Iranda áıelderdiń hıdjab kııýin qadaǵalaıtyn polıtsııa jumysyn qaıta bastady
Jeksenbi kúni Irannyń ádet-ǵuryp dinı polıtsııasy áıelderdiń ıslamı kıim úlgisin, sonyń ishinde hıdjab kııýin qadaǵalaý úshin kóshelerdi patrýldeı bastady.
Patrýl jumysy Mahsa Amını esimdi jas qyz oramaldy durys taqpaǵany úshin tutqyndalyp, polıtsııada soqqyǵa jyǵylyp kóz jumǵannan keıin arada bar-joǵy 10 aı ótkende qaıta bastalyp otyr.
Onyń ólimi búkil elde jappaı narazylyq týǵyzyp, patrýldiń ýaqytsha toqtaýyna sebep bolǵan edi.
Mahsa Amını qaıtys bolǵannan keıin eldiń túkpir-túkpirinde ereýilder kóp boldy, biraq oǵan búkil halyq jappaı qosyla qoıǵan joq.
Iran ótken qyrkúıekten beri óz tarıhyndaǵy eń uzaq azamattyq narazylyqtyń birin bastan ótkerdi.
Bılik «Amını júrek talmasynan qaıtys boldy» degen sózinen tanbady. Biraq kóp ırandyqtar buǵan sengen joq.
Bılik rejımdi ózgertýge jáne zaıyrly demokratııaǵa shaqyrǵan ereýilshilerdi aıaýsyz basyp-janshyp tastady.
Quqyq qorǵaý uıymdarynyń málimetinshe, 500-den astam demonstrant óltirilgen, onyń ishinde kámeletke tolmaǵan 70 bala bar. 20 myńǵa jýyq adam qamaýǵa alynǵan.
Iran resmı jarııalaǵan statıstıka qaýipsizdik qyzmetkerlerin qosqanda 200 adam mert boldy deıdi. Resmı nusqa boıynsha tártipsizdikti sheteldik barlaý agenttikteri arandatqan.
Sharıǵatqa negizdelgen Iran zańy boıynsha áıelder shashyn hıdjabpen (oramalmen) jaýyp, dene bitimin jasyrý úshin uzyn ári keń kıim kııýi kerek.
Ádet-ǵuryp polıtsııasyna osy erejelerdi saqtaý jáne oǵan saı kıinbegen áıelderdi ustaý mindeti júktelgen.
«Patrýl kezinde ofıtserler áýeli tártip saqtamaǵan áıelderge eskertedi, - deıdi polıtsııa ókili Saıd Montazerolmahdı. - Eger olar buıryqqa baǵynbasa, polıtsııa sotqa júginýi múmkin».
Narazylyq sherýleri basylyp, oǵan qatysqan biraz adam ólim jazasyna kesilgenine qaramastan kóp áıelder hıdjab kııýdi múlde qoıdy.
Bul 1979 jylǵy tóńkeristen keıingi Iranda dinı bılikke jasalǵan eń úlken synaq boldy.
Áleýmettik jelide jarııalanǵan vıdeolar - Iran kóshelerinde hıdjabsyz áıelderdiń kóbeıgeniniń aıqyn dáleli.
Osy naýqanǵa jaýap retinde Iran bıligi ıslam kıim úlgisin buzǵandarǵa jazany kúsheıtti, sonyń ishinde hıdjab týraly zańǵa baǵynbaǵan kásiporyndardy májbúrlep jabatyn boldy.
Elde áli de konservatıvti adamdar kóp.
Mysaly osy jyldyń basynda er adamnyń kassada kezekte turǵan eki áıeldiń basyna aıran quıyp jatqan vıdeosy ınternette tarady.
Ekeýiniń de basynda oramal joq edi.
Olarǵa shabýyl jasaǵan er adamdy satýshy dúkennen ıterip shyǵarǵan.
Mızan sot agenttiginiń habarlaýynsha, eki áıel de shashyn jaıyp kópshilik aldyna shyqqany úshin ustalǵan, al dúken ıesine zańǵa baǵyný kerektigi eskertilgen.
Shabýyl jasaǵan erkek te «qoǵamdyq tártipti buzǵany úshin» qamaýǵa alyndy.
Revolıýtsııadan keıin Iranda moraldyq polıtsııanyń ártúrli formasy boldy. Ádet-ǵuryp patrýli óz jumysyn 2006 jyly bastady.
Kúsh qurylymdarynda qansha er men áıel jumys isteıtini belgisiz, biraq olardyń qarý-jaraq ustaýǵa ruqsaty bar, ustalǵandardy túrmege qamaı alady.
