Izraıl úkimeti HAMAS uıymymen kelisimdi bekitti
ASTANA. KAZINFORM — Izraıl HAMAS qozǵalysymen Gaza sektoryndaǵy kelisimniń birinshi kezeńin ratıfıkatsııalady, dep habarlaıdy agenttiktiń menshikti tilshisi.
Izraıl úkimeti premer-mınıstr Benıamın Netanıahýdyń daýys berýge usynǵan atysty toqtatý týraly usynysyn maquldady.
Bul HAMAS-pen atysty toqtatý jáne kepilge alý týraly kelisimniń birinshi kezeńin qamtıdy.
Buǵan deıin ne boldy?
AQSh prezıdenti Donald Tramptyń Gaza sektoryndaǵy soǵysty toqtatý bastamasynyń birinshi kezeńi aıasynda Izraıl men palestınalyq HAMAS sodyrlary atysty toqtatý jáne palestınalyq tutqyndarǵa aıyrbas retinde ızraıldik kepilge alynǵandardy bosatý týraly kelisimge keldi.
9 qazan kúni tústen keıin Gazada is júzinde atysty toqtatý kelisimi kúshine endi. Mysyrdyń Sharm-el-Sheıh kýrorttyq qalasynda Gazadaǵy atysty toqtatýdyń birinshi kezeńin júzege asyratyn kelisimge qol qoıyldy. Kelisim kúshine enýi úshin Izraıl úkimetiniń maquldaýy qajet boldy.
Beısenbi kúni keshke Izraıl basshylyǵy eki kezdesý ótkizdi. Birinshisi — ulttyq qaýipsizdik pen áskerı saıasatqa jaýapty negizgi mınıstrlerden turatyn shaǵyn úkimet — saıası-áskerı kabınettiń otyrysy boldy.
Osydan keıin Izraıl kabınetiniń tolyq otyrysy ótip, kelisimdi bekitti. Premer-mınıstr Bınıamın Netanıahý keńsesi atysty toqtatý úkimet kelisimdi resmı maquldaǵannan keıin ǵana bastalatynyn rastady.
Kezdesýler josparlanǵan ýaqyttan kesh ótti. Óıtkeni bosatylatyn palestınalyqtardyń tizimin kelisý kezeńinde qıyndyqtar týyndady.
AQSh prezıdentiniń elshisi Stıv Vıtkoff pen Tramptyń kúıeý balasy Djared Kýshner Izraıl úkimetiniń kepilge alý máselesi talqylanǵan otyrysyna qatysty.
Ońshyl mınıstrler qarsylyǵy
Izraıldiń ásire ońshyl Ulttyq qaýipsizdik mınıstri Itamar Ben Gvır onyń partııasy "Otsma Iehýdıt" atysty toqtatý kelisiminiń birinshi kezeńine qarsy daýys beretinin málimdedi. Mınıstr eger HAMAS taratylmasa, "Otsma Iehýdıt" «úkimetti qulatady» dep eskertti.
Ol Izraıl túrmelerinde otyrǵan palestınalyqtardy bosatýdy synap, bul Gaza máselesi boıynsha kelisimge kelgeni úshin tólenetin «tózgisiz qun» dep atady. Ben Gvır HAMAS-qa Gazany basqarýdy jalǵastyrýǵa múmkindik beretin úkimette qalmaıtynyn aıtty.
Qarjy mınıstri, sondaı-aq ásire ońshyldardyń kóshbasshysy Betsalel Smotrıch ta onyń "Dinı sıonızm" partııasy kelisimge qarsy bolatynyn málimdedi.
Soǵystyń aıaqtalýy
Mınıstrler kabıneti kelisimniń birinshi kezeńin ratıfıkatsııalaýǵa arnalǵan daýys berý aldynda Izraıl Syrtqy ister mınıstri Gıdeon Saar Izraıl AQSh prezıdentiniń Gaza sektoryndaǵy qaqtyǵystardy toqtatý josparyna berik ekenin jáne «soǵysty qaıta bastaýdy» kózdemeıtinin aıtty.
HAMAS-tyń bas kelissóz júrgizýshisi Halıl ál-Haııa kelisimge qol jetkizilgennen keıingi alǵashqy sózin sóılep, onyń sharttaryn qýattap, Palestına tobynyń AQSh pen deldaldardan soǵystyń aıaqtalatynyna kepildik alǵanyn aıtty.
— Biz Tramptyń josparyna sáıkes jaýapkershilikpen áreket ettik. Búgin biz soǵysty toqtatý, Gaza sektorynan Izraıl áskerin shyǵarý jáne tutqyndarmen almasý týraly kelisimdi jarııalaımyz, — dedi ál-Haııa.
Ol sondaı-aq palestınalyqtardyń eki jylǵa sozylǵan soǵystaǵy tózimdiligin joǵary baǵalady.
Endi ne bolady?
Kelisim kúshine engennen keıin 72 saǵat ishinde tiri jáne ólgen ızraıldik kepilge alynǵandardy bosatýdy kózdeıdi.
Donald Tramp kepilge alynǵandar dúısenbi nemese seısenbide bosatylatynyn málimdedi. Izraıl premer-mınıstriniń keńsesi Gazada qalǵan barlyq kepilge alynǵandardy qaıtarý úshin josparlanǵan operatsııanyń atyn «Óz shekarasyna oralý» dep jarııalady.
Óz kezeginde Izraıl ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrylǵan 250 palestınalyq tutqyndy, sondaı-aq soǵys kezinde túrmede otyrǵan taǵy 1700 gazalyqty bosatýy kerek.
Izraıl palestınalyq tutqyndardy 72 saǵattan keıin ǵana bosatady dep josparlanǵan. Osy ýaqyt ishinde HAMAS barlyq ızraıldik tutqyndardy jiberýi kerek.
24 saǵat ishinde Izraıl qorǵanys kúshterin Gaza sektorynyń birneshe aımaǵynan («sary syzyq» dep atalady) — ońtústigindegi Han-ıÝnısten soltústigindegi Baıt-Lahııaǵa deıin shyǵarylady dep josparlanǵan.
Kelisimniń birinshi kezeńi boıynsha Izraıl Gaza aımaǵynyń 58 paıyzyn saqtap, «sary syzyq» aımaǵyna kóshedi.
Kelisimniń kelesi kezeńderi, ıaǵnı HAMAS-ty qarýsyzdandyrý jáne Izraıl áskerleriniń Gazadan tolyǵymen shyǵarylýy áli kelisilgen joq.
Esterińizge sala keteıik, HAMAS pen deldaldar arasyndaǵy kelissózdiń birinshi raýndy oń nátıjemen aıaqtaldy.
AQSh prezıdenti Donald Tramp Izraıl men HAMAS beıbitshilik josparynyń birinshi kezeńi boıynsha kelisimderge qol qoıǵanyn habarlady.
El Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Gaza sektoryndaǵy qaqtyǵysty toqtatý týraly kelisimdi qoldady.