Islam esh ýaqytta adamdardy búlikke, buzaqylyqqa, tártipsizdikke nemese bireýdiń jazyqsyz qanyn tógýge shaqyrǵan emes
Dinniń qoǵamdaǵy alatyn róli de erekshe. Halyqty birlikke shaqyratyn da din. Alaıda, dinı kózqarastardyń sáıkes kelmeýinen qaqtyǵystar da oryn alatynyn tarıhtan kórip júrmiz. Árbir memleket dinge qatysty máseleni zańmen retteıdi. Bizdiń elimizde 1992 jyly zań qabyldandy. Qoǵamdaǵy birqatar máselelerdi zańmen retteý úshin jańa zań jobasy daıyndalǵany belgili. «Dinı qyzmet jáne dinı birlestikter týraly» jáne «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine dinı qyzmet jáne dinı birlestikter máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańdarynyń jobalary Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisinde jan-jaqty talqylaýdan ótip, 21 qyrkúıek kúngi jalpy otyrysta maquldandy.
Osy zań jobasy boıynsha qurylǵan jumys tobynyń jetekshisi Ramazan Sárpekov zań jobasy maquldanǵannan keıingi óziniń qorytyndy pikirin bildirdi. Dinge, onyń ishinde ıslamnyń qundylyqtary týraly keleli oılaryn ortaǵa saldy.
- Din - adam tarıhynyń úlken taǵylym-tárbıesiniń biri jáne sarqylmas danalyq kózi. Egemen el bolyp qalyptasýymyz, memleketimizdiń ósip, órkendeýinde dinniń alatyn orny zor. Óıtkeni din - ımandylyqtyń, ádildiktiń, sypaıylyqtyń, parasattylyqtyń, kópshildiktiń, tózimdiliktiń kepili. Dini, tili joq halyqtyń bolashaǵy joq.
Elimiz beıbitshilik pen ultaralyq kelisimniń úlgisi, barlyq azamattar, barlyq halyqtyń terezesi teń, quqyqtary men bostandyqtary qamtamasyz etilgen. Muny shetel memleketteriniń ǵalymdary moıyndap, joǵary baǵalap otyr.
Elbasynyń Qazaqstan halqyna arnaǵan Joldaýlarynda dinaralyq túsinistik máselesine basa nazar aýdarylyp, bylaı delingen: «Qazaq topyraǵy arqyly barlyq álemdik dinder ótken, sondyqtan da jatyrqaýshylyq nemese dinı fanatızm sezimi bizge jat. Osynaý rýhanı dástúr, Jaratýshynyń qandaı jolmen bolsa da túsken sózine júregimizdiń ashyqtyǵy - Qazaqstandaǵy konfessııalararalyq tatýlyqtyń asa mańyzdy tuǵyrlarynyń biri. Biz ózimizdiń jatsynbas turpatymyzben, etnostararalyq, konfessııalararalyq tatýlyǵymyzben jáne ózara úndesýimizben búkil álemge tanymalmyz. Elimizdiń ósip kele jatqan bitimgershilik áleýeti aldaǵy ýaqytta da muqııat saqtalyp, damytyla berýi tıis».
Degenmen de, san ǵasyrdan beri beıbitshil baǵytty aýytqýsyz nasıhattap kelgen asyl dinimizdi sońǵy jyldary lańkestik, ekstremıstik sekildi nebir jaǵymsyz uıymdarmen baılanystyratyn janama jalǵan pikirler paıda bolyp júr. Negizinde, Islam esh ýaqytta adamdardy búlikke, buzaqylyqqa, tártipsizdikke nemese bireýdiń jazyqsyz qanyn tógýge shaqyrǵan emes. Kerisinshe, ol ózgeniń aqysyna qyldaı qııanat jasamaýǵa úıretetin úlken tárbıe qaınary.
Qazir Islam dininiń ishindegi táýelsizdigimizge moıyn usynbaıtyn, memlekettigimizge shúbá keltiretin, balaqtaryn tobyqtan joǵary kesip, qysqa shalbar kıgen, ıekterine beıbereket saqal ósirgen ýahabshylar toby «uzaq jyldar boıyna sanalary kommýnıstik ıdeıamen ýlanǵandar endi batystyń buzaqy dogmalarymen buzyla bastady» dep, ózderiniń «musylmannyń ómir salty Quran qaǵıdalarynan qurylý kerek» degen áńgimelerin aıtyp júr. Sóıtip, ýahabshylar qazaq halqy ustanatyn dástúrli ıslam dinindegilirdiń bárin «kápirler» qataryna qosyp, olarmen kúresýge shaqyrady. Ókinishke oraı Aqtóbedegi 11 adamnyń ómirin qıǵan «Shubarshı oqıǵasynda» ýahabshylardyń izi kezigedi. Shyndyǵyna kelsek, dinı ekstremızmdi qozdyrýshylar naǵyz musylman emes. Bular - ádeıi ıslam dinin jat pıǵyldylar qylyp kórsetý úshin ártúrli amalǵa barýshylardyń isi.
Dinı ekstremıster men destrýktıvti toptar músheleriniń shynaıy ıslammen qıyspaıtyn jeri - olar ıslam tyıym salǵan kóptegen áreketterge barady. Máselen, beıbit adamdardyń arasyna baryp, ózderin ózi jaryp jiberý, ózimen qosa beıbit turǵyndardy da ólimge ala ketý osy toptarǵa tán bolyp otyr. Buqaralyq aqparat quraldarynan oqyp, kórip júrgenimizdeı, keıbir elderde bul keleńsiz jaǵdaılar etek alyp ketken. Islamda ózin-ózi óltirý - zor kúná. Sonda bular ózin-ózi óltirip kúnáǵa bir batsa, ózge beıbit jurtshylyqty qyrý arqyly kúnáǵa eki batýda. Islam sózin qazaqshaǵa aýdarǵanda «Beıbitshilik» degen uǵymdy bildirse, álgi toptardyń áreketi beıbitshilikpen esh qıylyspaıdy.
Sonymen qatar 1992 jyly táýelsizdigimizdiń alǵashqy jyldarynda qabyldanǵan «Dinı senim bostandyǵy jáne dinı birlestikter týraly» zańdaǵy erkindikti óz paıdasyna kózdegen, sondaı-aq dinı birlestikter salasynda áli jetile qoımaǵan uıymdastyrýdaǵy kemshilikterdi paıdalanǵan sheteldik qaltaly mıssıonerlerdiń jumysy da dinı ahýaldy shıelenistirýde keri yqpalyn tıgizýde. Zańnamamyzdyń álsiz tustaryn basqa dinı aǵymdar men sektalar osylaı paıdalanýǵa kúsh sala berse, qazaq jerindegi aırandaı uıyǵan birlik, yntymaǵymyzdyń bolashaǵy ne bolmaq? Olardyń is-áreketterine der kezinde tosqaýyl qoımasaq, artynan sheshimin tabý qıyn túıinderge kezigýimiz ábden múmkin. Sondyqtan qoldanystaǵy zańdy jańartyp qatań normalardy engizý ózinen-ózi suranyp turǵanyn kópshilik aıtyp otyr.
Elbasy sonaý 2002 jyldyń qazanynda kıeli Túrkistan qalasynda ótken Dúnıe júzi qazaqtarynyń ІІ quryltaıynda sóılegen sózinde dinniń qoǵamdaǵy alar orny men yqpaly týraly tereńnen syr tolǵady. «El birligi týraly sóz bolǵanda, biz, óz dinimiz Islamǵa toqtalmaı kete almaımyz. Árıne, Islamnyń rýhanı álemi óz aldyna jeke áńgime. Biz, bul arada Islamnyń tarıhı turǵyda qazaq halqy ǵana emes, búkil túrki jurtynyń qalyptasýyna ıgi yqpal jasaǵanyn tilge tıek etpekpiz. Dinniń tutastyǵy qashanda Eldiń tutastyǵy. Dinı alaýyzdyq ulttyq alaýyzdyqqa soqtyratyny barshamyzǵa belgili. Birneshe din ókilderinen turatyn halyqtardyń musylman, hrıstııan bolyp, al bir dindi ustanyp otyryp-aq onyń tarmaq-tarmaǵyna bólinip, ózara alakóz bolǵan elderdiń bastan keship otyrǵan taýqymetterin kórip te, bilip te otyrmyz. Sondyqtan qalyptasqan dinge ózgeris engizbek bolyp, ózderinshe jańashylyq tappaqshy bolyp júrgenderge otpen oınaýǵa bolmaıdy degen eskertý jasaǵymyz keledi» - dep kópshiliktiń oıyn bildirgen edi.
Qazirgi tańda el ishinde «Ortamyzǵa jat keletin dinı aǵymdar men dástúrli emes dinı aǵymdardan qutqarý kerek!» degen jan aıqaılary az emes. Buǵan biz dinimizdiń qundylyqtaryn kózdiń qarashyǵyndaı saqtaıtyn, qorǵaıtyn ýaqyt jetti dep qosylýymyz qajet. Dinı ereksheligimizdiń joǵalýy qoǵamǵa keri áserin tıgizedi. Sebebi memleketimizdiń negizi bolyp tabylatyn halyqtyń ata zamannan beri jınaǵan rýhanı baılyǵymyzdy, etno-mádenı birligimizdi dástúrli emes dinı aǵymdar talan-tarajǵa salýǵa jantalasýda. Ultty uıystyratyn da, baılanystyratyn da ortaq bir din ekeni belgili. Ár túrli dinge bólingen ult tutas halyq bolyp damýy eki talaı dúnıe.
