Qant dıabeti kúni: Qazaqstanda bir naýqasty emdeýge jylyna qansha qarjy jumsalady

ASTANA. KAZINFORM - Búgin álemdik jurtshylyǵy Qant dıabetimen kúres kúnin atap ótip jatyr. Bul DDU-nyń baǵalaýy boıynsha ǵalamsharda 500 mıllıonnan astam adamǵa áser etetin jáne bul kórsetkish jyl saıyn ósip kele jatqan qorqynyshty jáne keń taralǵan aýrýlardyń biri, dep habarlaıdy QR Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti.

Qant dıabeti - bul jaı ǵana aýrý emes, múgedektikke jáne tipti ólimge ákelýi múmkin densaýlyqqa eleýli qaýip, soqyrlyq, búırek jetkiliksizdigi, júrek-qan tamyrlary aýrýlary, aıaqtyń ampýtatsııasy sııaqty birqatar aýyr asqynýlardy týdyrýy múmkin.

Búgingi tańda respýblıka boıynsha qant dıabeti dıagnozy qoıylǵan dıspanserlik esepte 558 myńnan astam adam, onyń ishinde 6 myńnan astam bala tur.

Barlyq tirkelgen patsıentterdiń 95%-y (530 000 adam) 2 tıpti qant dıabetimen aýyratyn patsıentter. Qazaqstan búginde óńirdegi ınsýlınderdiń keń spektrin usynady jáne olardy patsıentterdiń barlyq sanattary úshin tegin usynýdy qamtamasyz etedi.

Bul dıagnozy bar árbir patsıent óz emhanasy arqyly tegin konsýltatsııa ala alady, óz ýchaskesinde turaqty baqylaý, asqynýlarǵa mamandandyrylǵan kómek ala alady. Sonymen qatar, ınsýlınderdi, aýyzǵa jáne ınektsııalyq qantty tómendetetin preparattardy, sondaı-aq ınsýlındi jetkizý quraldaryn jáne ózin-ózi baqylaý quraldaryn (test jolaqtary, glıýkometrler, pompalar, shyǵyn materıaldary jáne t.b.) qosa alǵanda, ómirlik mańyzdy dárilerdiń keń tizbesi usynylady.

Qant dıabeti joǵary shyǵyndy shyǵystardyń top 10-na kiredi, ony emdeýge memleket jylyna shamamen 46 mlrd teńge nemese dári-dármekpen qamtamasyz etýdi qarjylandyrýdyń jalpy kóleminiń 22% jumsaıdy.

Qant dıabetimen aýyratyn bir patsıentke jylyna jaǵdaıdyń aýyrlyǵyna baılanysty 618 000 teńgeden 6,5 mln teńgege deıin keledi. Barlyq muqtaj adamdardy qamtamasyz etý jáne ósip kele jatqan qajettilikterdi jabý úshin kelesi jyldyń qańtar aıynan bastap qant dıabetin qarjylandyrý MÁMS júıesi arqyly júzege asyrylady. Sonymen qatar, tamyrly asqynýlardy erte dıagnostıkalaý jáne durys keshendi emdeý kezinde klınıkalyq remıssııaǵa qol jetkizýge bolady.

2026 jyldyń qańtarynan bastap qant dıabetin erte anyqtaýǵa arnalǵan skrınıng MÁMS mártebesine qaramastan TMKKK sheńberinde júrgiziletinin atap ótý mańyzdy, bul árbir turǵyn úshin qoljetimdi bolady.

-Qan dıabeti myńdaǵan qazaqstandyqtardyń ómir súrý sapasyna áser etetin aýrýlardyń biri retinde memlekettiń erekshe baqylaýynda qalady. Biraq sonymen birge, bul aýrý basqarylady, munda patsıenttiń róli ómir saltyn ózgertý, jaman ádetterdi joıý bóliginde óte joǵary,-delingen habarlamada.

Ekinshi tıptegi qant dıabeti negizinen 45 jastan asqan adamdarda anyqtalady.

Negizgi qaýip faktorlary:

• artyq dene salmaǵy;

• joǵary kalorııaly taǵamdardy jeý;

• otyryqshy ómir salty;

• jaqyn týystarynda qant dıabetiniń bolýy;

• joǵary qan qysymy;

• lıpıdter almasýynyń buzylýy.

2 tıpti qant dıabetiniń profılaktıkasy boıynsha usynymdar

- Dene salmaǵyn baqylaý: dene salmaǵynyń 5-7% tómendeýi qant dıabeti qaýpin aıtarlyqtaı tómendetedi.

- Dıetadaǵy qantty, undy, qantty sýsyndardy azaıtý.

- Kúnine keminde 30 mınýt turaqty fızıkalyq belsendilik.

Qant dıabeti men DTsP áleýmettik aýrýlar tiziminen alynyp tastalatyny týraly jazdyq.