Qaraǵandyda ǵalymdar Altyn orda tarıhyn talqylaýda
Konferentsııanyń ashylýy Qaraǵandy qalasynyń Dostyq úıinde ótti.
«Saryarqa jeri tarıhqa óte baı. Ony zerdelep, dúıim jurtqa pash etý bizdiń paryzymyz. Ulytaý óńirinde Altyn orda tarıhyna qatysty asa baǵaly tarıhı eskertkishter óte kóp, olardyń biri – onyń negizin qalaǵan Joshy xannyń kesenesi. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev «Ulytaý-2019» halyqaralyq týrıstik forýmynda Joshy hannyń kesenesin mádenı týrızm nysanyna aınaldyrý qajettigi týraly aıtqan bolatyn», - dedi oblys ákimi Jeńis Qasymbek.
Ol Memleket basshysynyń Altyn orda tarıhyn jańa kózqarastar turǵysynda zertteý men onyń negizin qalaǵan Joshy hannyń esimin ulyqtaý arqyly memlekettik ıdeologııany qalyptastyrýdyń basym baǵyttary ekendigin atap kórsetkenin atap ótti.
Sondaı-aq Jeńis Qasymbek Altyn orda kezeńi týraly naqty tarıhı faktiler alý úshin Qaraǵandy oblysynda ǵylymı-zertteý jumystary júrip jatqanyn aıtty. Konferentsııa barysynda osy zertteýdiń alǵashqy nátıjeleri baıandalady. Saryarqanyń tarıhı eskertkishteri týraly kórkem fılm túsirilip, ǵylymı-tanymdyq jınaq shyǵarylady. Ulytaýda týrısterdiń jaılylyǵy úshin ınfraqurylymdyq jobalar iske asyrylýda. 2030 jylǵa qaraı bul óńirge keletin týrıster aǵyny 100 myń adamǵa deıin jetýi kerek.
«Altyn ordanyń 750 jyldyǵyn toılaý – bul, birinshi kezekte ǵylymı joba. «Qoǵamdyq sanany jańǵyrtý» baǵdarlamasynyń bir bóligi tarıhty tutas qabyldaý bolyp tabylady. Qazaqstan aýmaǵynda, onyń ishinde Qaraǵandy oblysynyń aýmaǵynda bolǵan kóptegen tarıhı oqıǵalar keıbir sebepterge baılanysty áli kúnge deıin tolyq zerttelmegen. Sondyqtan memleket osy máselege erekshe nazar aýdarýda. Búgingi konferentsııa Altyn ordanyń 750 jyldyǵyn toılaýdyń bastamasy. Sonymen qatar, Altyn orda tarıhyna degen qyzyǵýshylyq Qazaqstanǵa kóptegen týrısterdi tartýǵa kómektesedi. Munyń bári elimizdiń damýyna óz yqpalyn tıgizedi», - deıdi Ulytaý aýdanynyń ákimi Berik Ábdiǵalıuly.
Altyn ordanyń mereıtoıyna qatysty negizgi sharalar kelesi jyly ótedi. Kóptegen ǵylymı zertteýler, kitaptardyń tusaý keseri men kókrkem fılmderdiń túsirilimi, osy kezeńmen baılanysty eskertkishterdi qalpyna keltirý, bezendirý jáne abattandyrý jumystary júrgiziledi. Sonymen qatar aımaqtyq ǵylymı konferentsııalar ótedi. Munyń bári ortaǵasyrdaǵy Qazaqstan tarıhyna, onyń ishinde Altyn orda – Joshy ulysyna degen qyzyǵýshylyqty arttyrady.
«Saryarqa jáne Altyn orda: Ýaqyt pen keńestik» halyqaralyq konferentsııasynda qatysýshylar óz baıandamalaryn oqydy. Onda Altyn orda ataýlary, sol kezeńdegi tarıhı-mádenı muralar, tabylǵan arheologııalyq súıekterge jasalyp jatqan genetıkalyq taldaýlar, altynordalyq Toqty hanynyń bılik basyna kelýindegi tarıhı-quqyqtyq aspektiler, tabylǵan eskertkishterge jasalyp jatqan organıkalyq zertteýler týraly sóz qozǵaldy.
Sonymen qatar konferentsııa aıasynda oblystyq tarıhı-ólketaný murajaıy daıarlaǵan «Ulytaý - Altyn ordanyń altyn besigi» atty kórme uıymdastyryldy. Eksponattar arasynda ótken jyly Bolǵan ana kesenesine júrgizilgen arheologııalyq zertteý jumystary kezinde jasalǵan sýretter men tabylǵan zattar, atap aıtsaq, altyn kese men áshekeı buıymdar qoıylǵan.
Konferentsııa qatysýshylary úshin teatrlandyrylǵan qoıylym men gala-kontsert uıymdastyryldy.
Sondaı-aq, Qaraǵandy oblysynyń qolónershileri men taýar óndirýshileriniń kórme-jármeńkesi ótti. Uıymdastyrýshylar atap ótkendeı, osy halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik konferentsııany álem tarıhynyń ortaǵasyrlyq kezeńindegi saıası, tarıhı, mádenı jáne geografııalyq bet-beınesine túbegeıli ózgerister ákelgen Joshy Ulysynyń muralaryn zertteýge qosqan úlesi deýge bolady.24 jáne 25 qazan kúnderi konferentsııaǵa qatysýshylar Jezqazǵan óńirine barady, onda olar tarıhı eskertkishterdi aralaıdy.
