Ipotekalyq mólsherlemelerdi tómendetý 2026 jylǵy 1 shildege deıin toqtatylady

ASTANA. KAZINFORM — Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi ıpotekalyq turǵyn úı qaryzdary boıynsha JTSM-di tómendetý normasyn 2026 jylǵy 1 shildege deıin toqtata turý sharalary týraly habarlady.

QR Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi men Ulttyq bank ıpotekalyq qaryzdar boıynsha jyldyq tıimdi syıaqy mólsherlemesin retteýge qatysty birlesken qaýlyǵa ózgerister engizý jónindegi jobany ázirledi.

— Jobada «Jyldyq tıimdi syıaqy mólsherlemesiniń shekti mólsherlerin aıqyndaý týraly» QR Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi Basqarmasynyń 2024 jylǵy 16 tamyzdaǵy № 62 jáne QR Ulttyq Banki Basqarmasynyń 2024 jylǵy 19 tamyzdaǵy № 45 birlesken qaýlysymen belgilengen, ıpotekalyq turǵyn úı qaryzdary boıynsha jyldyq tıimdi syıaqy mólsherlemesin (JTSM) 25%-dan 20%-ǵa deıin tómendetý týraly normany 2026 jylǵy 1 shildege deıin toqtata turý kózdeledi. Ipotekalyq turǵyn úı qaryzdary boıynsha shekti JTSM-di tómendetý týraly normanyń qoldanylýyn toqtata turý týraly sheshim qabyldaý aǵymdaǵy makroekonomıkalyq jaǵdaılardy eskere otyryp, ıpotekalyq kredıtterdiń qunyn retteýge ólshengen tásildi qamtamasyz etý, halyq úshin qaryz qarajatynyń qoljetimdiligi men bank sektorynyń turaqtylyǵy arasyndaǵy teńgerimdi ustap turý qajettiligimen, sondaı-aq mynadaı faktorlarmen negizdeledi, — delingen komıtet taratqan aqparatta.

Birinshi. Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Bankiniń bazalyq mólsherlemesiniń deńgeıi qazirgi ýaqytta 18%-dy quraıdy. Joǵary bazalyq mólsherlemeni saqtaý ınflıatsııalyq protsesterdi tejeý qajettiligine baılanysty. Inflıatsııany turaqtandyrý jáne ınflıatsııalyq spıraldyń paıda bolý táýekelderdiń boldyrmaý úshin qalypty qatań aqsha-kredıt sharttaryn ustap turý talap etiledi.

Ekonomıkadaǵy aqshanyń aǵymdaǵy quny jaǵdaıynda jyldyq tıimdi syıaqy mólsherlemesin 20%-ǵa deıin tómendetý naryqtyq ıpotekalyq baǵdarlamalardyń qysqarýyna ákeledi. 2026 jylǵy 1 shildege deıin shekti JTSM-niń qoldanystaǵy deńgeıiniń saqtalýy halyq úshin ıpotekalyq kredıtterdiń qoljetimdiligi men bank sektorynyń ornyqtylyǵyn qoldaý arasyndaǵy teńgerimdi qamtamasyz etýge múmkindik beredi.

Ekinshi. Agenttik Ulttyq Bankpen birlesip ıpotekalyq turǵyn úı qaryzdary boıynsha JTSM esepteýdiń jańa ádistemesin ázirleý boıynsha jumys júrgizýde, ol ózekti naryqtyq jaǵdaılardy eskeretin jáne negizgi ólshemdi — ıpotekalyq qaryz somasynyń turǵyn úıdiń baǵalaý (naryqtyq) qunyna qatynasy retinde esepteletin kepilmen qamtamasyz etýmen qamtý koeffıtsıentin (Loan-to-Value, LTV) qamtıtyn bolady.

JTSM-niń qoldanystaǵy biryńǵaı normasy turǵyn úı satyp alýdy qarjylandyrýǵa óz úlesi ár túrli qaryz alýshylar arasyndaǵy kredıttik táýekel deńgeıindegi aıyrmashylyqtardy kórsetpeıdi, al halyqaralyq praktıka LTV kredıttik táýekeldi baǵalaýdyń negizgi elementi bolyp tabylatyn táýekelge baǵdarlanǵan tásilge negizdelgen. LTV máni joǵary bolǵan kezde qaıtarylmaý qaýpi joǵary bolady, sebebi qaryz alýshy eń tómengi bastapqy jarnany tóleıdi, al LTV tómen bolǵan kezde qaryz alýshynyń óz qatysýy kóbirek bolady, bul defolt yqtımaldyǵyn azaıtady.

LTV deńgeıine baılanysty JTSM saralanǵan shekti mólsherlemelerin engizý qaryz alýshylar men kredıtorlardyń múddelerin teńestirýge, halyqqa qatysty borysh júktemesin azaıtýǵa jáne bank júıesinde artyq táýekelderdiń jınaqtalýyn boldyrmaýǵa múmkindik beredi.

Úshinshi. Ekinshi deńgeıdegi bankterdiń aǵymdaǵy ekonomıkalyq jaǵdaılarǵa jáne halyqtyń qajettilikterine beıimdelgen jańa ıpotekalyq ónimderdi engizý boıynsha múmkindikterin keńeıtý boıynsha qosymsha jumys júrgizilýde.

— Básekelestikti yntalandyrý jáne turǵyn úı jınaqtary júıesin damytý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń qaraýyndaǵy «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine qarjy naryǵyn retteý jáne damytý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń jobasy sheńberinde barlyq ekinshi deńgeıdegi bankterge turǵyn úı qurylys jınaqtary modeli boıynsha salymshylardyń qarajatyn tartý jáne turǵyn úı qaryzdaryn berý quqyǵyn beretin túzetýler kózdelgen. Shekti JTSM-di tómendetý týraly normany 2026 jylǵy 1 shildege deıin toqtata turý ıpotekalyq kredıt berýdiń ornyqtylyǵyn jáne JTSM-di esepteýdiń táýekelge baǵdarlanǵan ádistemesine kóshýdi qamtamasyz etetin ýaqytsha shara bolyp sanalady, — dep atap ótti vedomstvo.

Jobanyń tolyq mátinimen Ashyq normatıvtik quqyqtyq aktilerdiń ınternet-portalynda jáne Agenttiktiń saıtynda tanysýǵa bolady.

Budan buryn habarlanǵandaı, Eýropa odaǵy Reseıge qarsy 19-shy sanktsııalar paketin qabyldady, onda VTB Qazaqstan Banki shekteýge jatatyn uıymdar tizimine endi.

QR Ulttyq bank tóraǵasynyń birinshi orynbasary Erulan Jamaýbaev VTB Bankke qatysty qoıylǵan sanktsııaǵa pikir aıtty.