HH ǵasyr basyndaǵy gazet-jýrnaldar qalaı basyldy

PAVLODAR. KAZINFORM — Ertis — Baıan óńirindegi alǵashqy baspa ónimderi qolmen basqarylatyn «Hogen forst» stanogynda basylǵan. Onyń biri qazir jergilikti mýzeıdiń sánin keltirip tur.

Қолмен басып шығару машинасы
Фото: Мұрат Аяған/Kazinform

Álemdegi tuńǵysh baspa stanogyn 1468 jyly nemis ónertapqyshy Iogann Gýtenberg oılap tapqan. Ol jyljymaly quıma áripti baspa stanogynyń eýropalyq ádisin ómirsheń etip, álemde alǵashqy bolyp baspahana negizin qalaǵan.

Baspa jabdyqtary sodan beri únemi jetilýmen boldy. Baspa mashınalary shyqqanǵa deıin presti stanoktar keń qoldanylǵan. Sonyń biri — «Hogen forst» stanogy. Ol 18-19-ǵasyrlarda baspa isinde keńinen paıdalanǵan. Pavlodar qalasynda 19-ǵasyrdyń alǵashqy sheninde mundaı quraldyń kómegimen úndeý paraqtary, kitapshalar, alǵashqy gazetter basylyp shyqqan.

Qolmen basyp shyǵarý mashınasy
Foto: Murat Aıaǵan/Kazinform

— «Hogen forst» baspa stanogy tolyqtaı mehanıkalyq ádispen basqarylatyn presti qural. Ertis-Baıan jerindegi alǵashqy gazetter — «Obedınenıe» men «Dala jarshysy» gazetteri 1918 jyly osy stanoktyń kómegimen alǵash ret jaryq kórgen. ıAǵnı, qurylǵy óńirdegi alǵashqy baspasózdiń atasy desek jarasady. Tolyqtaı shoıynnan jasalǵan. Salmaǵy óte aýyr, 8-10 adam ornynan áreń qozǵaıdy. Shoıyn joǵary temperatýraǵa asa tózimdi ári kez kelgen diril men terbeliske boı bermeıdi. Keńes ókimeti ornaǵan jyldary onyń kómegimen kóptegen baspa ónimderi basylǵan. Biraq jyldar óte baspa mashınalary qoldanysqa ene bastaǵan soń jumysyn toqtatqan. Ólketanýshy I.Lagýtınnyń usynysymen Pavlodar memlekettik baspahanasy ejelgi baspa stanogyn 1960 jyly mýzeıge tabystady. Sodan beri qundy jádigerimizge aınaldy, — dep áńgimeledi erekshe qural týraly Potanın atyndaǵy tarıhı-ólketaný mýzeıi ólke tarıhyn ǵylymı qamtamasyz etý bóliminiń basshysy Gúljanat Álıeva.

Qolmen basyp shyǵarý mashınasynyń negizgi bóligi — mehanıkalyq press, onyń kómegimen mátin qaǵazǵa nemese ózge materıalǵa túrli tústi basý arqyly túsirilgen. Bul ónertabys kezinde sharap presteý stanogynyń jáne qaǵaz óndirisiniń uqsas mehanızmderine negizdelgen dep esepteledi.

Eske salsaq, búgin – Qazaqstanda baspasóz kúni. 1913 jyly 2 aqpanda «Qazaq» gazetiniń tuńǵysh nomeri jaryqqa shyqty. Osy dataǵa oraı, Kazinform tilshisi aımaqtardaǵy merzimdi basylymdardyń jaı-kúıin zerdelep kórdi.

Sondaı-aq Aqorda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Ulttyq basylym kúnimen quttyqtaýyn jarııalaǵanyn jazǵan edik.

Сейчас читают