyl qasıetti Qurban aıt merekesi 6 maýsymda bastalady. Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasy birqatar alys ta jaqyn musylman elderdiń ǵulamalarymen, pátýá shyǵarý ortalyqtarymen keńesip, osyndaı pátýá qabyldady, — dedi Bas múftı.
QMBD málimetinshe, Islam dininde qasıetti kúnder, túnder jáne aılar qamarı jyl sanaýy negizinde anyqtalady. Mundaı jyl sanaýy aı fazasynyń ózgerýine negizdelgen. Jańa aıdyń kórinýimen jańa aı bastalady. Qamarı aı keıde 29 ne 30 kún bolady.
Zýlhıjja aıyn anyqtaý úshin zýl-qaǵda aıynyń 29-nda aıdy baqylaıdy. Kún batqan kezde jańa aı kórinse, kelesi kúni zýl-hıjja aıy bastalǵan bolyp sanalady. Eger kún bultty bolyp, aı kórinbese, zýl-qaǵda aıyn 30 kúnge tolyqtyrady.
Osy negizde 2025 jyly 27 mamyrda jańa aıdyń kórinýine baılanysty bıyl zulhıjja aıy 28 mamyrda bastalyp, arapa 5 maýsymǵa, al qurban aıt 6 maýsymǵa saı keledi.
Qurbandy onlaın shalýǵa bolady
Bıyl da elimizde Qurban shalý onlaın jáne offlaın formatta ótedi.
— Dinı basqarma halyqqa qolaıly jaǵdaı jasaý maqsatynda qurban shalý rásimin qashyqtan ótkizýge arnalǵan qurban.muftyat.kz saıtyn iske qosty. Dinimizde qurbandyq shalý rásimin basqa bireýge tapsyryp, ony ókil ete alady. Eger ózi bara almasa, bir kisige ótinish jasap, qurban shalýǵa ruqsat etilgen. Demek onlaın formatta qurban shalýǵa tapsyrys bere alasyzdar, — dedi Naýryzbaı qajy Taǵanuly.
Onyń aıtýynsha, mundaı qurbandyqtan túsken et muqtaj jandarǵa jetkiziledi.
Onlaın túrde qurban shalam deýshiler saıt arqyly qurbandyq malyn tańdap, Kaspi QR arqyly tólem jasaı alady. Tapsyrys sátti ótse, uıaly telefonǵa SMS habarlama keledi. Qurbandyq shalynǵan soń onyń foto jáne beıne esebi tapsyrys berýshi kórsetken nómirge jiberiledi.
Sondaı-aq QMBD musylman jamaǵatqa mynandaı mańyzdy eskertý jasady.
— Qurban aıt merekesi kezinde ózderiniń teris maqsattaryn júzege asyrý úshin keıbir belgisiz azamattar men uıymdar jalǵan qurbandyq saıttaryn ashyp, halyqty adastyryp, qurbandyqqa aýdarǵan qarajattaryn ózge maqsatqa paıdalanyp ketýi múmkin.Sondyqtan barshańyzdy abaı bolýǵa shaqyramyz, - delingen habarlamada.
Qurban shalý kimderge mindet?
QMDB málimetinshe, Hanafı mázhabynda qurban shalý – ýájip. Ýájip degen – paryz ben súnnettiń arasyndaǵy amal. Ýájipti tárk etken adam suralady. Ony oryndamaǵan adam qazasyn óteıdi. Al súnnetti tárk etken adam suralmaıdy, qazasynyń ótelýi talap etilmeıdi.
— Qurban aıt ýaqyty ótip ketse de, musylmannyń moınynan qurban shalý mindeti túspeıdi. Satyp alǵan qurbandyǵyn aıt kúnderi shala almasa, ony tirideı sadaqa etedi nemese soıyp, barlyq etin sadaqa etedi, odan eshteńe jemeıdi. Óıtkeni ýaqyty ótýmen qurbandyq mindeti sadaqa mindetine aýysady. Qurbandyqty áli satyp almaǵan bolsa, qurbandyq quny mólsherinde sadaqa etedi, - deıdi QMDB Dinı bilim jáne kadr daıyndaý bóliminiń meńgerýshisi Hasan Amanqulov.
Onyń aıtýynsha, qurban shalý aqyl-esi durys, balıǵat jasyna tolǵan, aýqatty, árbir er jáne áıel musylmanǵa buıyrylǵan. Al jolaýshyǵa, ýaqytsha (15 kúnnen az) qonystanǵan jáne kedeı adamǵa qurbandyq shalý mindet emes.
Baı degen – óziniń jáne otbasynyń negizgi qajettiliginen artyq mal-dúnıesi zeket nısabyna jetken (85 gramm altyny, 40 qoıy, 30 qaramaly nemese 5 túıesi bar) adam. Aqyl-esi túzý, balıǵat jasyna tolǵan adam qurbandyqty óz atynan shalady. Kishkentaı balalary atynan qurbandyq shalý mindet emes.
Aıt namazynyń ýaqyty
3 maýsym kúni Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasy el óńirlerindegi Qurban aıt namazynyń kestesin jarııalady.
Ondaǵy derekke saı, elimizdiń 3 megapolısi men 17 oblysyndaǵy namaz ýaqyty tańǵy 06:00 men 07:00 arasynda ózgerip otyrady.
Qurban shalý oryndary
Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasyna qarasty «Zeket jáne qaıyrymdylyq» qory el boıynsha qurban shalýǵa arnalǵan arnaıy oryndardyń tizimin jarııalady. Olar:
Astanada — «Jaılaý», «Barakat», «Shanhaı», «Shopan ata», «Et han», «Shaýshen» sharýa qojalyǵy (Alash tas joly, 136B) mal bazarlary;
Almatyda — «Altyn saqa» mal bazary;
Shymkentte — «Halal Qasap» mal bazary men qasaphanasy;
Semeı qalasynda — «Sary» mal bazary jáne «Aqshyń» qasaphanasy.
Kókshetaý qalasynda – «Bıjan et óńdeý» jáne qalalyq mal bazarlary.
Aqtóbe qalasynda — SPK «Aıbek» et kombınaty, «Dala eli» JShS, «Esik» JShS, JK «Moldabekov», JK «Qasym» mal bazarlary;
Almaty oblysynda — Qonaev qalasy, Qarlyǵash shaǵynaýdanynda;
Atyraý qalasynda — «Týma» mal bazary men «Imanǵalı», «Quspan molla», «Q. Muńaıtpasov» meshitteri;
Oral qalasynda – «El yrysy» jáne «Adal et» mal bazarlary;
Taraz qalasynda – «Baıdanov» jáne «Ramazan» mal bazarlary.
Taldyqorǵan qalasynda – «3-shi bólimshe» turǵyn úı alaby men qalalyq mal bazary.
Qaraǵandy qalasynda – «TOO ARAI KZ» (Gogolıa 2/23), «ShQ Hasenov» (Seıfýllına 53), «IP ABIShEV» (Reznıka 18) mekenjaılarynda ornalasqan mal bazarlary;
Qostanaı qalasynda – «Amıgo» jáne «SOıÝZ» TS mal bazarlary;
Qyzylorda qalasynda – 1 mal bazary;
Aqtaý qalasynda – «Kórkem Álem et kombınaty» mal bazary;
Pavlodar qalasynda – «Qulager» ıppodromy;
Petropavl qalasynda – Jumysshy kentindegi (Kosmonavtar kóshesi, 2) mal bazary.
Túrkistan oblysynda «Túrkistan-Ahmet ıAssaýı» oblys ortalyq meshiti, «Kentaý ortalyq», «Sholaqqorǵan ortalyq», «Ysqaq» ortalyq, «Dáýletuly Begaly ata», «Túlkibas ata», «Naqypbekuly Áýen», «Y.Imanalıev», «Nur», «Musylmandar», «Abdýl Ákim», «Shardara ortalyq», «Nuǵman», «Satybaldy Imanberdiuly», «Dervısh Álı» meshitteri, sondaı-aq «Qulager Et» JShS, «Qarabulaq», «Saıram» qasaphanalary;
Jezqazǵan qalasynda – «Quljanov» jáne «Rybachıı» mal bazarlary;
Óskemen qalasynda – «Atyǵaı Asýy» qurban shalý orny.
Aıta keteıik, buǵan deıin Bas múftı Qurban aıtqa baılanysty kásipkerlerge úndeý jasaǵanyn jazǵan edik.