Islandııa ulttyq qorǵanys qurylymdaryn qurý múmkindigin qarastyryp jatyr

ASTANA. KAZINFORM — Islandııa uzaq jyl boıy óziniń armııasy bolmaǵan memleket retinde belgili. Alaıda geosaıası jaǵdaıdyń ýshyǵýyna baılanysty el bıligi qorǵanys qurylymdaryn qurý týraly oılana bastady, dep habarlaıdy AZERTADJ. 

AQSh pen Eýropa arasyndaǵy shıelenistiń kúsheıýi, Arktıka aımaǵyndaǵy turaqsyzdyq pen Qytaı yqpalynyń artýy Islandııa úkimetin ulttyq qorǵanys júıesin damytý máselesin qaıta qaraýǵa májbúr etti.

Islandııanyń syrtqy ister mınıstri Torgeıdýr Katrınn Gıýnnarsdottır The Economist basylymyna bergen suhbatynda eldiń qorǵanysqa jumsalatyn shyǵyndaryn JІÓ-niń qazirgi 0,2%-ynan 1%-dan joǵary deńgeıge deıin arttyrý jospary bar ekenin aıtty. Sonymen qatar, odaqtastardyń áskerı kemeleri men ushaqtaryn ornalastyrýǵa arnalǵan ınfraqurylym salý máselesi de talqylanyp jatyr.

Munymen qosa, el aýmaǵyndaǵy mańyzdy ınfraqurylym nysandaryn, mysaly, sýasty kabelderin qorǵaý úshin ózge bir barlaý qurylymyn qurý bastamasy ázirlenip jatyr.

Islandııa premer-mınıstri Krıstrýn Frostadoýttır Ýkraına men Reseı arasyndaǵy soǵys Islandııaǵa da áser etetinin aıtty. Ol eldiń áskerı nysandaryn, sonyń ishinde Keflavıktegi baza ınfraqurylymyn kúsheıtýge daıyn ekenin jetkizdi.

1950-jyldardyń basynan beri Islandııa qorǵanysyn AQSh-pen jasalǵan ekijaqty kelisim aıasynda AQSh áskeri qamtamasyz etip keledi. Alaıda 2006 jyldan bastap AQSh óz kontıngentiniń bir bóligin elden shyǵara bastaǵan. Qazirgi kezde Islandııa AQSh jáne NATO-ǵa múshe basqa eldermen baılanystardy qalpyna keltirip jatyr.

Sarapshylardyń pikirinshe, ıslandııalyq saıasatkerlerdiń qorǵanys júıesin damytý týraly málimdemeleri AQSh-tyń qysymy nemese Grenlandııadaǵydaı jaǵdaıǵa tap bolmaý úshin aldyn ala qadam jasaý talpynysy bolýy múmkin.

Halqy 400 myńǵa jetpeıtin bul eldiń tolyqqandy qarýly kúsh qurýy ekitalaı. Sondyqtan jaǵalaý kúzetin kúsheıtý jáne baqylaý júıelerin jasaý sııaqty baǵyttar qarastyrylyp jatyr.

Islandııa qorǵanys salasyndaǵy yntymaqtastyqty kimmen tereńdetetini – AQSh-pen be, Ulybrıtanııamen be, álde Eýroodaqpen be – bul suraq ázirge ashyq kúıinde qalyp otyr.

Aıta ketelik Eýrokomıssııa prezıdenti Islandııadaǵy erip jatqan muzdyqqa barady.