Italııa ǵalymy ál-Farabıdiń eńbekteri týraly aıtty
«Qurmetti dostar, búgin sizdermen birge bola almaǵanym ókinishti. Sizder Italııadaǵy, ásirese Mılandaǵy jaǵdaıdy óte jaqsy bilesizder. Meniń sizderge ál-Farabı týraly óte eski qoljazbany alyp barǵym kelgen edi. Osy pandemııa bitken soń, ál-Farabıdiń qoljazbasyn sizderge alyp barýǵa ýáde beremin», - dedi professor QR Ulttyq akademııalyq kitaphanasy uıymdastyrǵan «Ábý Nasyr ál-Farabı murasy jáne qazirgi zaman» atty onlaın konferentsııada.
Sonymen birge, professor orta ǵasyrdaǵy musylman medıtsınasy taqyrybyn zerttep jatqanyn aıtty.
«Ál-Farabıdiń saıasat, fılosofııa jáne taǵy basqa salalarda uly ǵalym bolǵany bárimizge belgili. Búkil álemdi koronavırýs jaılaǵan kezde ál-Farabıdiń jáne basqa da ǵalymdardyń medıtsına salasy úshin jasaǵan eńbekterin aıtqym keledi. Biz Avıtsenna dep tanıtyn Ibn Sına ál-Farabıdi óziniń ustazy dep sanaǵan. Osyndaı uly adamdar halyq arasyndaǵy tatýlyq pen dostyqtyń jaqsy saıasattan týyndaıtynyn, al jaqsy saıasattyń eń aldymen, halyqtyń densaýlyǵymen aınalysýy kerektigin de túsingen. Sizder biletindeı, medıtsına – Qurannyń basty 5 nysanynyń biri. Ol baıypty ǵylymı túsindirme jumystaryn talap etedi. Paıǵambardyń (s.ǵ.s.) «Ǵylymdy Qytaıdan da izdeý kerek» dep aıtqany tegin emes. Ǵylym, ásirese qazir óte qajet. Sizderdiń bir jaqsy maqaldaryńyzda aıtylǵandaı «Tárbıesiz ǵylymnyń zııany tıýi de múmkin. Ál-Farabıdiń eldi basqarýda basty qaǵıda – ol densaýlyq pen fızıkalyq saýlyqqa qamqorlyq dep sanaýy beker emes», - dedi E. Kanetta.
Ǵalymnyń aıtýynsha, ál-Farabı grek mıfteriniń aýdarmasynan jáne nestorıandyq ustazdarynan kóptegen qundy dúnıelerdi úırengen.
«Ustazdary ál-Farabıge tek Arıstoteldi bilýge ǵana emes, Galen men Gıppokrattyń shyǵarmalarymen tanysýǵa múmkindik berdi. Bul kez hrıstıan men musylmandar arasyndaǵy dıalog pen tyǵyz qarym-qatynas kezi edi. Sizder Farabıdiń Otyrardan, al Avıtsennanyń - Ózbekstannan ekenin bilesizder. Bul ǵalymdar jazyq dala ósimdikterinen habardar bolǵandyqtan, túrli jańa shóp dári oılap tapqan. Kóp mólsherde dárilerdi qabyldaý keri áser beretinin de bilgen. Sheshek pen qyzylsha sekildi belgileri uqsas aýrýlardy ajyrata bilgen. Orta Azııa medıtsınasy týraly aqparat berý búginde óte mańyzdy. Ambrozıanede kóptegen arab qujattary men qoljazbalary, sonyń ishinde ál-Farabıdiń qoljazbasy bar. Álemdegi jaıt ornyqqan soń, bizge kelip ál-Farabıdiń «Kıtap Al Mýzık» qoljazbasyn túpnusqada kórýlerińizge bolady», - dedi ǵalym.
Aıta keteıik, bıyl áıgili oıshyl, fılosof, mýzyka zertteýshisi, sotsıolog, matematık, fızık, astronom, botanık, lıngvıst, ǵalym, Orta ǵasyr kezindegi shyǵys fılosofııa ókilderiniń biri Ábý Nasyr ál-Farabıdiń týǵanyna 1150 jyl. Shyǵystyń uly oıshylynyń mereıtoıy ıÝNESKO-nyń ataýly kúnder men oqıǵalar kúntizbesine engen.
