Iordanııa koroli Tramptyń Gazaǵa qatysty josparyn qabyldamady
ASTANA. KAZINFORM – Amman Tramptyń gaza sektoryn «baqylaýǵa alý» jáne palestınalyqtardy yǵystyrý josparyna qatysty málimdesinen keıin dıplomatııalyq kúsh-jigerin kúsheıtti, dep habarlaıdy Kazinform tilshisi.
Iordanııa koroli Abdalla ІІ Gaza sektoryn anneksııalaýǵa jáne odan palestınalyqtardy yǵystyrýǵa baǵyttalǵan kez kelgen áreketke qarsy ekenin málimdedi.
Málimdeme sársenbi, AQSh prezıdenti Donald Tramp AQSh-tyń Gaza sektoryn baqylaýyna alýy múmkin ekenin aıtqannan keıin jarııalandy. Tramp josparyna sáıkes, palestınalyqtar basqa jerge qonys aýdarylatynyn málim etti. Bul ıdeıa halyqaralyq qoǵamdastyq tarapynan jan-jaqty synǵa ushyrap tur.
— Asa Mártebesi korol Abdalla ІІ jerdi annektsııalaý men palestınalyqtardy yǵystyrýǵa baǵyttalǵan kez kelgen umtylysty qabyldamaıtynyn bildirdi, - delingen Iordanııa koroli saraıynyń H saıtynda jarııalanǵan habarlamasynda.
Seısenbi kúni korol Abdalla ІІ Palestına Prezıdenti Mahmýd Abbasty Ammandaǵy Ál-Hýseınııa saraıynda qabyldady. Kezdesý barysynda ıordanııalyq monarh Iordanııa palestınalyqtarǵa ózderiniń zańdy quqyqtaryn alýǵa múltiksiz qoldaý bildiretinin aıtty.
Abdalla ІІ 1967 jylǵy shekarada astanasy Shyǵys Ierýsalım bolatyn táýelsiz Palestına memleketin qurýǵa jeteleıtin eki memleket týraly sheshim negizinde ádil jáne jan-jaqty qamtylǵan beıbitshilikke qol jetkizý qajettigin basa aıtty.
— Korol Gaza sektory men Batys jaǵalaýdan palestınalyqtardy yǵystyrý jáne anneksııalaýǵa baǵyttalǵan kez kelgen umytylysty qabyldamaıtynyn bildirip, qonys aýdartý áreketterin doǵarý qajettigin basa aıtty jáne palestınalyqtardy óz jerlerin alyp qalý úshin tabandylyq tanytýǵa shaqyrdy, - delingen korol saraıynyń habarlamasynda.
Sonymen qatar málimdemede Asa Mártebeli koroldiń halyqaralyq qoǵamdastyqty Batys jaǵalaýdaǵy ahýaldy deeskalatsııalaýda barynsha ról atqarýǵa jáne Ierýsalımdegi musylmandar men hrıstıandardyń qasıetti jádigerlerin qorlaýdy toqtatýǵa shaqyrdy.
Uzaq ýaqyttan beri Iordanııa Taıaý Shyǵystaǵy AQSh-tan sheteldik kómek alýshylardyń eń irileriniń biri sanalady. Bul kómek eldegi ekonomıkalyq turaqtylyq pen qaýipsizdikti qamtamasyz etýde mańyzdy ról atqarady.
Amman syrtqy baılanysyn jandandyryp jatyr
AQSh prezıdentiniń Gaza sektorynyń bolashaǵyna qatysty málimdemesi aıasynda Amman dıplomatııalyq belsendiligin kúsheıtti. Iordanııa koroli Abdalla ІІ álemdik kóshbasshylarmen birqatar kezdesý ótkizip, telefon arqyly tildesti. Onda soǵys otyn toqtatý rejımin saqtaý qajettigin, palestınalyqtardy kúshtep qonys aýdartýǵa jol bermeý kerektigin jáne Izraıldiń qonysyn keńeıtýin tyıý kerektigin basa aıtty.
— Seısenbi kúni korol Abdalla ІІ Ammandaǵy Ál-Hýseınııa saraıynda Germanııa prezıdenti Frank-Valter Shtaınmaınermen kezdesý ótkizdi. Ol «Germanııanyń eki memleket týraly sheshim negizindegi beıbit kúsh-jigerdi qoldaýyn jáne Gazaǵa kómek jiberýin» joǵary baǵalady, - delingen Iordanııa koroli saraıynyń málimdemesinde.
Sondaı-aq ol «Batys jaǵalaýda jaǵdaıdyń ýshyǵýyna jol bermeı, Gaza sektorynda soǵysty toqtatý rejımin saqtaý qajettigin» basa atap ótti. Munan bólek, olar talqylaý barysynda «eki eldiń arasyndaǵy myǵym seriktestikti nyǵaıtý tásilderine» de jiti nazar aýdardy.
Korol «Germanııa tarapynyń koroldikke únemi qoldaý kórsetetindigi úshin óziniń jáne ıordanııalyqtardyń rızashylyǵyn» bildirdi.
Korol Abdolla ІІ Saýda Arabııasynyń taq murageri Muhammed bın Salmanmen telefon arqyly sóılesýi barysynda «óńirdegi keıingi oqıǵalardy, ásirese Gaza sektoryndaǵy qaýipti ahýaldy» talqyǵa saldy.
Ol qonys aýdarý áreketin doǵarý qajettigin atap ótip, Gaza sektorynan jáne Batys jaǵalaýdan palestınalyqtardy yǵystyrýǵa nemese jerlerin annektsııalaýǵa baǵyttalǵan kez kelgen áreketti qabyldamaıtynyn basa aıtty.
Munan bólek ıordanııalyq kóshbasshy palestınalyqtardyń zańdy quqyqtaryn alýyna, óz jerlerindegi turaqtylyǵyn nyǵaıtýyna qoldaý bildirý úshin arab jáne halyqaralyq kúsh-jigerdi jandandyrýǵa, sonymen qatar Gaza sektoryndaǵy soǵys otyn toqtatý rejımin qoldaýǵa shaqyrdy.
Korol Abdalla ІІ Qatar ámiri sheıh Tamım bın Hamad ál Tanımen de telefon arqyly sóılesti. Áńgimelesý barysynda ol «kúshtep qonys aýdarýǵa tyıym salý qajettigin atap ótip, Gaza sektorynan jáne Batys jaǵalaýdan palestınalyqtardy yǵystyrýǵa nemese jerlerin annektsııalaýǵa baǵyttalǵan kez kelgen áreketti qabyl almaıtynyna» nazar aýdartty.
Al Birikken Arab Ámirlikteriniń prezıdenti Muhammed ben Zaıd al Nahaııanmen telefon arqyly áńgimelesý barysynda korol Abdolla ІІ «óńirlik, ásirese Gaza men Batys jaǵalaýdaǵy problemalardy tıimdi sheshý úshin arab úılesimdiligin qoldaý qajettiligin» aıryqsha atap ótti.
Ol Batys jaǵalaý men Gaza sektorynan palestınalyqtardy yǵystyrýǵa tyrysý qaýpin eskertip, kez kelgen sheshim Iordanııa men óńirdiń qaýipsizdigi men turaqtylyǵy esebine júzege asyrylmaıtynyn jetkizdi.
Sondaı-aq korol Abdalla ІІ BUU Bas hatshysy Antonıý Gýterrıshpen de telefon arqyly tildesti. Áńgimelesý barysynda ol «halyqaralyq qoǵamdyqtastyq palestınalyqtarǵa ózderiniń zańdy quqyqtaryn tolyqtaı kólemde alýy úshin járdemesýi qajettin» atap ótti.
Beısenbi kúni koroldik Hashımıt saraıy Abdalla ІІ jumys saparymen Londonǵa, odan keıin Qurama Shtattarǵa baratynyn jarııa etti.
Ótken aptada Donald Tramp prezıdent ushaǵynyń bortynda jýrnalıster aldynda sóılegen sózinde Gazany «jappaı súrý alańy» dep sıpattap, ony qalpyna keltirý úshin turǵyndardy Iordanııa nemese Mysyrǵa kóshirý qajet ekenin aıtty. Synshylar AQSh prezıdentiniń bul usynysyn etnıkalyq tazartýmen para-par dep baǵalady.
Aıta keteıik, Saýd Arabııasy Gazadan palestınalyqtardy yǵystyrý áreketinen bas tartatynyn málimdedi.
— Syrtqy ister mınıstrligi Saýd Arabııasynyń Palestına memleketin qurýǵa qatysty ustanymy nyq ári myzǵymas ekenin rastaıdy. Asa mártebeli taq murageri jáne premer-mınıstr Muhammed ben Salman ben Ábdelazız ál-Saýd bul ustanymdy qýattady, - delingen Saýd Arabııasynyń Syrtqy ister mınıstrligi taratqan málimdemesinde.
Mysyrlyqtar palestınalyqtardy kóshirýge qarsy. Tipti eýropalyq kóshbasshylar da Tramptyń palestınalyqtardy kóshirý josparyn synǵa aldy.
Buǵan deıin oqyrman nazaryna shyǵystanýshy Janat Momynqulovtyń Tramptyń Gaza sektoryna qatysty málimdemesine oraı bergen suhbatyn usynǵan edik.