Qalalar men aýyldardaǵy ómir sapasy Óńirlik standarttar júıesine qanshalyqty saı
Ekonomıkalyq zertteýler ınstıtýty Qazaqstannyń qalalary men aýyldaryndaǵy ómir sapasynyń Óńirlik standarttar júıesine sáıkestigi týraly málimetti jarııa etti, dep habarlaıdy Kazinform.
Óńirlik standarttar júıesinde elorda, respýblıkalyq jáne oblystyq mańyzy bar qalalar úshin 56 nysan men qyzmetterdiń tizimi qarastyrylǵan. Mekteptermen, aýrýhanalarmen, dárihanalarmen, mádenı-demalys uıymdarymen, áýejaılarmen qatar respýblıkalyq jáne oblystyq mańyzy bar árbir qalada zoologııalyq parkter men botanıkalyq baqtar, qoqys óńdeý jáne qoqys suryptaý keshenderi, turmystyq qatty qaldyqtardy bólek jınaýǵa arnalǵan konteınerler jáne basqalar bolýy tıis.
Aýdandyq mańyzy bar qalalarǵa arnalǵan standarttarǵa 49 nysan men qyzmet kiredi. Munda balabaqshalar, mektepter, aýrýhanalar men emhanalar bolýy kerek. Bul qalalardyń turǵyndary mádenı-demalys keshenderiniń, kınoteatrlardyń, murajaılardyń, teatrlardyń, dene shynyqtyrý-saýyqtyrý keshenderiniń, qoǵamdyq kólikterdiń qyzmetterine de quqyly.
Munda asfalttalǵan jáne jaryqtandyrylǵan joldar, ortalyqtandyrylǵan kózderden úzdiksiz elektr jáne sý, ýchaskelik polıtsııa pýnkti, órtke qarsy qyzmet, qoqys suryptaý kesheni, joǵary jyldamdyqty ınternet, HQKO jáne basqalar bolýy qajet.
Aýyl turǵyndarynyń balabaqshalarǵa, mektepterge (ne tasymaldaýǵa), medıtsınalyq pýnktke, FAP nemese dárigerlik ambýlatorııaǵa (aýyldyń kólemine baılanysty), qalypty joldarǵa, elektrmen jabdyqtaýǵa, sýmen jabdyqtaýǵa, uıaly baılanysqa, jaqsy Internetke quqyǵy bar. Aýyldyq okrýgter men tirek aýyldardyń ákimshilik ortalyqtary úshin bul tizimdi turǵyndardyń demalý aımaqtary, memlekettik qyzmetterdi alý úshin ózine-ózi qyzmet kórsetý aımaǵy jáne kásipkerlerdi qoldaý ortalyqtary tolyqtyra alady.
Aıta keteıik, aýyldyq okrýgter ortalyqtary úshin standarttar 40 nysan men qyzmetten, al qalǵan aýyldar úshin 29 nysannan turady.
2022 jyldyń qorytyndysy boıynsha respýblıka boıynsha obektilermen jáne qyzmettermen qamtamasyz etý deńgeıi orta eseppen 55,7 paıyzdy qurady. Bul óte tómen kórsetkish ekenin atap ketken jón – 50 paıyzdan sál artyq. Eldi meken túrleri boıynsha áleýmettik ıgilikter men qyzmetterdiń qoljetimdiligi ártúrli. Eger qalalar deńgeıinde qamtamasyz etý kórsetkishi 87 paıyzdy qurasa, onda aýyl deńgeıinde ol óte tómen, tek 55,3 paıyz ǵana. Bul sandar qala/aýyl bólinisinde abattandyrý deńgeıindegi jáne áleýmettik taýarlardyń qoljetimdiligindegi aıyrmashylyqty anyq kórsetedi.
Qala men aýyl arasyndaǵy ınfraqurylymǵa qol jetkizýdegi dısproportsııalar is júzinde árbir óńirde bar. Obektilermen jáne qyzmettermen qamtamasyz etý deńgeıindegi eń kúshti aıyrmashylyqtar Ulytaý (86,7%-ke qarsy 38,1%), Atyraý (82,5%-ke qarsy 44,0%), Batys Qazaqstan (93,4% jáne 50,5%) jáne Shyǵys Qazaqstan (91,3%-ke qarsy 50,4%) oblystarynda baıqalady. Qala men aýyl arasyndaǵy aıyrmashylyq respýblıka boıynsha ortasha deńgeıden joǵary bolatyn Jetisý, Abaı, Qaraǵandy, Qostanaı, Soltústik Qazaqstan jáne Túrkistan oblystarynda da jaǵdaı jaqsy emes.
Qamtamasyz etýdiń aıtarlyqtaı tómen kórsetkishteri Astana jáne Shymkent qalalarynda baıqaldy – 75,1 jáne tıisinshe 72,3 paıyz. Bul qalalardyń tómen kórsetkishteri, eń aldymen, eńbek kóship kelýshileriniń úzdiksiz aǵynyna oraı ınfraqurylymǵa úlken júktemelermen baılanysty. Infraqurylymdy salý qarqyny osy qalalar halqynyń ósý qarqynyna sáıkes kelmeıdi.
