Infraqurylymdy retke keltirý arqyly aýyldar arasyndaǵy teńsizdik joıylmaq
Vedomstvo basshysy aımaqtaǵy eń iri ónidiris oshaǵy «Mareven Fýd Tıan-Shan» azyq-túlik óndiretin zaýytyna bardy. 2018 jyly memlekettik baǵdarlama aıasynda irgetasy qalanǵan zaýytta makaron ónimin, alkogolsiz sýsyn men dámdeýish shyǵarylady. Kásiporyn 850 adamdy jumyspen qamtyp otyr. Jylyna 85 myń tonna ónim shyǵarady. Zaýyttyń basqarýshy dırektory Stanıslav Degtıarevtyń sózine súıensek, qosymsha óndiristik jelini ornatýǵa gaz, sý jáne elektr qýaty kerek. Ol aldaǵy ýaqytta logıstıkalyq qoljetimdilikti jaqsartý nysanaǵa alynatynyn aıtyp, mınıstrge osy maqsatta taǵy bir temirjol jelisin tartý kerektigin jetkizdi.
Jyldyq qýaty 10 myń tonna teńiz balyǵyn óndirýge qaýqarly balyq ónerkásibi keshenine de ınfraqurylym júrgizý aýadaı qajet. Qurylys barysymen tanysqan Ulttyq ekonomıka mınıstrine bul týraly zaýyt basshylyǵy aıtty.
«Biz sýmen, gazben jabdyqtaý, elektr men káriz jelilerin tartýǵa bıýdjettik ótinim berdik. Maquldanýyn kútemiz. Barlyǵy 900 mln teńge», - dedi zaýyt ókilderi.
Mınıstr kóterilgen máseleler Almaty oblysynyń ákimdigimen birlesip, muqııat zerdelenetinin aıtty. Jalpy, keshenniń quny – 67 mlrd teńge. Álibek Qýantyrovtyń aıtýynsha, mundaı kásiporyndar óńirge, ásirese azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin qajet.
Al, G4 City men Qonaev qalasynyń bas josparyna sáıkes, Qonaev qalasynyń ákimi Nurlan Qumataevtyń aıtýynsha, 107 turǵyn úıdiń qurylysy bastalady. Sonymen qatar, qazyna esebinen 13 turǵyn úıdiń irgetasy qalaný ústinde. Sondaı-aq, 5 bilim mekemesi salynady dep josparlanǵan, onyń ekeýi «Jaıly mektep» jobasynyń sheńberinde.
«Bizde jalpy aýmaǵy 1,3 myń gektardy alyp jatqan ındýstrııalyq aımaq bar. 2022-2024 jyldar aralyǵynda 8 birdeı aýqymdy ınvestıtsııalyq joba iske asady dep kózdelgen. Mundaǵy alańdatqan bir másele – qosalqy stantsııa salý. Biz buǵan deıin 160 MVt-qa jobalyq-smetalyq qujatyn jasap, ótkizdik. Alaıda, bul azdyq etedi. Sol sebepti, keler jyly 200 MVt qosalqy stantsııaǵa ótinish beremiz», - dedi Nurlan Qumataev.
Sonymen qatar, oblystyq týrızm basqarmasynyń basshysy Aıbar Temenov ishki týrızmdi, onyń ishinde taý klasterin damytýǵa arnalǵan tyń oılaryn ortaǵa salyp, etnoaýylǵa arnalǵan aımaq jasalatynyn tilge tıek etti. Týrızmdi damytýda aqsap turǵan taǵy bir másele – maman tapshylyǵy. Aıbar Temenov «Dıplommen aýylǵa» baǵdarlamasynda dál osy sala qarastyrylmaǵanyn aıtyp, usynys bildirdi.
Aımaqtyń áleýetine sholý jasaǵan vedosmtvo basshysy oblystyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýyna arnalǵan keńeske qatysyp, jergilikti kásipkerlermen júzdesti.
Sondaı-aq, jeke qabyldaýǵa kelgen turǵyndar ártúrli máseleni qozǵady. Mysaly, Qonaev qalasyna irgeles Arna aýylynyń turǵyny Samǵat Qýanyshbekuly «Dıplommen aýylǵa» baǵdarlamasymen beriletin 1,5 myń AEK mólsherdegi kóterme járdemaqyny 3 myń AEK-ke deıin ulǵaıtýdy surady. Jas mamannyń aıtýynsha, oblys ortalyǵy aýysqaly beri mundaǵy úı baǵasy tym aspandap ketken. Sol sebepti, búgingi beriletin kótermeaqy baspana alýǵa jetpeıdi. Ulttyq ekonomıka mınıstri Álibek Qýantyrov, bul másele qarastyrylyp jatqanyn, atalǵan somany 2,5 myń AEK kórsetkishke deıin kóterý josparlanǵanyn aıtty.
Al, jas kásipker Ǵabıt Begaly áleýmettik mańyzy bar taýarlardyń turaqtandyrý qoryna qarajat bólý týraly oıymen, mezgildi qymbatshylyqtyń aldyn alýǵa bólinetin qarjyny áleýmettik osal toptarǵa bólip berýdiń arnaıy bir tetigin qarastyrýdy surady. Oǵan vedomstvo basshysy áleýmettik ámııan arqyly turmysy tómen otbasylarǵa qarjy jiberiletinin aıtyp ótti.
Álibek Qýantyrov Jambyl aýdany Myńbaev aýylynda da boldy. 5 639 turǵyny bar aýylda sý jelileri 90 paıyz tozǵan. Jambyl aýdany ákiminiń orynbasary Abzal Nurpeıisovtyń sózine súıensek, 2022 jyly jobalyq-smetalyq qujatty daıyndaýǵa qarjy bólinip, joba tolyqtaı qaǵazǵa túsirilgen.
«Joba negizinde qurylys-montaj jumystaryn bastaıtyn bolsaq, aýylǵa jańadan 40 shaqyrym aýyz sý júıesin tartamyz jáne de 1 318 aýla tutastaı taza sýmen qamtamasyz etiledi. Biz usynǵan jobany iske asyrýǵa 1,5 mlrd teńge qarajat kerek», - deıdi Abzal Erkinuly.
Sondaı-aq, jaýaptylar Myńbaev aýylynyń kúnbatys jaǵynda jalpy quny 2,5 mlrd teńge bolatyn 200 gektar jerge ınfraqurylym júrgizý josparlanǵanyn aıtty. Keleshekte bul mańǵa 24 shaqyrym aýyz sý júıesi, 31 shaqyrym elektr jelisin tartý kózdelgen. Atalǵan jospar júzege assa, kezekte turǵan 2 000 adam ınrfaqurylymy bar jermen qamtamasyz etiledi.
Jambyldyqtar alǵa tartqan kezekti másele Sarybaı bı aýylyndaǵy mádenıet úıine kúrdeli jóndeý jumystaryn júrgizý boldy. 1961 jyly irgetasy qalanǵan ǵımarat sońǵy 60 jylda jóndeý kórmegen. Sovettik kezeńde boı kótergen nysannyń qabyrǵalary óz qalpyn joǵaltpaǵan, tek syrty men ishin árlep, kúrdeli jóndeýden ótkizý jetkilikti. Bul úshin 278 mln teńge qarjy qajet. Vedomstvo basshysy bul ótinim qaralatynyn málimdedi.
Dese de, aımaqtaǵy ahýal anaý aıtqandaı nashar emes. Dál osy Sarybaı bı aýylyndaǵy mektep «Aýyl – el besigi» baǵdarlamasy sheńberinde kúrdeli jóndeýden ótken. Mınıstr mektep qabyrǵasynda turǵyndarmen kezdesip, aýyldyq jerlerdi kórkeıtýge kúsh salyp, arnaıy tudyrymdama jasalynyp jatqanyn tilge tıek etti.
«Prezıdent ózi aıtqandaı, aýyldarǵa erekshe kóńil aýdarylady. Arnaıy tujyrymdamada daıyndaldy. 2023-2025 jyldar aýyldardy damytýǵa baǵyttalady. «Aýyl – el besigi» jobasyna bólinetin bıýdjettiń kólemin ulǵaıtamyz. Bizdiń maqsat ınfraqurylymdy retke keltirý arqyly aýyldar arasyndaǵy teńsizdikti joıý. Al, jalpy alǵanda Almaty oblysynda jaǵdaı jaqsy», - dedi Álibek Qýantyrov.
