Indonezııada náreste saýdasyna qatysty iri qylmystyq jeli áshkerelendi
ASTANA. KAZINFORM — Indonezııa polıtsııasy 2023 jyldan beri keminde 25 náresteni Sıngapýrǵa satyp jiberdi degen kúdikpen halyqaralyq balalar saýdasymen aınalysqan qylmystyq sındıkatty áshkereledi, dep habarlaıdy VVS.
Bıyl apta basynda el bıligi Pontıanak jáne Tangerang qalalarynda júrgizilgen arnaıy operatsııa barysynda 13 kúdiktini qamaýǵa aldy. Tergeý barysynda olardyń bir jasqa deıingi 6 náresteni satýǵa daıyndalyp jatqany anyqtalǵan.
— Bul balalar Pontıanak qalasynda ustalǵan, olarǵa ımmıgratsııalyq qujattar rásimdelip jatqan, keıin Sıngapýrǵa jiberilýi tıis bolǵan, — dep málimdedi BBC agenttigine Batys ıAva polıtsııasynyń qylmystyq ister jónindegi bólim basshysy Sýravan.
BBC Sıngapýr polıtsııasyna jáne Іshki ister mınıstrligine pikir alý úshin júgingenimen, ázirge jaýap alynbaǵan.
Polıtsııa málimetinshe, qylmystyq top balany asyraýdan bas tartqysy kelgen ata-analardy nemese bolashaq analardy aldyn ala anyqtap otyrǵan. Keıbir jaǵdaıda olarmen aldymen Facebook arqyly baılanys ornatylyp, keıin jeke messendjerlerge, mysaly WhatsApp-qa kóshken.
— Keıbir náresteni anasynyń qursaǵynda jatqan kezde-aq «brondap» qoıǵan. Bala dúnıege kelgen soń, anasyna bosaný shyǵyndary ótelip, qosymsha aqsha tólengen, keıin náresteni alyp ketken, — dedi Sýravan.
Polıtsııanyń aıtýynsha, bul qylmystyq top quramynda náreste tabatyn deldaldar, olardy ýaqytsha baǵatyn adamdar, sondaı-aq qujattardy qoldan jasaıtyn tulǵalar bolǵan. Analarynan alynǵan náresteler aldymen eki-úsh aı boıy arnaıy qamqorshylardyń qaraýynda bolǵan. Keıin olar Djakartaǵa, sodan soń Pontıanakqa jetkizilip, sol jerde týý týraly kýálik, pasport jáne ózge de qujattar rásimdelgen.
Tergeýdiń negizgi baǵyty — Sıngapýr
Nárestelerdiń árqaısysy 11–16 mıllıon ındonezııa rýpııasyna (670–980 AQSh dollary aralyǵynda) satylǵan. Qylmystyq sındıkattyń kem degende 12 ul jáne 13 qyz balany Indonezııa ishinde de, shetelge de satqanyn keıbir kúdikti moıyndaǵan. Kóptegen bala Batys ıAva provıntsııasynan shyqqan bolýy múmkin.
Polıtsııa Sıngapýrǵa jiberilgen balalardy izdestirip, olardyń naqty kimderge berilgenin anyqtaýdy basty mindet dep sanaıdy.
— Biz balanyń elden shyqqan ýaqyty, ony alyp júrgen adam, jáne asyrap alýshy tulǵalar týraly naqty aqparatty anyqtaımyz, — dedi Batys ıAva polıtsııasy ókili Sýravan.
Polıtsııanyń aıtýynsha, keıbir náresteniń azamattyǵy da ózgertilgen bolýy múmkin. Tergeý barysynda olardyń pasporttaryn izdeý jumystary jalǵasyp jatyr.
Sýravannyń aıtýynsha, ata-analar men deldaldar arasynda ózara kelisim bolǵanymen, keıbir jaǵdaıda ata-analar «bala urlandy» dep aryz jazǵan. Biraq ol jaǵdaılardyń túbi deldaldyń ýáde etilgen tólemdi bermegeninen týyndaǵan bolýy múmkin.
Eger ata-analardyń balany aqsha úshin satqan faktisi dáleldense, olarǵa da adam saýdasy men bala quqyqtaryn buzý boıynsha aıyp taǵylýy múmkin.
Interpolǵa júginý jáne halyqaralyq izdeý
Indonezııa polıtsııasy qylmystyq toptyń shetelde júrgen múshelerin, sondaı-aq balalardy satyp alǵan tulǵalardy ustaýǵa kómektesý úshin Interpol men Sıngapýr polıtsııasyna júgindi.
— Biz bul qylmyskerlerdi halyqaralyq izdeýdegi adamdar tizimine engizemiz. Sonymen qatar «qyzyl habarlama» jarııalap, basqa elderdiń quqyq qorǵaý organdarynan olardy ustaýdy suraımyz, — dedi Sýravan.
Áıelder — adam saýdasy qurbandary
Indonezııa balalaryn qorǵaý komıssııasynyń (KZID) ókili Aı Rahmaıantı málimdegendeı, mundaı qylmystyq áreketterdiń basty qurbandary – tyǵyryqqa tirelgen áıelder.
— Bul áıelder jynystyq zorlyq-zombylyqtyń qurbany bolýy múmkin, keıde kezdeısoq qatynastan qalaýsyz júkti bolǵan nemese kúıeýi tastap ketken jaǵdaılar kezdesedi, — deıdi ol.
Elde túsik tastaý zańmen tyıym salynǵan, tek erekshe jaǵdaılarda — mysaly, zorlyqtan keıin nemese ana ómirine qaýip tóngen kezde ǵana ruqsat etiledi.
Budan buryn Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary Álibek Baqaev Senat otyrysynan keıin jýrnalısterge Indonezııanyń Balı aralynda 49 gramm metamfetamınmen ustaldy delingen Qazaqstan azamattary týraly málimet berdi.