Halyqaralyq Túrki akademııasy Túrkistanda Nızamı Gánjaýı shyǵarmalarynyń tanystyrylymyn ótkizdi

TÚRKІSTAN. QazAqparat - Túrkistan qalasynda Halyqaralyq Túrki akademııasy «Shyǵystyń shoq juldyzy» atty alqaly jıyn uıymdastyrdy. Nızamı Gánjaýıdiń týǵanyna 880 jyl tolýyna oraı ótkizilgen sharada Ázerbaıjan halqynyń klassık aqyny, túrki álemniń oıshyly shyǵarmalarynyń tanystyrylymy ótti, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

«Farab» kitaphanasynda ótken alqaly basqosýǵa Ázerbaıjan Mıllı Medjlısiniń spıkeri Sahıba Gafarova, Halyqaralyq Túrki akademııasynyń prezıdenti Darhan Qydyráli, kórnekti jazýshy Marhabat Baıǵut, belgili aqyn Narmahan Begalyuly, Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Qazaqstandaǵy Tótenshe jáne ókiletti elshisi Agalar Atamoglanov qatysty. Sondaı-aq, Ázerbaıjan Mıllı Medjlısiniń depýttary, Qazaqstan Parlamenti Májilisiniń depýtattary, Q.A.ıAsaýı atyndaǵy Halyqaralyq qazaq-túrik ýnıversıtetiniń rektory Janar Temirbekova, baýyrlas elderdiń memleket jáne qoǵam qaıratkerleri, zııaly qaýym ókilderi shaqyryldy.

Atalǵan basqosý Qarabaqty azat etý soǵysynyń bastalýyna 1 jyl tolýyna baılanysty 44 kúndik Otan soǵysynda qaharmandyqpen shaıqasyp, eldiń tutastyǵy men egemendigin qorǵaý jolynda qaza bolǵan jaýyngerlerdi qurmetpen eske alýmen bastaldy.

Budan keıin Darhan Qydyráli akademııanyń jańadan ázirlep shyǵarǵan Nızamı Gıanjaýıdiń «Jeti arý. Leıli-Májnún» jınaǵyn tanystyra kele, lentasyn qııý úshin ortaǵa Ázerbaıjan Parlamenti Medjlısiniń spıkeri Sahıba Gafarova men jazýshy Marhabat Baıǵutty ortaǵa shaqyrdy. Jıynda sóz alǵan Medjlıs Spıkeri Sahıba Gafarova Nızamıdiń tek túrki dúnıesi men ıslam áleminiń ǵana maqtanyshy emes, kúlli adamzat órkenıetinde aıryqsha oryn alatyn tuǵyrly tulǵa ekenin atap ótti. Óz kezeginde akademııa basshysy Nızamı men Abaı shyǵarmashylyǵyndaǵy sabaqtastyqqa toqtalyp, onyń túrki áleminen alatyn orny týraly aıtty.

«Halyqaralyq Túrki akademııasy «Nızamı jyly» aıasynda birqatar is-sharany uıymnyń 2021 jylǵa arnalǵan josparyna engizgen bolatyn. Oqyrmanǵa usynyp otyrǵan kitabymyz da osy is-sharalar jospary aıasynda jaryq kórdi. Kitapqa túrki áleminiń uly oıshyly Nızamı Gánjaýıdiń qazaq tilinde jaryq kórgen eki shyǵarmasy - «Leıli men Májnún» men «Jeti sulý» endi. Shyndyǵynda, bul shyǵarmalar Keńes úkimetiniń alǵashqy kezeńinde - 1940 jyldary qazaqtyń tanymal jazýshylarynyń aýdarmalary negizinde jaryq kórdi. Alaıda, osy ýaqyt aralyǵynda bul kitaptar eskirgen jáne qol jetimsiz boldy. Osyny eskere otyryp, Halyqaralyq Túrik akademııasy shyǵarmalardy tolyqtyryp qaıta basyp shyǵarýǵa sheshim qabyldady.

Nızamı murasy men shyǵarmashylyǵy búkil álemde ózekti jáne mańyzdy. Onyń murasy tek Ázerbaıjan men túrki áleminiń ǵana emes, búkil adamzattyń baǵa jetpes rýhanı qazynasyna aınaldy. Ol búkil Shyǵysta jańa ádebı mekteptiń negizin qalady. Nızamıden keıin, Nasımı, Fızýlı, Naýaı, Abaı jáne basqa da aqyn-jazýshylar onyń shyǵarmashylyǵynyń áserinen úlken týyndylar jasap, onyń ıdeıalaryn damytty», ̶ dedi akademııa basshysy.

Oqyrmanǵa jol tartqan eńbekke Nızamıdyń qos jyrynyń Taır Jarokov, Qasym Amanjolov, Táken Álimqulov, Ǵalı Ormanov, Jaqan Syzdyqov jáne t.b. kórnekti qazaq aqyndary aýdarǵan tańdaýly nusqalary engen.

Aıta ketý kerek, bıyl Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıev 2021 jyldy «Nızamı Gánjaýı jyly» dep jarııalaǵan bolatyn. Ázerbaıjan halqynyń klassık aqyny, túrki álemniń oıshyly Nızamı Gánjaýıdiń irgeli shyǵarmasy «Hamsa» («Bes dastan toptamasy»), oǵan «Syrlar qazynasy», «Husraý-Shyryn», «Leıli-Májnún», «Jeti arý» jáne «Eskendirnama» atty bes dastany kirgen. Aqynnyń jaýhar týyndylary Shyǵys pen Batys poezııasynyń damýyna orasan zor yqpalyn tıgizgeni belgili.