Iran men AQSh Omanda ıadrolyq kelissózder júrgizedi
ASTANA. KAZINFORM — AQSh pen Iran arasyndaǵy shıelenis kúsheıip jatqan tusta senbi kúni Oman astanasy Maskatta Irannyń ıadrolyq baǵdarlamasy boıynsha kelissózder qaıta bastalady, dep habarlaıdy Euronews.
Eki jaq AQSh sanktsııalaryn jeńildetýdiń ornyna Irannyń ıadrolyq áreketterin tejeýge baǵyttalǵan kelisimniń tehnıkalyq jaqtaryn kelisýge tyrysady.
AQSh prezıdenti Donald Tramp buǵan deıin birneshe ret kelisim jasalmasa, Irannyń ıadrolyq nysandaryna áýeden soqqy berý múmkindigin joqqa shyǵarmaıtynyn málimdegen. Sonymen qatar, Tegeran sheneýnikteri qarý-jaraq deńgeıine jaqyn ýrannyń ósip kele jatqan qorlaryna súıene otyryp, ıadrolyq qarý jasaý áleýetin meńzep keledi.
Kelissózderdiń jańa orny retinde Omandy tańdaý sebebi resmı túrde jarııalanbady, biraq sultandyq dástúrli túrde kúrdeli dıplomatııalyq dıalogtarda deldal rólin atqaratyny belgili. Kelissózderdiń aldyńǵy kezeńi Rımde ótip, onda ırandyq dıplomat Abbas Arakchı AQSh-tyń Taıaý Shyǵystaǵy ókili Stıv Ýıtkoffpen kezdesti. Alaıda Rım Papasy Frantsısktiń qaıtys bolýy jáne onymen baılanysty aza tutý oqıǵalary lokatsııanyń ózgerýine áser etýi múmkin.
Qytaı men Reseıdiń Irandy qoldaýy
Kelissózder Iran, Reseı jáne Qytaı arasyndaǵy baılanystyń kúsheıýi tusynda ótip jatyr. Ótken aptada Arakchı Máskeý bıliginiń ókilderimen, al osy aptada Beıjiń ókilderimen kezdesý ótkizdi. Sondaı-aq beısenbi kúni úsh eldiń ókili men MAGATE basshysy, Atom energııasy jónindegi halyqaralyq agenttiktiń basshysy arasynda kezdesý ótti.
Sınhýa aqparat agenttiginiń habarlaýynsha, taraptar MAGATE-niń beıtarap oıynshy retindegi áleýetine senim bildirip, dıplomatııalyq sheshimderdiń mańyzdylyǵyn atap ótti. Qytaı sonymen qatar Irannyń ıadrolyq energııany beıbit maqsatta paıdalaný quqyǵyn qýattady.
Sonymen qatar, Tramp ákimshiligi 2015 jylǵy ıadrolyq kelisimniń eýropalyq qatysýshylary — Frantsııa, Germanııa jáne Ulybrıtanııanyń kelissózderge qosylýyna ruqsat bermedi. Bul Ýkraına máselesi boıynsha Reseımen kelissózderdegi amerıkalyq kózqarasty qaıtalaıdy. Óz kezeginde Arakchı Eýropamen dıalogty jalǵastyrýǵa daıyn ekenin bildirdi jáne X áleýmettik jelisinde jaǵdaıdyń qazirgi damýy aımaqtyń bolashaǵyn aıqyndaýy múmkin ekenin málimdedi.
AQSh Memlekettik hatshysy Marko Rýbıo Iran óziniń azamattyq ıadrolyq baǵdarlamasyn saqtap qalǵysy kelse, ýrandy baıytýdy tolyǵymen toqtatýy kerek dep sanaıdy. Ol Irannyń basqa elder sııaqty baıytylǵan materıaldy ózi óndirmeı-aq ımporttaı alatynyn basa aıtty.
Ýıtkoff bastapqyda 3,67%-ǵa deıin baıytý múmkindigine ruqsat berdi, biraq keıinirek Rýbıonyń tolyq tyıym salý týraly ustanymymen kelisti.
Alaıda Iran óz aýmaǵynda ýran baıytýdan bas tartý múmkindigin úzildi-kesildi joqqa shyǵarady, bul negizgi daýly másele bolyp qala beredi.
Buǵan deıin MAGATE Iran men AQSh arasyndaǵy ıadrolyq kelissózderdi qalpyna keltirýge járdemdesýge daıyn ekeni habarlanǵan bolatyn.
Tramp mamyr aıynda Saýd Arabııasy, Qatar jáne BAÁ-ge barmaqshy.