Indonezııa Táýelsizdigine 80 jyl: Astanada «Ǵajaıyp Indonezııa» keshi ótti
ASTANA. KAZINFORM — Elordada Indonezııa Respýblıkasynyń Táýelsizdiginiń 80 jyldyǵyna arnalǵan «Ǵajaıyp Indonezııa» dıplomatııalyq-mádenı keshi ótip jatyr. Sharada Indonezııanyń baı ári alýan túrli mádenı murasy tanystyrylyp, dástúrli qoıylymdar men qazaqstandyq ónerpazdarmen birlesken án-bı usynyldy.
17 myń araly bar memleket
Indonezııanyń 285 mıllıon halqy bar, ondaǵy 1331 etnıkalyq top 700-den astam tilde sóıleıdi. Bul el úlken jáne kishi 17 myńnan astam araldardan turady, olar — Sýmatra, ıAva, Balı, Nýsa Tengara araldary tanymal. 2025 jyly Balı aralyna 25 myńnan astam qazaqstandyq týrıst barǵan.
— 80 jyldyq mereıtoı taqyryby «Birtutas, egemen, gúldengen halyq — Damyǵan Indonezııa» dep atalady. Bul taqyryp Indonezııa halqynyń birlikke, turaqty sınergııany nyǵaıtýǵa jigerin jáne «Altyn Indonezııa 2045» maqsatyna jetýge umtylysyn bildiredi. Seksen jyldaǵy ekonomıkalyq jetistikterimizge 2025 jyldyń úshinshi toqsanynda 5%-dan joǵary turaqty ekonomıkalyq ósim, ınflıatsııanyń baqylaýda bolýy, jumyssyzdyq pen kedeılik deńgeıiniń tómendeýi kiredi, — dedi Elshi.
Kesh qatysýshylary Indonezııanyń Sýmatra qalasynda, sondaı-aq Malaızııa, Taıland jáne Vetnamda jaqynda bolǵan sý tasqynynan zardap shekkenderdi únsizdikpen eske aldy.
Elshi Mohamad Fadjrýl Rahman qurban bolǵandar men olardyń otbasylaryna kóńil aıtty jáne oqıǵadan zardap shekkenderge kúsh, tózimdilik jáne tez qalpyna kelýin tiledi.
Qazaqstan men Indonezııanyń mádenı baılanystary
Astana qalasyndaǵy Indonezııa Respýblıkasynyń Elshiligi eki el arasyndaǵy saıası, ekonomıkalyq jáne mádenı baılanystardy ári qaraı nyǵaıtýǵa umtylady. Osylaısha, búgingi mádenı kesh Rıaý provıntsııasynan shyqqan Persembahan bıimen bastaldy. Bul — qurmetti qonaqtarǵa sımvoldyq tartý usynylatyn dástúrli qarsy alý rásimi. Sodan keıin Djakarta óńirine tıesili ondel-ondel merekelik ániniń súıemeldeýimen oryndalatyn Betavı bıi kórermenge jol tartty.
Al Batys ıAvada shyqqan «Vaıang golek» qýyrshaq teatry ıÝNESKO-nyń materıaldyq emes mádenı murasyna engen. Kalımantan aralynan shyqqan angklýng toel aspaby men yrǵaqty chık-chık perıýk bıi de álemdik mura tiziminde.
Sonymen birge, mádenı keshte Sýmatra aralynyń soltústigin mekendeıtin Batak halqynyń qurmet pen batany bildiretin «Tora tora hata sopısık» bıi bılendi. Jergilikti sportshylar Indonezııanyń sporttyq murasy sanalatyn áserli Penchak Sılat kórinisin qoıdy.
Keshtiń basty oqıǵasy — Indonezııa men Qazaqstan ónerpazdarynyń birlesken bıi boldy. Bıshilerdiń is-qımyly ındonezııalyq sape men qazaqtyń dombyrasynyń áýeninde úılesim tapty.
Almaty qalasynan kelgen «ıAssaýı» toby Indonezııa men Qazaqstannyń memlekettik ánurandaryn oryndady.
Sondaı-aq dıplomatııalyq qabyldaýda TikTok jelisinde tanymal bolǵan «Tabola bole» fleshmoby oryndaldy.
Qazaqstan men Indonezııany ne baılanystyrady?
Sonymen birge, búgingi saltanatty keshte Indonezııa men Qazaqstan arasyndaǵy dıplomatııalyq qatynastardyń 32 jyldyǵy atap ótildi. Indonezııa men Qazaqstan arasyndaǵy ekijaqty yntymaqtastyqtyń qazirgi deńgeıi óte joǵary. Eki el arasynda barlyq salada yntymaqtastyqty keńeıtýge úlken áleýet bar. Osyǵan baılanysty, dıplomat mańyzdy ózara túsinistik memorandýmdary men kelisimderge qol qoıýdyń mańyzdylyǵyn erekshe atap ótti.
Indonezııa men Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq jaqyn ýaqytta Erkin saýda týraly kelisimge qol qoıýǵa daıyn. Bul kelisim Qazaqstanmen saýda kólemin aıtarlyqtaı arttyrady. 2024 jyly saýda kólemi 400 mln AQSh dollaryn, al eki jyl buryn 700 mln AQSh dollaryn quraǵan. Qos memleket ınvestıtsııalaryn odan ári ilgeriletý jáne qorǵaý úshin ekijaqty ınvestıtsııalyq kelisimdi de aıaqtap, qol qoıýǵa daıyn.
Qazaqstan men Indonezııanyń taǵy bir ortaq tusy — el astanasyn soltústikke aýystyrý. Bul rette Indonezııanyń jańa ári eń úzdik astanasy — Nýsantara men Astana arasynda baýyrlas qala mártebesin ornatý jóninde memorandým bekitilgen. Qazirgi ýaqytta eki qala arasynda shamamen 15 baǵyt boıynsha yntymaqtastyq josparlanǵan.
— Búginde Nýsantara qalasynda qurylys júrip jatyr. Ázirge sizderdegi Aqorda sekildi «Garýda saraıy» salynǵan. Sonymen birge, Nýsantarada birneshe mınıstrlik ǵımarattary jáne mınıstrlerge arnalǵan baspanalar turǵyzylyp jatyr. 2028 jyly Indonezııa úkimeti resmı túrde Nýsantara qalasyna kóshýdi josparlap otyr, — deıdi dıplomat.
Sondaı-aq, Elshi Mohamad Fadjrýl Rahman joǵary deńgeıdegi kezdesýler nemese memleket basshylarynyń resmı is-saparlary barysynda ekijaqty konsýltatsııalar, sport, energetıka, sondaı-aq aqparattyq tehnologııalar jáne tsıfrlyq tehnologııalar boıynsha ózara memorandým sııaqty basqa da nátıjelerge qol qoıýǵa zor úmit artatynyn jetkizdi. Oǵan qosa, týrızm, halyqtar arasyndaǵy baılanys, ǵylym jáne mádenıet salalary boıynsha yntymaqtastyqty odan ári nyǵaıtýǵa senim bildirdi.
Eske sala ketsek, qarasha aıynda Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev sý tasqyny saldarynan kóptegen adamnyń qaıtys bolýyna baılanysty Indonezııa Prezıdenti Prabovo Sýbıantoǵa jáne Taıland Premer-mınıstri Anýtın Charnvırakýlǵa kóńil aıtty.
Indonezııa úkimeti astanany Djakartadan Nýsantaraǵa kóshirý protsesin 2028 jylǵa deıin aıaqtaýdy josparlap otyr.