Indonezııada shıelenis kúsheıe tústi: narazylyq aktsııalary búkil elge jaıyldy
ASTANA. KAZINFORM — Indonezııa halqy jemqorlyqqa qarsy shyǵyp jatyr. Tártipsizdikter kezinde keminde tórt adam qaza tapty, dep Kazinform agenttiginiń tilshisi Euronews-ke silteme jasap habarlady.
Djakartada dúısenbide bastalǵan narazylyq aktsııalary áli de jalǵasyp jatyr. Demonstranttar 580 parlament múshesine bólingen turǵyn úı járdemaqylaryna qarsy shyqty. Olardyń aıtýynsha, bul kómek zań shyǵarýshylardyń aılyǵyna qosylǵanda, tym «sán-saltanatty» bolyp kórinedi.
Járdemaqynyń jarııalanǵan mólsheri — 50 mıllıon rýpııa (shamamen 2 600 eýro), bul kedeı aýdandardaǵy mınımaldy aılyq tabystan 20 ese kóp.
Indonezııada ómir súrý qunynyń ósýi men tómen jalaqy halyqqa qatty áser etken. Halyq polıtsııa men úkimetti jemqor dep sanaıdy, al synshylar bul jańa járdemaqyny tek shamadan tys qana emes, sonymen qatar salyq pen jumyssyzdyqtyń ósýine qaramastan, halyqqa nemquraıly sheshim dep baǵalaıdy.
Juma kúni narazylyq bildirýshiler Djakartanyń astanasynan polıtsııanyń shtab-páterine deıin sherýletip bardy, keıbireýleri ǵımaratqa basyp kirýge tyrysty. Polıtsııa narazylyq bildirýshilerdi taratý úshin sý shashatyn tehnıka men kóz jasaýratatyn gaz qoldandy. Qatysýshylar óz kezeginde bótelkeler men tastar laqtyrǵan.
Djakartanyń ortalyǵyndaǵy Kvıtang aýdanynda ornalasqan polıtsııa bólimshesiniń mańynda bes qabatty úı órtenip, birneshe adam ishte qamalyp qalǵan. Keıbir stýdentter narazylyqty toqtatyp, sarbazdar men turǵyndarǵa adamdardy qutqarýǵa kómektesken.
Basqa demonstranttar jol belgileri men ınfraqurylym nysandaryn qıratty, nátıjesinde bul aýdanda kólik qozǵalysy toqtap qaldy. Olar sondaı-aq polıtsııa júk kólikteri men patrýldik mashınalarǵa shabýyl jasap, birneshe memlekettik mekemelerdi búldirip, kólikterdi órtep, tonaýǵa kóshken.
Narazylyq oryndary men Djakartadaǵy Glodok qytaı aýdanyndaǵy dúkender men saýda ortalyqtary qaýipsizdik maqsatynda erte jabyldy.
Narazylyq basqa qalalarǵa da taraldy
Kesh túse kele qaqtyǵystar tek qala ishinde ǵana emes, Sýrabaıa, Solo, Djokıakarta, Medan, Makassar, Manado, Bandýng jáne Papýanyń shyǵysynda ornalasqan Manokvarı qalalaryna deıin jaıyldy.
Indonezııanyń ekinshi iri qalasy Sýrabaıada narazylyq bildirýshiler gýbernator keńsesine basyp kirip, qorshaýlardy qıratty jáne kólikterdi órtedi. Qaýipsizdik kúshteri kóz jasaýratatyn gaz ben sý shashatyn quraldar qoldandy, biraq narazylyq bildirýshiler feıerverk pen aǵash taıaqtarmen qarsylyq kórsetti.
Jergilikti ákimdik ǵımaratyndaǵy órt saldarynan úsh adam qaza tapty, beseýi jaralandy
Bandýng pen Makassar qalalaryndaǵy demonstranttar jergilikti parlament ǵımarattaryn órtedi. Qutqarýshylar senbi tańerteń úsh adamnyń denesin tapty, al bes adam órtten sondaı-aq ǵımarattan sekirgen kezde jaraqat alyp, aýrýhanaǵa tústi.
Djokıakarta men Solo qalalaryndaǵy narazylyq bildirýshiler polıtsııany tolyq reformalaýdy jáne jemqor sheneýnikterdiń múlkin tárkileýdi talap etti. Olar dóńgelek órtep, aımaqtyq parlament ǵımaratyn zaqymdady.
Jaǵdaı áleýmettik jelidegi beınejazbadan keıin ýshyǵa tústi.
Beısenbi kúni áleýmettik jelilerde bir kýrerdiń qaqtyǵys kezinde qaza bolǵan sáti túsirilgen vıdeo taralyp, bul halyqtyń ashý-yzasyn kúsheıtti.
21 jastaǵy Affan Kýrnıavan azyq-túlik jetkizip júrgen kezinde demonstranttar ortasyna túsip qalǵan. Kýágerlerdiń aıtýynsha, ulttyq polıtsııanyń brondalǵan kóligi topty jaryp ótip, Kýrnıavandy qaǵyp ketken. Ol qulaǵannan keıin kólik toqtamaı, ústinen basyp ótken.
Juma kúni onyń jerleý rásimine myńdaǵan mototsıklshiler, quqyq qorǵaýshylar men saıasatkerler qatysty. Olar qalanyń ortalyq aınalma jolyn toltyryp, negizgi kóshelerge tarady.
Indonezııa prezıdenti sabyrǵa shaqyrdy
Prezıdent Prabovo Sýbıanto teledıdar arqyly úndeý jasap, sabyrǵa shaqyrdy jáne kóńil aıtty:
– Men bul oqıǵaǵa qatty alańdaýlymyn ári qaıǵyramyn, – dedi Sýbıanto. – Polıtsııa ofıtserleriniń áreketi meni shoshytty jáne renjitti.
Arnaıy jasaqtyń (Kopassus) burynǵy generaly, qazirgi prezıdent jaǵdaıdy jiti baqylap otyrǵanyn jáne oqıǵany muqııat tekserýdi buıyrǵanyn málimdedi. Ol halyqty «búlik pen tártipsizdikke ıtermeleıtin arandatýshylardan saq bolýǵa» shaqyrdy.
Bılik brondalǵan kólikke qatysy bar jeti polıtsııa qyzmetkeriniń ustalyp, tergelip jatqanyn rastady. Alaıda kólikti basqarǵan júrgizýshi áli anyqtalǵan joq.