Qandastar qaı elderden kóp kelip jatyr
ASTANA. KAZINFORM - 2025 jyly 13 202 etnıkalyq qazaq tarıhı otanymen tabysyp, qandas mártebesin aldy. Jalpy 1991 jyldan beri respýblıkaǵa 1 mln 161,2 myń etnıkalyq qazaq oraldy, dep habarlaıdy QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti.
Jyl basynan Qazaqstanǵa kelgen qandastardyń 45,6%-y Ózbekstannan, 42,3% – Qytaıdan, 4,1% – Túrikmenstannan, 2,9% – Monǵolııadan, 2,6% – Reseıden jáne 2,5%-y basqa elderden.
Osy jylǵy 1 qarashadaǵy jaǵdaı boıynsha eńbekke qabiletti jastaǵy etnıkalyq qonys aýdarýshylar sany 57,6%-dy, eńbekke qabiletti jastan kishi 33,9%-dy jáne zeınetkerler 8,5%-dy quraıdy.
Eńbekke qabiletti jastaǵy qandastardyń ishinen bilim deńgeıi boıynsha 15,2%-y joǵary bilimdi, 28,2%-y orta kásibı bilimdi, 50,5%-y jalpy orta bilimdi, jáne 6,1%-y bilimi joq.
Qonys aýdarǵan etnıkalyq qazaqtar respýblıkanyń túrli óńirlerine qonystandy.
Sonymen birge, qandastardy qonystandyrý úshin kelesideı eńbek kúshi tapshy óńirler anyqtaldy: Aqmola, Abaı, Qostanaı, Pavlodar, Atyraý, Batys, Shyǵys jáne Soltústik Qazaqstan oblystary.
Qonystandyrý óńirlerinde 2025 jylǵa arnalǵan qandastardy qabyldaý kvotasy 2 309 adamdy quraıdy. 2025 jylǵy 1 qarashadaǵy jaǵdaı boıynsha qonystandyrý óńirlerine 1 942 qandas qonys aýdardy.
Joǵaryda atalǵan óńirlerde qonystanǵan qandastarǵa kóshýge sýbsıdııa túrinde memlekettik qoldaý sharalary usynylady – bir mezgilde otaǵasyna jáne otbasynyń árbir múshesine 70 AEK (275,2 myń teńge) mólsherinde; turǵyn úı jaldaýǵa jáne kommýnaldyq qyzmetterge aqy tóleýge – bir jyl ishinde 15-ten 30 AEK (59-dan 118 myń teńgege deıin) mólsherinde.
Jyl basynan beri 1010 qandasqa túrli qoldaý sharalary kórsetildi. Atap aıtqanda, 313 adam turaqty jumysqa ornalastyryldy.
Sonymen qatar erikti qonys aýdarýdyń tıimdiligin arttyrý maqsatynda azamattardy soltústik óńirlerge qonys aýdarýǵa qatysatyn jumys berýshilerdi qoldaý boıynsha ınstıtýtsıonaldyq sharalar qabyldandy. Turǵyn úı satyp alý, salý úshin nemese ıpotekalyq turǵyn úı qaryzdary boıynsha bastapqy jarnanyń bir bóligin jabý úshin ekonomıkalyq utqyrlyq sertıfıkaty turǵyn úı qunynyń 50%-y nemese bir otbasyna 4,56 mln teńgege deıin mólsherinde birjolǵy óteýsiz jáne qaıtarymsyz negizde engizildi.
Osyǵan deıin elimizde qandas mártebesin uzartý tártibi jeńildetilgeni týraly jazdyq.