Iran MAGATE-niń «antıırandyq» qararyna jaýap qaıtardy

ASTANA. KAZINFORM – MAGATE basqarýshylar keńesi eýropalyq úshtiktiń (E3) bastamasymen jáne AQSh-tyń qoldaýymen qabyldanǵan qararǵa jaýap berýge sheshim qabyldady. Tegeran bul áreketti «Iranǵa qarsy» dep sanaıdy. Iran «jańa jáne jetildirilgen» ártúrli modeldegi birqatar tsentrıfýga ornatýdy bastaýǵa ýáde berdi.

Sheshim týraly Irannyń Syrtqy ister mınıstrligi men Irannyń atom energııasy uıymynyń (IAEU) birlesken málimdemesinde aıtylǵan dep habarlaıdy IRNA agenttigi.

Málimdemede qarar saıası astarly, shyndyqqa janaspaıtyn jáne keri nátıje beretin shara dep ataldy.

«Iran Islam Respýblıkasy kez-kelgen qaıshylyqty sheshim qabyldaý jáne MAGATE-niń Basqarýshylar keńesin saıası jáne zańsyz maqsatqa zańǵa qaıshy paıdalaný áreketine jaýap qaıtarylatynyn udaıy ári barlyq deńgeıde aıtyp keledi»,-delingen málimdemede.

Sondaı-aq onda ıadrolyq agenttik pen Iran arasyndaǵy ýaǵdalastyqqa sáıkes MAGATE-men tehnıkalyq jáne kepildik yntymaqtastyq burynǵydaı jalǵasatyny aıtylǵan.

Odan bólek málimdemede «Iran uly ıran ultynyń quqyǵy men múddesin qorǵaý jáne ıadrolyq baǵdarlamany beıbit maqsatta damytýdyń prıntsıpti saıasatyn júrgizýde áli de tabandy» - delingen.

MAGATE qarary

21 qarashada 35 elden turatyn MAGATE Basqarýshylar keńesi Iranǵa agenttikpen yntymaqtastyqty shuǵyl túrde jetildirý týraly qaýly qabyldady. Qarar sonymen qatar Irannan eldi jańa ıadrolyq kelissózderdi bastaýǵa májbúrleıtin «jan-jaqty» baıandamany talap etedi.

Qarardy «eýropalyq úshtik» - Ulybrıtanııa, Germanııa jáne Frantsııa usyndy jáne Amerıka Qurama Shtattary qoldady.

Qytaı, Reseı jáne Býrkına-Faso qarar mátinine qarsy daýys berdi. 19 el qoldap daýys berdi, al 12 el qalys qaldy.

Qarar sonymen qatar Irandy el bıligi ıadrolyq dep jarııalamaǵan eki nysanda ýran bólshekteri tabylǵannan keıin bastalǵan tergeý boıynsha yntymaqtasýǵa shaqyrdy.

Sonymen qatar, qarar MAGATE-ni kóktemge deıin Irannyń ıadrolyq qyzmeti týraly «jan-jaqty esep» usynýǵa shaqyrady.

Iran narazy

Irannyń atom energııasy uıymy (IAEU) men Irannyń Syrtqy ister mınıstrligi juma kúni tańerteń birlesken málimdeme jasap, MAGATE-niń eldiń beıbit ıadrolyq baǵdarlamasyna qarsy qararyn synǵa aldy.

Jaýap málimdemesinde IAEU basshysy ártúrli tıptegi jańa jáne jetildirilgen biraz tsentrıfýgany iske qosýmen qatar tıimdi sharalar qabyldaýǵa buıryq berilgeni aıtylǵan.

Tegeran sonymen birge AQSh-ty 2018 jyly «ıadrolyq kelisimnen» shyqty dep aıyptady.

Tramp alǵash ret saılanǵan kezde Iranǵa sanktsııalardy kúsheıtip, qysym kórsete bastady jáne 2018 jyly Qurama Shtattardy 2015 jyly jasalǵan BÁEJ-den (Birlesip áreket etý jospary) shyǵardy. Irannan keıbir sanktsııalar alyndy, ol úshin Iran óziniń ıadrolyq baǵdarlamasyn qysqartýy qajet bolatyn. Batys bul baǵdarlama ıadrolyq qarý jasaýǵa baǵyttalǵan dep qaýiptenip otyr. Iran bolsa baǵdarlamanyń tek beıbit maqsatty kózdeıtinin aıtýda.

MAGATE basshysy Rafael Grossıdiń Iranǵa sapary kezinde Tegeran 60 paıyzdyq tazalyqqa deıin baıytylǵan ýran qoryn shekteý týraly talapqa kelisti. Bul kórsetkish áli de ıadrolyq qarýǵa qajetti 90 paıyzdyq shekti deńgeıden tómen, biraq sonymen birge Iran 2015 jylǵy kelisimde kelisken 3,67 paıyzdyq kórsetkishten áldeqaıda joǵary.

Jaqynda 2015 jylǵy kelisim boıynsha Tegerannyń bas kelissózshisi bolǵan Irannyń Syrtqy ister mınıstri Abbas Arakchı Irannyń «qysymmen» kelissózder júrgizbeıtinin eskertti.

Irannyń BUU jáne Venadaǵy halyqaralyq uıymdar janyndaǵy turaqty ókili Mohsen Nazırı jańa qaýly MAGATE-niń Tegeranmen ózara árekettesýin elemeıtinin aıtty, óıtkeni ol MAGATE -niń bas dırektory Iranǵa baryp, ekijaqty yntymaqtastyqty jandandyrý týraly ýáde arqyly qabyldandy.

Irannyń Venadaǵy turaqty ókildigi memorandýmda MAGATE baıandamalaryna qatysty Irannyń sońǵy oı-pikirlerin jarııalady. Mıssııa Irannyń ádiletsiz jáne zańsyz birjaqty sanktsııalardyń jalǵasýyna qaramastan, birlesken keshendi is-qımyl jospary boıynsha óz mindettemesin tolyǵymen oryndaıdy dep kútilmeýi kerek ekenin atap ótti.

Buǵan deıin AQSh pen Iran Tramp kezinde dıplomatııalyq kelisimge kelý múmkindigi aıtylǵan edi. 

Qazan aıynda MAGATE Izraıldiń sońǵy shabýylynan Irandaǵy ıadrolyq qondyrǵylar zardap shekpegenin málimdedi.