Iran Prezıdenti sý daǵdarysy jaıly eskertti
ASTANA. KAZINFORM — Irannyń bir bóligi, onyń ishinde el astanasy Tegeran aýyz sý tapshylyǵyna tap boldy. Bul jaǵdaıdy bılik qatty qurǵaqshylyqpen jáne jaýyn-shashyn mólsheriniń kúrt tómendeýimen baılanystyrady, dep habarlaıdy Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisi.
Iran Prezıdenti Masýd Pezeshkıan eldegi buqaralyq aqparat quraldarynyń jetekshilerimen kezdesýde Talekan sý qoımasynan Tegeranǵa táýlik boıy sý jetkizý jumystary júrgizilip jatqanyn aıtty. Bul sharalar el astanasy ornalasqan óńirdiń kúzgi qajettilikterin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan. Alaıda, onyń aıtýynsha, bul qadamdardyń tıimdiligi ázirge belgisiz, óıtkeni aımaqtaǵy jaýyn-shashyn mólsheri 45 paıyzǵa azaıǵan.
Pezeshkıan sonymen qatar ırandyq ǵalymdar men ıntellıgentsııany eldiń basty problemalaryn sheshýge kómektesýge shaqyrdy:
— Búginde elimiz kóptegen qıyndyqtarǵa, sonyń ishinde sý tapshylyǵy men jer qabatynyń shógýine tap bolýda. Sebebi biz «damý» degen syltaýmen resýrstar men tutyný arasyndaǵy tepe-teńdikti buzdyq, — dep keltiredi Prezıdenttiń sózin Tasnim agenttigi.
Shilde aıynda Pezeshkıan Tegerandaǵy kúrdeli sý jaǵdaıy týraly alǵash ret eskertken bolatyn.
Irannyń IRIB aqparat agenttiginiń málimetinshe, eldegi sý qoımalary tek 42 paıyzǵa ǵana tolǵan. 2024 jylǵy 22 qyrkúıekte bastalǵan aǵymdaǵy gıdrologııalyq jyl bastalǵaly beri eldegi bógetterge 23,56 mıllıard tekshe metr sý jınalǵan. Bul ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 42 paıyzǵa az.
9 tamyzda Tegeran sý arnasy kompanııasynyń 5-okrýgtik bóliminiń bas dırektory Mohammad-Tagı Hosseınzade el astanasyndaǵy sý qoımalaryndaǵy sý qyrkúıek aıynyń sońyna deıin ǵana jetýi múmkin ekenin aıtty. Ol turǵyndardy sýdy únemdeýge shaqyrdy.
IRIB málimetinshe, eger Tegeran men Karadjde sý tutyný taǵy 12 paıyzǵa azaısa, kúzdi aýyz sýdyń iri úzilisterinsiz ótkizýge bolady. Bılik ókilderi Tegerandaǵy aýyz sýdyń jartysy jer asty kózderinen, jartysy jer ústi kózderinen alynady dep atap ótti. Qazan aıynda Tegeran provıntsııasyndaǵy úsh sý qoımasy paıdaly kóleminen aıyrylsa da, ózender arqyly sý aǵymy esebinen sýmen jabdyqtaýdy jalǵastyrady.
Irannyń Sý resýrstary basqarmasy málimdegendeı, sý tapshylyǵynyń negizgi sebebi — buryn-sońdy bolmaǵan qurǵaqshylyq, ol eldi aǵymdaǵy sý jylynyń basynan beri jaılaǵan.
Sarapshylardyń pikirinshe, Iran tabıǵı resýrstar tapshylyǵyna tap bolyp otyr. Buǵan qýań klımat, halyq sanynyń ósýi, sýdy shekten tys tutyný jáne tıimsiz basqarý sebep. Mamandardyń baǵalaýynsha, eldiń sý resýrstarynyń 80 paıyzy aýyl sharýashylyǵynda paıdalanylady.
Deutsche Welle habarlaýynsha, qazirgi qurǵaqshylyq rekordtyq aptap ystyqpen qatar júrip jatyr — keıbir óńirlerde temperatýra 50 gradýstan asyp ketken. Tegeranda jaýyn-shashyn mólsheri sońǵy 60 jylda bolmaǵan eń tómengi deńgeıge túsken. Sarapshylar eldegi sý qoımalarynyń 80 paıyzy bosap qalýǵa jaqyn ekenin jáne sý daǵdarysyn sheshýge baǵyttalǵan júıeli josparlardyń joqtyǵyn atap ótti.
Turaqty damý jónindegi sarapshy Nasser Karamı Tegeran men ózge iri qalalardyń qazirgi jaǵdaıyn bylaı sıpattady: «Jaǵdaı tek jańa sý kózin tabýmen sheshilmeıdi». Onyń pikirinshe, bul daǵdarystan shyǵý úshin aýqymdy reformalar qajet — aýyl sharýashylyǵy saıasatyn qaıta qaraý, sý únemdeý tehnologııalaryn engizý, sondaı-aq qalalardyń baqylaýsyz ósýin shekteý.
Buǵan deıin Iran bıligi qalyptan tys aptap ystyqqa baılanysty birqatar provıntsııalarda memlekettik mekemelerdi jabý týraly sheshim qabyldaǵan bolatyn.