Qarataýda 110 myń tonna mármár tasyn óńdeıtin zaýyt salynady - Jambyl oblysy
«100 naqty qadam» - Ult josparyn júzege asyrý - mańyzdy mindetterdiń biri. Onda ınfraqurylymdy qalyptastyrý arqyly ekonomıkany damytý, halyqtyń áleýmettik jaǵdaıyn jaqsartý mindeti alǵa qoıylǵany belgili. Bul turǵyda elimizde Elbasynyń 2012 jylǵy qańtar aıyndaǵy halyqqa Joldaýynda atap kórsetilgen mindetterge sáıkes «Monoqalalardy damytýdyń 2012-2020 jyldarǵa arnalǵan baǵdarlamasy» iske asyrylýda. Qarataý da monoqalalar qatarynda.
Atalǵan baǵdarlama shyn máninde de qalamyzdyń damýyna, gúldenýine, sáýlettik jaǵynan kórkeıip, abattandyrylýyna erekshe serpin berýde. Bul maqsatqa 2013-2015 jyldarǵa respýblıkalyq bıýdjetten - 1,9 mıllıard, jergilikti bıýdjet esebinen - 76,8 mıllıon teńge bólingen, dep jazady Jambyl oblysynyń «Aqjol» gazeti.
Qalanyń ekonomıkalyq ósimin qamtamasyz etetin ishki rezervi - «Talas Investment Company» JShS-nyń jylyna 15,0 myń tonna natrıı tsıanıdin shyǵaratyn zaýytynyń qurylysy «zákirli» ınvestıtsııalyq jobasy 2012-2014 jyldary iske asyryldy. Jobanyń jalpy quny 12,9 mıllıard teńgeni quraıdy. Munda 2016 jyldyń 7 aıynda 380,5 mıllıon teńgeniń ónimi óndirildi. Qazirgi tańda zaýytta 421 adam jumys isteıdi. Onyń ishinde 405 adam jumyspen qamtý ortalyǵynyń joldamasymen qabyldanǵan. Budan bólek qosymsha 66 adam qosalqy sharýashylyqta eńbek etedi.
Qarataý qalasyn 2015-2017 jyldary damytýdyń keshendi josparyna engizilgen taǵy bir jańa «zákirli» joba - «Jambyl Nedr» JShS qolǵa alǵan, jalpy quny 3,4 mıllıard teńgeni quraıtyn, jylyna 300,0 myń tonna M-400, M-500 markaly tsement shyǵaratyn zaýyttyń qurylysy júrgizilýde. Kásiporyndy bıylǵy ekinshi jartyjyldyqta iske qosý josparlanýda. Ol tolyq qýatynda istegende 150 adam jumyspen qamtylmaq. Qazirgi tańda zaýyt qurylysynda 167 adam jumys isteıdi. Onyń ishinde 99-y jumyspen qamtý ortalyǵy arqyly joldamamen jiberilgen. Qurylys jumystary tolyqtaı aıaqtalyp, qondyrǵylarynyń 95 paıyzy qurastyrylyp, ornatyldy.
Sonymen qatar, bıyl óńirlik Indýstrııalandyrý kartasyna engizý úshin jylyna 110,0 myń tonna mármár tasyn óńdep shyǵaratyn zaýyttyń qurylysy jobasy daıyndalýda. Quny 1946,0 mıllıon teńgeni quraıtyn bul jobany «Qarataý Pro» JShS júzege asyrmaq. Qazirgi tańda munda ıtalıandyq qural-jabdyqtardy ornatý jumystary júrgizilýde. Zaýytty iske qosqan jaǵdaıda 60 adam jumyspen qamtylady. Qazirgi tańda 100 adam jumysqa tartylyp otyr. Sondaı-aq, 4 tapsyrys alýshy qosalqy kásiporyndar da jumys isteıdi. Zaýytty bıylǵy jyldyń ekinshi jartyjyldyǵyna iske qosý josparlanýda. Jumyspen qamtylǵandardyń 85 paıyzy - jergilikti turǵyndar.
Monoqalalardy damytý baǵdarlamasyn ázirlep, bekitýdegi negizgi maqsat - shaǵyn jáne orta kásipkerlikti damytý, nátıjesinde jańa jumys oryndaryn ashý bolyp tabylady. Búginde qalamyzda 365 shaǵyn jáne orta bıznes sýbektileri (jeke kásipkerler - 288, zańdy tulǵalar - 77) tirkelip, olardyń sany 2011 jylmen salystyrǵanda 1,3 esege kóbeıgen.
2016 jyldyń qańtar-maýsym aıyna 92,0 mıllıon teńgeniń 16 áleýetti jobasy usynylyp, onyń ishinde úsheýi - «BankTsentrkredıt» AQ jáne «Qazaqstan Halyq Banki» AQ arqyly 25,7 mıllıon teńgeniń «Aıda» dúkenin zamanaýı shaǵyn market etip ashý, qymyz óndirisi jáne jıhaz shyǵaratyn tseh jobalary qoldaý tapty. Odan bólek, kásipkerler tarapynan 50,0 mıllıon teńgeni quraıtyn 7 jobanyń qujattary ekinshi deńgeıdegi bankterge qaraýǵa jiberildi.
Sonymen qatar, qalada basqa da birqatar ınvestıtsııalyq jobalar júzege asyrylýda. Atap aıtqanda, táýligine 2 tonna sút ónimderin (maı, syr, irimshik) óńdeıtin tseh ashý maqsatynda tıisinshe jumystar jasalýda. Jobalyq quny 20,0 mıllıon teńgeni quraıdy. Kásiporyn basshylary bul rette «Aýyl sharýashylyǵyn qarjylaı qoldaý qorynan» 5,5 mıllıon teńgeni nesıege, 3,0 mıllıon teńge kólemindegi memlekettik grantty utyp alǵanyn atap ótýge tıispiz. Qazirgi tańda munda qajetti qural-jabdyqtardyń 95 paıyzy ornatylǵan.
Al «Azmına Mramor» JShS mármár tasyn óńdep, tas taqtalar, baspaldaqtar, kirpishter shyǵarýmen aınalyspaq. Seriktestik qolǵa alǵan jobanyń quny 20,0 mıllıon teńgeni quraıdy. Kásiporyn aldaǵy ýaqytta jylyna 32,0 myń tonna untaqtalǵan tasty óńdep, 150,0 mıllıon teńgeniń ónimin óndiretin bolady. Munda da qosymsha 8 jumys oryn ashylady. Qazirgi tańda qural-jabdyqtary jetkizilip, ornatylý ústinde.
Alda turǵan taǵy bir mańyzdy is, qalanyń 102 kóshesindegi káriz jáne sý jelileri qubyrlaryn jańǵyrtý, jóndeý qajet-aq. Osyǵan baılanysty, jalpy quny 1172,4 mıllıon teńgeniń jobasy - qaladaǵy 3 kósheni qaıta jańǵyrtýǵa byltyr 111,1 mıllıon teńge bólinip, tolyq ıgerildi. Qalǵan qarajat 2017 jylǵa josparlanýda. Jobalyq quny 234,9 mıllıon teńgeni quraıtyn ortalyq alań jáne A.Sheın, T.Rysqulov kósheleriniń joldaryn qaıta jańǵyrtý jumystaryn júrgizý úshin 4,4 mıllıon teńge bólinip, jobalyq-smetalyq qujattary ázirlenip, memlekettik saraptamanyń qorytyndylary alyndy. Bıyl barlyǵy 22 kóshe jóndeletin bolady. Búgingi tańda alty kóshege asfalt jamylǵysy tóselip, 4 kóshede jolǵa túzetý jumystary júrgizilýde. «Jumyspen qamtýdyń jol kartasy - 2020» baǵdarlamasy aıasynda Shahter kóshesine ortasha jóndeý jumystaryn júrgizýge konkýrs jarııalandy.
Bıyl qaladaǵy 3 móltek aýdandaǵy 51 úıdi qaıta jańǵyrtýǵa 282,9 mıllıon teńge qarjy bólinip, qazirgi tańda memlekettik satyp alý rásimderi júrgizilýde.
Qalanyń ishki oramdyq gaz júıeleriniń qurylysyna 309,96 mıllıon teńgege kelisimshart jasalynyp, 2015 jyly bólingen 88,9 mıllıon teńge tolyǵymen ıgerilip, tıisti jumystar atqaryldy. Qalǵan qarajat 2017 jylǵa respýblıkalyq bıýdjet esebinen bólinbek.
Sonymen qatar, qaladaǵy áleýmettik nysandaryna sý burý júıesiniń jáne sýmen jabdyqtaý júıesiniń qurylysyna jobalyq-smetalyq qujattary ázirlenip, memlekettik saraptamadan ótip, qarjy bólý jóninde suranys berilgen.
Atqarylǵan jáne aldaǵy ýaqytta júzege asyrylatyn jumystarǵa qarap, monoqalalar qataryna jatatyn Qarataýdyń bolashaǵynyń zor ekenin atap ótýge tıispiz. Árıne, is barysynda ishinara kemshilikter de kezdesetinin jasyrmaımyz. Alaıda, jaqsy isterdiń moldyǵy qarataýlyqtardyń bolashaǵymyz budan jarqyn bolatyndyǵyna degen senimin arttyra túsýde.
