Halyqaralyq quqyqtyń qoldanystaǵy júıesin ózgertý kerek – Erkin Tuqymov
«Halyqaralyq quqyq elderdiń arasynda qarama-qaıshylyqtyń bar-joǵyna qaramastan damıdy. Internet damyp, yntymaqtastyqtyń jańa salalary paıda bolady. Ǵarysh memlekettiń ǵana aıryqsha quzireti bolýdan baıaǵyda-aq qalǵan. Janjaldarǵa keler bolsaq, ókinishke qaraı, adam minsiz emes. Janjaldar bolǵan jáne bola da beredi. Bir mysal ǵana keltireıin. 2022 jyly álemde túrli elderdiń arasynda 27 qaqtyǵys bolǵan eken. Olar úsh sanatqa bólingen: nasharlaı túsken, toqtap turǵan jáne jaqsara túsken. Sońǵy sanatta janjaldar múldem joq. Bul janjaldy bastaý óte jeńil, al aıaqtaý óte qıyn ekendigin bildiredi», - dedi sarapshy.
Ýkraınadaǵy janjalǵa toqtalǵan Erkin Tuqymov qandaı da bir boljam jasalyp, baıypty strategııalar qalyptasqanymen Qazaqstan sııaqty oryn alǵan jaıtqa naqty kózqarasty elderdiń bar ekendigin atap ótti.
«Muny da eskergen jón. «Qara aqqý» (Nassım Taleb teorııasy), ózge de buǵan deıin aıtylǵan boljamdar bar. Biraq, olarǵa qulaq asqandar sanaýly. Búginde qarama-qaıshylyqtardyń kóp ekendigin, qaıyqtyń aýdarylýy múmkindigin eskerip, halyqaralyq quqyqty ózgertý qajet pe? Árıne, kerek. Bizdiń halyqaralyq quqyq júıemizdi qazirgi jaǵdaıǵa beıimdegen jón», - dedi ol.
Aıta keteıik, Nassım Taleb álemdik ekonomıkaǵa aıtarlyqtaı saldary tıetin boljaýǵa kelmeıtin oqıǵalarǵa negizdelgen «Qara aqqý» teorııasynyń avtory. Bul teorııaǵa mysal retinde ınternettiń damýyn, Birinshi dúnıejúzilik soǵys, Keńes Odaǵynyń kúıreýi men 11 qyrkúıektegi teraktini ataýǵa bolady.
N. Talebtiń ǵylymı saladaǵy negizgi zertteýleri álemdik ekonomıka men bırjalyq saýdaǵa kezdeısoq jáne boljaýǵa kelmeıtin oqıǵalardyń yqpalyna arnalǵan. «Qara aqqý» teorııasy - ol keıinnen aýqymdy saldarǵa alyp keletin qıyn boljanatyn ári sırek kezdesetin oqıǵalardy qarastyrady.
Foto: kisi.kz
