Ystanbulda jappaı narazylyq sharasy ótti
ASTANA. KAZINFORM – Ystanbulda oppozıtsııalyq «Respýblıkalyq halyq partııasy» (RHP) ǵımaratynyń aldynda jappaı narazylyq sharalary ótti. Nelikten azamattar polıtsııa qorshaýyn buzyp ótýge tyrysyp jatqanyn Kazinform agenttiginiń materıalynan oqyńyz.
Ótken aptada Ystanbuldyń birinshi satydaǵy 45-shi soty Túrkııadaǵy sońǵy jyldardaǵy eń rezonansty saıası oqıǵalardyń biri retinde baǵalanyp otyrǵan sheshim qabyldady. Bul sheshimge sáıkes, Respýblıkalyq halyq partııasynyń Ystanbuldaǵy fılıalynyń basshylyǵy – tóraǵasy, atqarýshy jáne tártiptik komıtet músheleri óz mindetterinen ýaqytsha shettetildi. Olardyń ornyna sot elde keń taralǵan tájirıbe boıynsha syrttan basqarýshy – «kaııýmdy» taǵaıyndady. Ol sot tergeýi aıaqtalǵanǵa deıin tolyq ókilettikke ıe bolady.
«Kaııým» taǵaıyndaý tájirıbesi buǵan deıin de keńinen qoldanylǵan bolatyn, ásirese kúrdtik mýnıtsıpalıtetter men kúrdterdi qoldaýshy partııa ókilderine qatysty. Alaıda bul – eldegi eń iri oppozıtsııalyq partııaǵa qarsy ýaqytsha syrttan basqarý mehanızminiń alǵash ret qoldanylýy. Bul jaǵdaı tek Ystanbulda ǵana emes, basqa da qalalardy qamtyǵan jappaı syn men narazylyq tolqynyn týdyrdy.
Jappaı narazylyqtar men qarsylyq heshtegteri
Sot sheshimi jarııalanǵannan keıin birden Ystanbulda stıhııaly túrde bılikke baǵynbaý aktsııalary bastalǵan. Narazylyq sherýleriniń negizgi urany – «Kaııýmǵa bul jerde oryn joq!» boldy. Bul uran birden túrik áleýmettik jelilerinde vırýsty heshtegke aınalǵan.
Ystanbuldaǵy Respýblıkalyq halyq partııa keńsesiniń ǵımaraty qatań polıtsııa baqylaýyna alyndy. Ákimshilik ortalyqtyń mańy bronetehnıkamen, mıtıngilerdi taratýǵa arnalǵan «TOMA» sý atqysh kólikterimen jáne quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerleri mingen avtobýstarmen qorshaldy. Barlyq kirip-shyǵý joldary jabyldy.
Polıtsııanyń qatań qorshaýyna qaramastan, keıbir azamattar barrıkadalardy buzyp ótip, oppozıtsııalyq partııanyń ǵımaratyna jettti.
Qaqtyǵys keshe shıelenise tústi. Buǵan Respýblıkalyq halyq partııasynyń (RHP) Jastar qanatynyń jaqtastaryn ǵımarat aldyna jınalýǵa shaqyrýy túrtki boldy. Buǵan jaýap retinde bılik aýdanda jedel áreket etetin kúshter men arnaıy tehnıkany kóptep ornalastyrdy. Qazirgi ýaqytta bul aýdan is júzinde qorshaýda qaldy.
Narazylyq bildirýshiler: «Barrıkadany ash!», «Sen kimniń polıtsııasysyń?!», «Halyqtyń polıtsııasy bol, saraıdyń emes!» degen urandarmen polıtsııanyń áreketterine qarsylyq tanytty. Olar óz úndeýlerin aıqaımen, qol shapalaqtap, ysqyryp súıemeldep, RHP ǵımaratyna aparatyn jol ashylyp, qorshaý alynýyn talap etti.
Erekshe nazar Avangart kireberisindegi jaǵdaıǵa aýdy – bul jerde barrıkadalar jartylaı buzylyp, narazylyq bildirýshiler partııa ǵımaratyna qaraı qozǵala bastady. Polıtsııa qosymsha kúshter men sý shashatyn tehnıka shaqyryp, qaýipsizdikti kúsheıtýge májbúr boldy.
Jınalýdyń kez kelgen túrine tyıym salý
Narazylyqtyń kúsheıýine baılanysty Ystanbul gýbernatory Davýt Gıýl qaladaǵy alty ortalyq aýdanynda – Beshiktash, Beıoǵlý, Eıýpsultan, Kaıythane, Saryıer jáne Shıshlıde – úsh kúndik mıtıng, demonstratsııa, baspasóz konferentsııasy jáne kez kelgen basqa da buqaralyq sharalardy ótkizýge tyıym saldy. Bul shekteý 10 qyrkúıek túngi saǵat 00:00-ge deıin kúshinde bolady.
Tyıym beıbit pikir bildirýdiń de keıbir túrlerin qamtıdy. Olardyń ishinde: paraqsha taratý, shatyrlar ornatý, qol jınaý jáne plakattar ilý sııaqty áreketter bar. Bılik ókilderi ýaqytsha taǵaıyndalǵan basqarýshynyń jumysyna kedergi keltirýge baǵyttalǵan kez kelgen áreket zańbuzýshylyq retinde qarastyrylyp, quqyqtyq jaýapkershilikke ákeletinin málimdedi.
Túrkııanyń ádilet mınıstri Iylmaz Týnch RHP ǵımaraty mańyndaǵy oqıǵalar men áleýmettik jelilerdegi «arandatýshy mazmundaǵy» materıaldardyń taralýyna baılanysty resmı tergeý bastalǵanyn habarlady.
Máselege Іshki ister mınıstri Álı Ierlıkaıa da pikir bildirip, oppozıtsııa tarapynan birden jaýap reaktsııa týdyrǵan málimdeme jasady:
–2025 jylǵy 2 qyrkúıekte Ystanbuldyń birinshi satydaǵy 45-azamattyq ister boıynsha sotynyń ýaqytsha sheshimimen RHP-nyń Ystanbul bólimshesiniń tóraǵasy men basqarma músheleri qyzmetten ýaqytsha shettetildi, olardyń ornyna ýaqytsha keńes taǵaıyndaldy. Sot sheshimderin elemeý jáne halyqty kóshege shyǵýǵa arandatý – bul zańdy buzý bolyp sanalady. Eshkim zańnan joǵary emes. Memleket kez kelgen zańsyz áreketti qatań túrde toqtatady, – dep atap ótti Ierlıkaıa.
RHP lıderi Ózgúr Ózel Ystanbuldaǵy oppozıtsııalyq partııanyń aımaqtyq shtab-páteriniń ǵımaratyna polıtsııanyń qorshaý engizýine qatysty pikir bildirip, «RHP-ny qorǵaý – Respýblıkany qorǵaý! RHP-ǵa shabýyl jasaý – Respýblıkaǵa shabýyl jasaý!» dedi. Keıin Ózel qaıtadan azamattardy Ystanbuldaǵy RHP ǵımaratyna jınalýǵa shaqyrdy.
Engizilgen shekteýlerge qaramastan, RHP jaqtastary partııa bólimshesiniń ǵımaratynyń janynda jınalyp, bolyp jatqan jaǵdaıǵa narazylyq bildirdi. Áleýmettik jelilerde narazylyq aktsııalarynan vıdeolar taralyp, onda «Bizdi tańdaý quqyǵymyzdan aıyrady!», «Halyq erki qaıda?», «RHP – mýnıtsıpalıtet emes, parlamenttik partııa!» degen aıqaılar estiledi.
Sarapshylardyń pikirinshe, eldiń negizgi oppozıtsııalyq partııalarynyń birine «kaııým» taǵaıyndaý týraly sheshimniń áseri zor bolýy múmkin. Buryn negizinen kúrd aımaqtarynda shektelgen bul tájirıbe endi saıası básekelesterge ulttyq deńgeıde qoldanylyp otyr. Sarapshylardyń aıtýynsha, bul saılaý ınstıtýttaryna jáne jalpy demokratııalyq protsesterge degen senimdi álsiretedi.
Eske sala keteıik, Túrkııada Ystanbul meriniń ustalýyna qarsy narazylyq kezinde 1400-den astam adam tutqyndalǵan edi.