Iran ýrandy baıytý boıynsha jeńildikterden bas tartty
ASTANA. KAZINFORM — Iran ýrandy baıytý protsesin óziniń táýelsizdiginiń ajyramas bóligi dep sanaıdy jáne odan bas tartýǵa nıetti emes, tipti yqtımal ıadrolyq kelisim aıasynda da, dep habarlaıdy Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisi.
Irannyń Joǵarǵy kóshbasshysy aıatolla Álı Hameneı AQSh-tyń ýrandy baıytýdan tolyqtaı bas tartý jónindegi talabyn eldiń ulttyq múddesine múlde qaıshy dep atady.
Bul málimdemeni ol Islam Respýblıkasynyń negizin qalaýshy Rýholla Homeınıdiń qaıtys bolǵan kúnine arnalǵan teleúndeý barysynda aıtty.
— Ýrandy baıytý — bizdiń ıadrolyq baǵdarlamamyzdyń basty elementi. AQSh-tyń bul usynysy bizdiń múddelerimizge júz paıyz qaıshy, — dedi Hameneı.
Soǵan qaramastan, ol kelissózder júrgizýge qarsy emestigin bildirip, dıplomatııalyq protsestiń jalǵasýyna jol ashyq ekenin kórsetti.
AQSh-tyń usynysy Iranǵa Oman arqyly jetkizilgen. Oman Iran syrtqy ister mınıstri Abbas Arakchı men AQSh prezıdenti Donald Tramptyń Taıaý Shyǵys boıynsha arnaıy ókili Stıv Ýıtkoff arasyndaǵy deldal retinde qatysyp otyr.
Bes raýndqa sozylǵan kelissózderden keıin de ýrandy baıytý quqyǵy men Iranda jınalǵan joǵary baıytylǵan materıal qorynyń taǵdyry sııaqty birqatar negizgi máseleler sheshimin tappaǵan.
Memlekettik ister boıynsha sońǵy sózdi aıtatyn Hameneı óz sózinde dıalogtan bas tartýǵa shaqyrǵan joq, biraq Vashıngtonnyń ustanymyn synǵa aldy. Onyń aıtýynsha, ýrandy baıytýdan bas tartý eldiń sheteldik kúshterge táýeldi bolýyna ákelip soǵady.
— Eger bizde júz atom elektr stansasy bolsa da, baıytý múmkindigi bolmasa — olardyń paıdasy joq, — dedi Irannyń Joǵarǵy kóshbasshysy (rahbar).
Iran syrtqy ister mınıstri Abbas Arakchı Tegerannyń AQSh usynysyna resmı jaýabyn jaqyn arada beretinin aıtty. Reuters agenttiginiń málimetinshe, Iran qazirgi kelisim nusqasyn óz múddelerine saı emes, teńgerimsiz dep esepteıdi.
AQSh jaǵynan Donald Tramptyń bılikke qaıta kelýimen qańtar aıynda Iranǵa qarsy sanktsııalar kúsheıtilip, Tegeranǵa «maksımaldy qysym» saıasaty qaıta jandandy. Vashıngton Irannyń ıadrolyq qarý jasaý áleýetin shekteýge umtylsa, Tegeran ekonomıkalyq qysymdy jeńildetýge tyrysyp otyr.
Aımaqtaǵy turaqsyzdyq aıasynda Irannyń ıadrolyq baǵdarlamasyna qatysty shıelenis áli de jalǵasýda. Irannyń ıadrolyq ambıtsııasyn óziniń qaýipsizdigine qater dep sanaıtyn Izraıl ırandyq nysandarǵa soqqy jasaý qaýpin tóndirýde. Tegeran bul jaǵdaıda qatal jaýap beretinin málimdedi.
Axios málimetine sáıkes, yqtımal ymyra retinde Iran men kórshiles elderge qyzmet kórsetetin halyqaralyq ýran baıytý konsortsıýmyn qurý usynylýy múmkin. Alaıda bul kelisimniń naqty sharttary áli belgisiz.
Sońǵy kúnderi Iran ıadrolyq baǵdarlama boıynsha kelissózder aıasynda AQSh-tan sanktsııalardy alyp tastaýǵa qatysty resmı kepildikter berýdi talap etti. Sonymen qatar, eger Vashıngtonmen kelisimge qol jetkizilse, Iran bıligi MAGATE ınspektorlarynyń ıadrolyq nysandarǵa kelý múmkindigin de joqqa shyǵarmaı otyr.