Kann laýreaty Samal Eslıamova: Oıyn-saýyq jaqsy, biraq jumys qyzyqtyraq
- Kann festıvalindegi jeńisten keıin ne ózgerdi?
- Eń birinshi kezekte keste ózgerdi. Kezdesýler kóp bola tústi. Jazda demalýym kerek edi, al meniń demalysqa qolym tımeı júr. Qazirgi gonorarym barynsha standartty. Marapat - bul negizgi maqsat emes. Ol, dolbarlap aıtqanda, belgili bir deńgeı. Bul kartınany búkil álem kóredi degen sóz. Degenmen, bul syılyqty maǵan ǵana bergenimen, ol búkil toptyń, eń aldymen rejısserdiń, odan keıin bizdiń eńbegimiz. Bul álemdik deńgeıdegi úlken syılyq jáne qyrkúıek aıynda alǵash ret ótetin Almaty Film Festival festıvalin biz ashatyndyǵymyz úshin baqyttymyn.
- Kannda kórsetilgen «Aıkamen» Almaty Film Festival fetsıvalinde tamashalaıtyn fılmniń sońǵy nusqasynda aıyrmashylyq kóp bolady dep oılaısyz ba?
- Ol rejısserdiń túpki oıyndaǵydaı naǵyz ónim bolyp shyǵady. Óıtkeni, Kannda biz tolyqtaı aıaqtalmaǵan, jumys nusqadaǵy týyndyny kórsettik. Ony uıymdastyrýshylar iriktep alǵan. Eger rejısserdiń taǵy da 2-3 aı ýaqyty bolǵanda ol týyndyny jetildire túsýin jalǵastyrar edi. Degenmen, qazir barlyǵy da jasalyp boldy.
- Sizdiń «Qyzǵaldaq» jáne «Aıka» fılmderine túskenińizdi kópshilik biledi. Al munan bólek taǵy qandaı fılmderde oınadyńyz? Olar qandaı ról boldy? Sergeı Dvortsevoıdan bólek qandaı rejısserlermen jumys istedińiz?
- Sońǵy 7 jyldyń ishinde «Aıka» fılmine ǵana tústim. Ótken jyly «Qazaq batyrlary» serıalynda oınadym. Qazaqstanda da fılmge túsýdi oılap júr edim. Ótken jyly serıalǵa kastıng jarııalanǵanyn estip, sýretimdi jiberdim. Meni shaqyrdy. «Aıkamen» túsirilim jumystary bolyp, qolym tımegennen keıin jaz aılarynda ǵana túsirilim jumystaryna qatysýǵa múmkinshilik týdy. Túsirilim jumystary tamyzda ǵana bastaldy, ýaqyt tym az boldy. Qorytyndysynda fılmniń basynda ómirden ozatyn Qarasaı batyrdyń anasynyń rólin ǵana somdadym. Degenmen, serıalǵa túsip úlgergenim úshin qýanyshtymyn. Bul serıal taıaý ýaqytta kórsetiledi, ony kórý ózim úshin de qyzyqty.
- Ózińiz qandaı fılmderdi kórgendi unatasyz, qandaı tıpaj qyzyqtyrady?
- Ózime shekteý qoımaımyn. Iá, ananyń rólin somdadym. Biraq, barlyǵyna da ashyqpyn, zor rızashylyqpen túrli rólderdi, onyń ishinde komedııalyq rólderdi de somdaýǵa daıynmyn. Komedııa - óte kúrdeli janr. Basty krıterıı - ol qyzyq ári sapaly materıal bolýy tıis. Al jalpy avtorlyq fılmderdi kórgendi unatamyn. Festıvalge arnalǵan jaqsy fılmde jaǵymsyz dúnıeler kóp bolýy tıis degen pikir bar. Men onymen túbegeıli kelispeımin. Kerisinshe, avtorlyq fılmder - bul ómir týraly kıno. Qatal sátter bolýy múmkin jáne ony kórsetpeýge bolmaıdy. Biraq, festıvalge týyndylardy irikteýshiler úshin bul basty krıterıı emes. Olar fılmdi kórkemdik qundylyqtary boıynsha iriktep alady. Sońǵy týyndylardan vengrııalyq aǵaıyndy Dardennderdiń «Saýldiń uly» dramasyn, shved rejısseri Rýben Estlýndtyń ótken jyly jaryq kórgen «Kvadrat» fılmin jaqsy kóremin. Kınoteatrǵa barýǵa eshqandaı múmkinshilik bolmaıdy. Bizdiń ózimizdiń kınozalymyz bar. Sonda kınomandar toby jınalyp, túsirilimnen bos ýaqytta Kann, Venetsııa, Berlın kınofestıvalderine usynylǵan fılmderdi kóremiz.
- Qazaqstannyń nemese Reseıdiń ózge de rejısserlarynan usynys kóp túse me? Álde Frantsııadan usynys túsken shyǵar? Qazir qaıda jumys jasap jatyrsyz?
- Qyzyqty jobalarda qyzyqty adamdarmen jumys istegendi qalaımyn. Túsirilimge jıi shaqyrady dep aıta almaımyn. Degenmen, shaqyryp turady, tipti teatrǵa da shaqyrdy. Biraq oǵan esh múmkinshiligim bolmady. «Aıka» kartınasynda men ýaqyttyń 99,9 paıyzynda kadrdamyn jáne basqa jaqqa moıyn burar múmkindik joq. Qazir jańa jobam bar. Qyrkúıek aıynyń basynda Almaty oblysynda rejısser Erlan Nurmuhambetov drama túsirý jumysyn bastaıdy jáne onda men basty róldi oınaımyn. Buǵan qosa, «Aıka» kartınasynyń qazaqstandyq prokatyn ilgeriletemin.
- Qalaǵan rólińizdi somdaý úshin qandaı nársege kónesiz?
- Shashymdy esh qınalmastan alyp tastaıtyn shyǵarmyn. Uzaq jyldardan beri shash úlgimdi ózgertken joqpyn jáne shashymdy qatty qysqartqym keledi. Degenmen, birinshi orynǵa kórkemdik qundylyqty qoıamyn. Eger rejısser qandaı da bir nársege kónýimdi surasa jáne ol óner úshin shynymen de qajet bolsa, onda syrtqy kelbetimdi ózgertýge de keliser edim.
- Qandaı jaǵdaılarda rólden bas tartasyz?
- Jalańashtanýdy qajet etetin qoıylymdarda dýblerdiń kómegimen oınaıtyn shyǵarmyn. Men qalaı degende de azııalyq qyzbyn, mentalıtet jaǵynan bul men úshin qıyn bolar edi. Mundaı ónerdi de baǵalaımyn. Biraq, ony jasaý maǵan qıynǵa soǵady. Adamzatqa zulymdyǵy bar rólderdi de oınaýǵa kelispes edim. Iá, jaǵymsyz keıipkerdiń rólin somdaýǵa bolady. Biraq, olardyń kómegimen adamdardyń sanasyna qaıyrymdylyqtyń, zulymdyqtyń qandaı ekendigin túsindiresiń, máńgilik qundylyqtar dánin sebesiń.
- Kınodan tys ýaqytyńyzda nemen aınalysasyz?
- Men búkil bolmysymmen kınoǵa berilgenmin. Dostarym Máskeýde turady jáne olar negizinen teatrda jumys isteıdi, sonymen qatar kınoǵa da túsedi. Barlyǵymyz birge kınopremeralarǵa, qoıylymdarǵa baramyz.
- Qazaqstandyq kınoda komedııa janry men bandıtterdiń tarıhyna qatysty týyndylar basymdyqqa ıe. Sizdiń oıyńyzsha, taǵy qandaı janr tanymaldyqqa ıe bola alar edi?
- Qazaqstandyq kórermender arasynda avtorlyq kınolar úlken tanymaldyqqa ıe bolǵanyn qalar edim. Halyqaralyq festıval qatysýshylarynyń tizimin jarııalaǵanda jáne baǵdarlamaǵa Qazaqstan rejısseri kirgen kezde qatty qýanamyn. Demek, onyń týyndysy álemdik deńgeıge saı keledi degen sóz. Mundaı fılmder kóp bola tússe ǵoı. Avtorlyq kıno óziniń kórkemdik kózqarasymen, ómirdi kórsetýimen tartymdy bola alady. Árıne, kórermenge alýan túrli kıno ónimi qajet. Qazaqstanda túsirilgen komedııany tek qana elimizde ǵana emes sonymen birge shetelde de kórgenin qalaımyn. Bul óte kúrdeli janr ári asa qajet te. Tek bizdiń ǵana dilimizge túsinikti qyzyqty komedııalar, búkil álemge túsinikti ámbebap ázil-ospaq fılmder bar.
- Sizdiń oıyńyzsha, bizdiń kınematograftardy álem nelikten az tanıdy? Álde bile me?
- Oqtyn-oqtyn qazaqstandyqtar ózderin tanytyp jatady. Biraq, mundaı sátterdiń kóp bolǵanyn qalaımyn. Ol úshin olardy jıi kórsetý qajet. Rýmyndyq rejısserlar birneshe jyl qatarynan ózderin dúrkin-dúrkin tanytqany esimde. Bizdiń kınomyz jaıynda da jıi-jıi aıtsa jaqsy bolar edi.
- «Aıka» fılmin túsirý jumystary nelikten uzaqqa sozyldy?
- Stsenarıı deńgeıinde barlyǵy tyńǵylyqty, jaqsy ázirlenip, túsirilim jumystary az ýaqytty ǵana qajet etetin kezder bolady. Bizde, «Aıkada» da stsenarıı tyńǵylyqty ázirlengen. Biraq, rejısser ony beıneleý tiline aýdarǵan kezde ádebı tildiń beıneleý tilinen aıyrmashylyǵy bolatyndyǵyn túsindi. Sol sebepti túsirim alańynda bir epızod kelesisin týyndatyp jatady, qosý qajetti sátter paıda bolady. Rejısser barlyǵyn ózgertip jiberýi múmkin.
- Bolashaq akterler men aktrısalarǵa ne tiler edińiz? Akterlik óner jolynda úlken shyńdardy qalaı baǵyndyrýǵa bolady?
- Bul faktorlardyń jıyntyǵy. Juldyzdar ushtasqan sátte olar seniń jolyńdy ashady. Sol kezde jumys isteý, eńbektený qajet. Aıtalyq, kúshiń joq, qolyńnan kelmeıtindeı kórinedi. Biraq, oǵan moıymaı ózińe: «Tur, bar da jumys iste, jasa!» deýiń kerek. Eger saǵan júrý kerek bolsa, onda sýyq nemese ystyq pa, uıqyń kele me álde qarnyń ash pa báribir júrýiń kerek. Basqa jol joq. Akterge myqty densaýlyq kerek. Bul jumys úshin qajet, toqtap qalýǵa bolmaıdy. Olarǵa óz ómirlerin arnaǵan jumystaryna shyǵarmashylyq tabys, jaqsy, qyzyqty materıaldar jáne búkil álemge tanymaldyq tileımin!
- Suhbatyńyzǵa rahmet!