Iran prezıdenti tikushaǵynyń apatqa ushyraýy saldarynan kimder mert boldy
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Iran prezıdenti Ebrahım Raısıdiń tikushaq apaty saldarynan mert bolǵany rastaldy. Tikushaq bortynda Prezıdentpen birge eldiń Syrtqy ister mınıstri Hoseın Amır-Abdollahııanmen qatar ózge de sheneýnikter bolǵan. Kazinform Iran Prezıdentimen birge tikushaq bortyndynda kimderdiń bolǵanyn anyqtap kórýge tyrysty.
Irannyń Syrtqy ister mınıstri 1964 jyldyń 23 sáýirinde Semnan ólkesine kiretin Damgan qalasynda dúnıege kelgen. Amır-Abdollahııan 1980-1988 jyldardaǵy ıran-ırak soǵysy kezinde áskerge barmaı, onyń ornyna ýnıversıtetke túsip, halyqaralyq qatynastar salasynda doktor dárejesin alyp shyqqan.
«Onyń bilim joly halyqaralyq qatynastar salasyndaǵy jan-jaqty ári tyńǵylyqty zertteýlerge toly boldy ári dıplomatııadaǵy bolashaq mansap jolyna myǵym irgetas qalady», — delingen ıran buqaralyq aqparat quraldarynda jarııalanǵan qaraly habarda.
Amır-Abdollahııan Tegeran ýnıversıtetinde halyqaralyq qatynastar magıstri, keıinnen doktory ǵylymı dárejesin alǵan.
Ol Syrtqy ister mınıstrliginde mansap jolynda jyldam kóterildi. Dıplomattyq mansabyn 1990 jyldardyń sońynda Baǵdadtaǵy Iran Elshiligi basshysynyń orynbasary jáne sarapshy retinde bastady. Iran SІM Parsy shyǵanaǵy jáne Batys Azııa departamentinde birqatar laýazymdy qyzmet atqardy. 2007-2008 jyldary Irannyń Bahreındegi Elshisi laýazymynda boldy.
2011-2016 jyldary Syrtqy ister mınıstriniń Arab jáne Afrıka elderi isteri jónindegi orynbasary bolyp jumys istedi. 2016 jyly Amır-Abdollahıan Syrtqy ister mınıstriniń keńesshisi qyzmetin atqardy.
Sol jyly eldiń Syrtqy ister mınıstri bolǵan Muhammad Djavad Zarıfpen arazdasyp qalǵany týraly qaýesetterdiń taralýy kezinde Irannyń Omandaǵy elshisi bolý týraly usynystan bas tartyp, mınıstrlikten ketti.
Amır-Abdollahıan parlamentke aýysyp, onda parlament spıkeri Alı Larıdjanıdiń arnaıy kómekshisi jáne parlamenttiń halyqaralyq ister jónindegi bas dırektory qyzmetin atqardy. Ol 2021 jyly prezıdent Ebrahım Raısı bılikke kelgenge deıin sol qyzmette bolyp, artynsha Syrtqy ister mınıstri bolyp taǵaıyndaldy.
Iran dıplomaty ıadrolyq kelissózder kezinde ıAdrolyq kelissózder saıasaty jáne qaýipsizdik komıtetiniń múshesi bola otyryp, Irannyń ıadrolyq baǵdarlamasyna qatysty batys elderimen kelissózder úderisine qatysty.
Hoseın Amır-Abdollahıan qatań syrtqy saıasatty jaqtaýshy, Islam revolıýtsııasy Saqshylar korpýsymen (IRSK) berik baılanysy bolýymen de tanymal. Dıplomat ásirese 2020 jyly Baǵdadta AQSh-tyń soqqysynan qaza tapqan IRSK generaly Kasem Súleımanıge jaqyn bolǵan.
Dıplomat elde Mohammad Hatamı prezıdent bolǵan kezde Irannyń ıadrolyq kelissózderi barysynda mańyzdy ról atqardy jáne 2007 jyly Iraktaǵy AQSh-Iran kelissózderine qatysty.
Aıta keteıik, Amır-Abdollahıan jas kezinen bastap basshylyqtyń senimine ıe. Oǵan Iraktaǵy soǵysqa qatysty Amerıka Qurama Shtattarymen sırek kelissózderge Iran atynan qatysqan úsh adamdyq delegatsııanyń quramynda bolýy dálel.
Ol sondaı-aq 2015 jylǵy ıadrolyq mámile buzylǵannan keıin Irannyń ıadrolyq baǵdarlamasy boıynsha kelissózderdi qaıta bastaý áreketterine qatysty. Osylaısha, Amır-Abdollahıan 2018 jyly AQSh-tyń sol kezdegi prezıdenti Donald Tramp kelisimnen birjaqty shyǵyp ketken keıin Tegerannyń álemdik derjavalarmen ıadrolyq kelisimi buzylǵan soń Iran saıasatynyń qatań baǵytqa kóshýin beıneledi.
Amır-Abdollahıan Irannyń arab kórshilerimen, ásirese Saýd Arabııasymen qarym-qatynasyn nyǵaıtýǵa umtyldy jáne 2023 jyldyń naýryzynda Qytaıdyń araǵaıyndyǵymen jasalǵan kelisimde Tegeran men Er-Rııad arasyndaǵy baılanysty qalpyna keltirýde mańyzdy ról atqardy.
Amır-Abdolahıannyń artynda áıeli men eki balasy qaldy.
Shyǵys Ázerbaıjan gýbernatory Malek Rahmatı ólkeniń general-gýbernatory laýazymyn osy jyldan bastap atqardy. Al oǵan deıin, 2023-2024 jyldary aralyǵynda Iran Jekeshelendirý uıymynyń basshysy bolǵan edi.
Malek Rahmatı — ırandyq zańger ári saıasatker. Irandaǵy Imam Sadek jáne Hrezmı ýnıversıtetterin bitirgen.
Ol «Astane Kýds Razavı» qory basshysynyń orynbasary, Ekonomıka jáne qarjy mınıstriniń orynbasary qyzmetterin atqarǵan.
Rahmatı basqarǵan Shyǵys Ázerbaıjan Irannyń soltústik-batysyndaǵy úsh ólkeniń ishinde eń úlken ári turǵyndary tyǵyz qonystanǵan, basym bóligin etnıkalyq ázirbaıjan halqy quraıtyn ólke sanalady.
Mert bolǵandardyń arasynda Iran Joǵarǵy kóshbasshysynyń Shyǵys Ázerbaıjandaǵy ókili Seıed Mohammed Álı ál-Hashemıdiń bar ekendigi aıtylady. Taratylǵan habarlarǵa qaraǵanda, ol Irandaǵy syıly dinı qaıratkerlerdiń biri jáne Tebrızdegi juma namazynyń ımamy bolǵan.
Aıatolla Seıed Mohammed Álı ál-Hashemı Tebrız qalasynda din qyzmetkerleriniń biriniń otbasynda dúnıege kelgen. Ol bastapqy bilimin týǵan jerinde alǵan, sodan keıin Kým semınarııasynda joǵary rýhanı bilim alý úshin sol jaqqa kóshken.
Ol ıslamtaný ǵylymynyń doktory dárejesin alyp, Irannyń rýhanı kósemi Álı Hameneıden dáris alǵan. Ál-Hashemı Shyǵys Ázerbaıjan men Tebrızde dinı jetekshi jáne ókil bolǵanǵa deıin Irandaǵy «Iran Islam Respýblıkasy armııasynyń saıası ıdeologııalyq uıymy» dep atalatyn áskerı uıymdy basqarǵan.
Tikushaq bortynda munan bólek Iran prezıdenti kúzetiniń bastyǵy mehdı Mýsavı bolǵan. Ol jaıynda ekinshi brıgadanyń generaly sheni bolǵany jáne Raısı qaýipsizdik qyzmetin basqarǵany jaıly azdaǵan málimet qana bar.
Sonymen qatar tikushaq apaty kezinde ushqysh, ekinshi ushqysh jáne ekıpaj komandıri qaza tapty. Alaıda, osy ýaqytqa deıin olardyń aty-jónderi belgisiz bolyp otyr.
Aıta keteıik, búgin Irannyń rýhanı kósemi aıatolla Seıed Álı Hameneı Irannyń prezıdenti Ibrahım Raısı men onyń qasyndaǵylardyń eldiń soltústik-batysynda tikushaq apatynan qaza bolýyna baılanysty bes kúndik jalpyhalyqtyq aza tutý jarııalady.
Ol Iran halqyna kóńil aıtyp, vıtse-prezıdent Mohammad Mohberge ýaqytsha prezıdent qyzmetin atqarýǵa jáne Iran parlamenti men sot júıesiniń basshylarymen aldaǵy 50 kún ishinde jańa prezıdentti saılaýǵa jol ashýǵa ruqsat berdi.
Aıatolla Hameneı sondaı-aq Shyǵys Ázerbaıjanda tikushaq apaty kezinde prezıdent Raısımen birge bolǵan basqa joǵary laýazymdy tulǵalardyń, sonyń ishinde Syrtqy ister mınıstri Hoseın Amır Abdollahııan, Joǵarǵy Kóshbasshynyń ókili jáne Tebrız juma namazynyń ımamy Seıed Mohammed Álı ál-Hashemı, Shyǵys Ázerbaıjan gýbernatory Malek Rahmatıdiń qazasyna baılanysty kóńil aıtty.
