Halyq ómirin jaqsartý, jol salý, sýmen qamtý: Óńirlerde «Aýyl – El besigi» baǵdarlamasy qalaı iske asyrylýda
Alǵa qoıylǵan maqsatqa qol jetkizý úshin áleýmettik jáne ınjenerlik ınfraqurylymdy damytý, áleýmettik ıgilikter men memlekettik kórsetiletin qyzmetterdiń qoljetimdiligin qamtamasyz etý, aýyl turǵyndary úshin jaıly ómir súrý ortasyn qurý jónindegi sharalar iske asyrylyp jatyr. Joba sheńberinde damý áleýeti bar 3,5 myńnan astam aýyl aıqyndaldy, olarda aýyl halqynyń 90%-ǵa jýyǵy turady. Atap aıtqanda, 1 173 tirek jáne 2 388 spýtnıktik aýyl irikteldi.
Aýyldardyń áleýetin 4 negizgi blokty eskere otyryp anyqtaý josparlanǵan: demografııa, ınfraqurylym, ekonomıka jáne geokeńistiktik jaǵdaı. Jańa ádisnamany ázirleý kezinde halyqaralyq tájirıbe, atap aıtqanda, óńirler arasynda ınfraqurylymdyq alshaqtyqtar bar Kanada tájirıbesi zerdelendi.
Respýblıkada aýyldyq aýmaqtardy damytý úshin ınfraqurylymǵa ınvestıtsııalaý, shaǵyn jáne orta kásipkerlikti qoldaý, agroónerkásiptik keshendi damytý, sondaı-aq turǵyn úı salý jáne renovatsııalaý boıynsha sharalar qabyldanyp jatyr. 2019-2020 jyldary qoldanystaǵy baǵdarlamalyq qujattar sheńberinde barlyq qarjylandyrý kózderi esebinen aýyldyq jerlerde jalpy somasy 618 mlrd teńgege 12 myńnan astam joba iske asyryldy. Aldaǵy 4 jylda «Aýyl – El besigi» jobasyn qarjylandyrý kólemi 800 mlrd teńgege deıin ulǵaıdy, al barlyq kózderdi eskere otyryp, aýyldardy jańǵyrtýǵa 1,3 trln teńge baǵyttaý josparlanǵan.
2025 jylǵa qaraı aýyldyq jerlerde sýmen jabdyqtaý qyzmetterimen 100% qamtamasyz etýge qol jetkiziletin bolady, 10 myń km kentishilik joldardyń jaı-kúıi jaqsartylady, 12 myń km ınjenerlik jeli, birneshe myń áleýmettik ınfraqurylym obektileri salynyp, jóndeledi, 5 myń aýyl mektebi jańǵyrtylady. AÓK salasynda 4,5 trln teńge somasyna 1 myńǵa jýyq joba iske asyrylatyn bolady. Aýyl sharýashylyǵyndaǵy eńbek ónimdiligi 2,5 ese artady, qaıta óńdelgen ónimniń úlesin 70%-ǵa deıin jetkize otyryp, AÓK ónimderiniń eksporty 2 ese artady. 1 mln aýyl turǵyny óz tabysyn arttyrady, aýyl sharýashylyǵynda 500 myń jumys orny qurylady.
Aqmola oblysy
Aqmola óńirinde 298 perspektıvaly aýyldyq eldi meken anyqtaldy, onyń ishinde 109 tirek jáne 189 spýtnıktik eldi mekender, olar aýyl turǵyndarynyń 84%-yn qamtıdy. 2019 jyly joba qabyldanǵan sátten bastap jobaǵa qatysqan alǵashqy eldi mekender 3 aýdan ortalyǵy — Astrahanka, Zerendi aýyldary jáne Arshaly kenti boldy. 31 jobany iske asyrýǵa 3 mlrd teńge bólindi. 2020 jyly taǵy 10 aýyl qamtyldy, olar boıynsha 41 jobaǵa 7,2 mlrd teńge bólindi.
2019-2020 jyldary áleýmettik salanyń 19 obektisine (jalpy kontıngenti 1 825 oqýshy bolatyn 7 orta mektep, 2 balabaqsha, 2 balalar shyǵarmashylyq ortalyǵy, 3 mádenıet úıi, agrotehnıkalyq kolledj (4 joba), balalar-jasóspirimder sport mektebi, stadıon, aýrýhana ǵımaraty, bos ýaqyt ótkizý ortalyǵy), 8 TKSh obektisine, 120 km kentishilik joldarǵa (33 joba), 34 km sý qubyry jelilerine jóndeý jumystary júrgizildi. Jylý jelileri bar qazandyq jáne basseıni bar 88 adam qabyldaıtyn dene shynyqtyrý-saýyqtyrý kesheni salyndy.
Osy jobalardy iske asyrý kezinde 844 ýaqytsha jumys orny, al paıdalanýǵa berilgennen keıin taǵy 48 turaqty jumys orny quryldy. 2021 jylǵa 27 aýylda 77 jobany iske asyrýǵa 8,5 mlrd teńge bólindi. 2020 jylda bastalǵan Bastaý aýylynda (Atbasar aýdany) jastardyń bos ýaqytyn ótkizý ortalyǵyn, Aqmol aýylynda (Tselınograd aýdany) DSK, Krasnyı ıar aýylynda (Kókshetaý qalasy) jylýmen jabdyqtaýdyń syrtqy jelilerin salý jobalaryn odan ári iske asyrý kózdelgen.
Sondaı-aq Jaqsy aýylynda (Jaqsy aýdany) DSK jáne Mádenıet aýylynda (Býrabaı aýdany) sport kesheniniń qurylysy, Balkashıno aýylyndaǵy (Sandyqtaý aýdany) stadıondy jáne Alekseevka kentindegi (Zerendi aýdany) sý qubyry jelilerin qaıta jańartý, 8 áleýmettik sala obektilerin, 174 km kentishilik joldardy jóndeý josparlanǵan. 246 ýaqytsha jumys orny quryldy.
Aqtóbe oblysy
Bıyl «Aýyl – El besigi» arnaıy jobasy aıasynda Aqtóbe oblysynda 50 myńnan astam turǵynnyń turmys sapasyn jaqsartýǵa múmkindik beretin 33 basymdyqty aýylda (26 tirek, 6 spýtnıktik jáne 1 strategııalyq) 6,1 mlrd teńgege 69 jobany iske asyrý kózdelgen.
Onyń ishinde aýdandar bólinisinde:
Áıteke bı aýdany boıynsha 7 joba iske asyrylýda, onyń ishinde Qarabutaq aýylyndaǵy klýb ǵımaratyn qaıta jańǵyrtý, Qarabutaq jáne Taldysaı aýyldaryndaǵy avtomobıl joldaryn 60 jumys ornyn qurýmen 444,1 mln teńge ortasha jóndeý.
Alǵa aýdany boıynsha 7 joba iske asyrylýda, onyń ishinde dárigerlik ambýlatorııa qurylysy, klýb ǵımaratyn qaıta jańartý, mektepterdi kúrdeli jóndeý, Bestamaq, Eset batyr, Úshqudyq aýyldaryndaǵy avtomobıl joldaryn ortasha jóndeý — 124 jumys ornyn qurýmen 565,8 mln teńge somasyna.
Baıǵanın aýdany boıynsha 5 joba iske asyrylýda, onyń ishinde Jarly, Qaraýylkeldi jáne Jarqamys aýyldarynda 647,4 mln teńgege 66 jumys ornyn qurýmen sport keshenderiniń qurylysy jáne avtomobıl joldaryn jóndeý.
Yrǵyz aýdany boıynsha 3 joba júzege asyrylýda, onyń ishinde sport kesheniniń qurylysy, klýbty kúrdeli jóndeý jáne Qurylys, Qutıkól aýyldaryndaǵy avtomobıl joldarynyń ortasha jóndeýi — 56 jumys ornyn qurýmen 456,6 mln tg.
Qarǵaly aýdany boıynsha 6 joba júzege asyrylýda, onyń ishinde Petropavlovka, Qaldaıaqov jáne Stepnoe aýyldarynda jaryqtandyrý qurylysy, avtomobıl joldaryn ortasha jóndeý jáne aýyldyq klýbtyń kúrdeli jóndeý jumystary — 74 jumys ornyn qurýmen 583,7 mln teńgege.
Qobda aýdany boıynsha 5 joba júzege asyrylýda, onyń ishinde dárigerlik ambýlatorııa qurylysy, aýyldyq klýbty kúrdeli jóndeý jáne avtomobıl joldaryn jóndeý — 84 jumys ornyn qurýmen 495 mln teńgege.
Mártók aýdany boıynsha 8 joba iske asyrylýda, onyń ishinde medıtsınalyq pýnkt qurylysy, Kazanka, Jaısań, Saryjar jáne Sarjansaı aýyldarynda avtomobıl joldaryn ortasha jóndeý — 155 jumys ornyn qurýmen 627 mln teńgege.
Muǵaljar aýdany boıynsha 7 joba iske asyrylyp jatyr, onyń ishinde sport kesheniniń qurylysy, Jaǵabulaq jáne Sheńgelshi aýyldarynda 402 mln teńgege 91 jumys ornyn qurýmen mektepti kúrdeli jóndeý jáne avtomobıl joldaryn ortasha jóndeý.
Temir aýdany boıynsha 5 joba iske asyrylýda, onyń ishinde dárigerlik ambýlatorııa, dene shynyqtyrý-saýyqtyrý kesheni, sport zaly, sondaı-aq Qopa, Sarkól jáne Keńqııaq aýyldarynda 92 jumys ornyn qurýmen 610,3 mln teńgege kúrdeli jóndeý jumystary júrgizilýde.
Oıyl aýdany boıynsha 9 joba iske asyrylýda, onyń ishinde Qaratal, Sarybıe jáne Qaraoı aýyldarynda 62 jumys ornyn qurýmen 315,5 mln teńgege avtomobıl joldaryn ortasha jóndeý.
Hromtaý aýdany boıynsha 3 joba iske asyrylýda, onyń ishinde sý qubyry jelilerin, káriz jelilerin qaıta jańartý, sondaı-aq 48 jumys ornyn qurýmen 425,9 mln teńgege Nıkeltaý, Tamdy jáne Kóktaý aýyldarynda mektep janyndaǵy sport zalynyń qurylysy.
Shalqar aýdany boıynsha 4 joba iske asyrylýda, onyń ishinde 42 jumys ornyn qurýmen quny 577 mln teńgege dárigerlik ambýlatorııa qurylysy, káriz jelilerin qaıta jańartý, sondaı-aq Jyltyr, Bozoı jáne Begimbet aýyldarynda mektepterdi kúrdeli jóndeý jáne avtomobıl joldaryn ortasha jóndeý.
Almaty oblysy
Almaty oblysynda 732 aýyldyq eldi meken bar, onyń ishinde halyq sany 1,5 mln adamdy quraıtyn damý áleýeti joǵary 457 (151 tirek, 306 spýtnıktik) eldi meken bar. 2019-2020 jyldary halyq sany 264 myń adam (21 tirek, 4 spýtnıktik) bolatyn oblystyń 25 eldi mekeninde 19,8 mlrd teńge somasyna 75 joba iske asyryldy. Sonyń nátıjesinde kúnine 360 adam qatysatyn 2 sport nysany salyndy, 17 bilim berý nysany, 3 densaýlyq saqtaý nysany, 2 mádenıet nysany jóndeldi. Sondaı-aq 23 km sýmen jabdyqtaý jáne sý burý, 70 km kentishilik elektrmen jabdyqtaý jelileri, 138 km kentishilik joldar jóndeldi, 4,4 km jylý jelileri salyndy jáne 6 eldi mekenniń balalar, oıyn alańdary, saıabaqtar, skverler, trotýarlar men aryq jelileri abattandyryldy.
Bıyl Almaty oblysynyń 40 aýyldyq eldi mekeninde (24 tirek, 16 spýtnıktik) 18,4 mlrd teńge somasyna 55 jobany iske asyrý josparlanǵan (RB – 16,9 mlrd teńge, JB – 1,5 mln teńge). 5 mlrd teńgege bilim berý (10 joba), 824 mln teńgege sport (3 obekt), 3 mlrd teńgege mádenıet (8 obekt), 1,1 mlrd teńgege densaýlyq saqtaý (3 obekt), 6,2 mlrd teńgege TKSh (20 obekt), sondaı-aq 2,7 mlrd teńgege joldardy jóndeý (19 joba) sııaqty jumystar júrgiziledi.
Oblysta dene shynyqtyrý-saýyqtyrý kesheni, 1500 oryndyq mektepterge qosymsha 3 qurylys, 5 mádenıet úıi, feldsherlik-akýsherlik pýnkt salynady. Sonymen qatar 7 mektepte, 2 aýrýhanada, 4 mádenıet úıinde jóndeý jumystary júrgizildi. Sondaı-aq 124 shaqyrym aýylishilik jol, 59 shaqyrym sýmen jabdyqtaý jelileri, 118 shaqyrym elektrmen jabdyqtaý jelileri jóndeledi. 337,5 km gaz taratý jelisin salý josparlanýda. Aıta keteıik, qazirgi ýaqytta 4 joba aıaqtaldy, 51 joba boıynsha jumystar júrgizilýde, 25 qazandaǵy jaǵdaı boıynsha 6,2 mlrd teńge nemese jyldyq jospardyń 34% ıgerildi.
Budan basqa, 2022 jylǵa 72 aýyldyq eldi mekendi qamtýmen 21,7 mlrd teńge somasyna jobalar tizbesi ázirlendi.
Atyraý oblysy
Atyraý oblysynda halyq sany 299,5 myń adamdy quraıtyn 153 aýyldyq eldi meken bar. Onyń ishinde damý áleýeti bar 93 (60,8%) aýyl, onyń ishinde 268,3 myń halqy bar 40 tirek (26,1%) jáne 53 spýtnıktik (34,6%) aýyl (89,6%) bar.
Bıyl oblysta 16 aýyldyq eldi mekende 3 963 mln teńge somasyna 22 joba iske asyrylýda. Osy jyldyń 20 qazanyndaǵy jaǵdaı boıynsha 1 984 mln teńge nemese jyldyq jospardyń 50% ıgerildi.
Oblysta barlyǵy 18 nysandy salý jáne jóndeý jumystaryn júrgizý josparlanýda. Máselen, mektepke japsarjaı, 5 sport nysany (DSK, sport zaldary), 5 elektrmen jabdyqtaý nysany, 7 kólik ınfraqurylymy nysany salynady. Ortasha jáne kúrdeli jóndeý 4 obektide júrgiziledi: 3 bilim berý obektisi (mektepter men balabaqshalar), 1 sport obektisi (sport zaldary). Sondaı-aq elektrmen jabdyqtaý jáne kólik ınfraqurylymy obektilerinde jóndeý jumystary josparlanýda.
2022 jyly Atyraý oblysynda 17 aýyldyq eldi mekende 3 808,7 mln teńge somasyna 18 joba iske asyrylatyn bolady. Sonymen qatar 16 nysannyń qurylys jáne jóndeý jumystaryn júrgizý josparlanýda, onyń ishinde mektepke japsarjaı, 3 mádenıet nysany (MÚ, demalys ortalyqtary), 6 sport nysany (DSK, sport zaldary) bar. Elektrmen jabdyqtaý jáne kólik ınfraqurylymy salasynda qurylys jáne jóndeý (ortasha jáne kúrdeli) jumystary jasalady.
Shyǵys Qazaqstan oblysy
Oblys boıynsha aýyl turǵyndarynyń 80%-yn qamtıtyn 377 perspektıvaly aýyldyq eldi meken anyqtaldy.
2019 jyly 4 tirek aýylda (Glýbokoe kenti, Kókpekti aýyly, Kúrshim aýyly jáne Úrjar aýyly) 8 jobany iske asyrýǵa 2,1 mlrd teńge bólindi.
2020 jyly 20 tirek aýylda 52 jobany iske asyrýǵa 8,1 mlrd teńge baǵyttaldy. 2019-2020 jyldary barlyǵy 20 tirek aýylda «Aýyl – El besigi» aıasynda 56 joba iske asyryldy. 9 jańa áleýmettik nysan salyndy, 13 bilim berý, 6 densaýlyq saqtaý, 13 mádenıet jáne sport nysandary, 121 shaqyrym kentishilik joldar jóndeldi. Eki jyl ishinde 784 jumys orny quryldy.
Bıyl 44 aýylda 93 jobany iske asyrýǵa respýblıkalyq bıýdjetten 8 mlrd teńge bólindi. 93 jobanyń 30-y aıaqtaldy, onyń ishinde 16-y joldardy ortasha jóndeý boıynsha, 13-i kóshelerdi jaryqtandyrý boıynsha jáne 1-i aýrýhanany kúrdeli jóndeý boıynsha. 60 joba boıynsha qurylys-montajdaý jumystary júrgizilýde, 3 joba shart jasasý satysynda tur.
Bıylǵy jyldyń qazan aıyna arnalǵan qarjylandyrý jospary boıynsha respýblıkalyq bıýdjetten 2,13 mlrd teńge qarastyrylǵan, qarajat jumys kestesine sáıkes ıgerilýde.
Tirek jáne spýtnıktik aýyldardy keshendi damytýdy qamtamasyz etý úshin, «Aýyl – El besigi» sheńberinde memlekettik qoldaý sharalarynan basqa, turǵyn úı, sýmen jabdyqtaý obektilerin salý, kólik ınfraqurylymyn damytý jáne áleýmettik obektilerdi jóndeý boıynsha 9,2 mlrd teńgege jobalar iske asyrylýda, onyń ishinde:
- respýblıkalyq bıýdjet esebinen – «Nurly jer» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda 14 aýylda.
- jergilikti bıýdjet esebinen – 22 aýylda.
Bıyl bıýdjet esebinen 44 aýyldy keshendi damytýǵa 17,3 mlrd teńge baǵyttaldy.
Jambyl oblysy
Búgingi kúni oblystyń 371 eldi mekeninde 1146,7 myń adam turady. Onyń ishinde 367 aýyldyq eldi meken, onda oblys halqynyń 60%-dan astamy nemese 688,5 myń adam turady.
Sońǵy 10 jylda oblys halqynyń jalpy sany 91 myń adamǵa, aýyl halqynyń sany 43,1 myń adamǵa, qala halqynyń sany 47,8 myń adamǵa artty.
Óńirlik standarttardyń bekitilgen júıesine sáıkes ótken jyldary kórsetilgen memlekettik qoldaý nátıjesinde áleýmettik ıgiliktermen jáne kórsetiletin qyzmettermen qamtamasyz etilgen aýyldyq jerlerdegi halyqtyń úlesi – 57,7%-dy qurady.
Qalalyq eldi mekender – 76,9%, aýdan ortalyǵy – 82,2%, aýyldyq okrýgter ortalyǵy men tirek aýyldar – 61%, qalǵan aýyldar – 54,6% qamtylǵan.
Óńirlerdi damytýdyń 2020-2025 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasyna sáıkes áleýmettik ıgilikter men kórsetiletin qyzmettermen qamtamasyz etilgen halyqtyń úlesin 2021 jyly 61,8%-ǵa, 2025 jyly 95,1%-ǵa deıin jetkizý josparlanýda.
Aýyldyq eldi mekenderdiń áleýetin aıqyndaý krıterıılerin bekitý ádistemesine sáıkes, oblysta damý áleýeti joǵary 238 aýyldyq eldi meken irikteldi (olarda aýyl halqynyń 90,5%-y nemese 620,2 myń adam turady), onyń ishinde 67 tirek, 171 spýtnıktik, qalǵan 129-nyń damý áleýeti ortasha/tómen.
Jalpy, oblys boıynsha barlyq memlekettik baǵdarlamalar aıasynda 2019-2020 jyldary aýyldyq eldi mekenderde aýyl halqynyń turmys sapasyn arttyrý boıynsha 1 010 jobany iske asyrýǵa 74,4 mlrd teńge bólindi.
Bul bilim berý salasyndaǵy apatty jaǵdaıdaǵy úsh aýysymdy mektepter máselesin sheshýge múmkindik berdi. Dene shynyqtyrý-saýyqtyrý keshenderi, densaýlyq saqtaý jáne mádenıet obektileri salynyp, paıdalanýǵa berildi.
Budan basqa, aýyl halqynyń 82,2%-y aýyz sýmen, 82,4%-y kógildir otynmen qamtamasyz etilgen. Jaqsy jáne qanaǵattanarlyq jaǵdaıdaǵy kentishilik kóshelerdiń úlesi 76% qurady.
Jobany iske asyrý esebinen, birinshi kezekte, óńirdiń ınfraqurylymy jaqsarýda.
2019-2020 jyldary oblystyń 7 aýdanynyń 29 eldi mekenine 10,3 mlrd teńge bólindi, 200-den astam joba iske asyryldy, 9 dene shynyqtyrý-saýyqtyrý kesheni, 1 densaýlyq saqtaý obektisi, 3 mádenıet úıi salynyp, paıdalanýǵa berildi.
Sonymen qatar 6 balabaqsha, 14 mektep, 2 aýrýhana, 5 sport nysany, 7 mádenıet nysany, 1 áleýmettik qorǵaý nysany jóndeldi, 2 sý qubyry, 23 kóshe jaryǵy qalpyna keltirildi, uzyndyǵy 185,9 km 140-qa jýyq kentishilik kóshelerge ortasha jóndeý jumystary júrgizildi. 2021 jyly 67 aýyldyq eldi mekende 119 jobany iske asyrýǵa 8,7 mlrd teńge bólindi.
Búgingi tańda 343 ýaqytsha jáne 62 turaqty jumys orny quryldy, 64 joba paıdalanýǵa berildi, tutastaı alǵanda 27 AEM-de jobalar tolyq aıaqtaldy.
Jyl sońyna deıin barlyǵy 16 áleýmettik nysan salynady, 4 sý qubyry jelisi qaıta jańǵyrtylady, 7 mektep qazandyǵy kógildir otynǵa aýystyrylady, 2 kentishilik gaz qubyry salynady. Sonymen qatar 20 áleýmettik nysan kúrdeli jóndeýmen, 146 shaqyrym kentishilik joldar ortasha jóndeýmen qamtyldy. Sonyń nátıjesinde 1390 ýaqytsha jáne 133 turaqty jumys orny quryldy.
Batys Qazaqstan oblysy
Batys Qazaqstan oblysynda «Aýyl - El besigi» baǵdarlamasy aıasynda 2019-2020 jyldary 26 joba iske asyryldy. Baǵdarlamamen 9 tirek jáne 1 seriktes aýyl qamtyldy.
Baǵdarlama jumysynyń birinshi jylynda oblysta halyq sany 22,2 myń adamdy quraıtyn 3 tirek aýyldy qamtýmen 1,2 mlrd teńgege 11 joba iske asyryldy. Aıta keteıik, atalǵan ýaqyt ishinde 135 jumys orny quryldy, bıýdjetke 150,6 mln teńge salyq tústi.
2020 jyly 4,3 mlrd teńge somasyna 15 joba iske asyryldy. Baǵdarlamada 7 perspektıvaly aýyl, onyń ishinde jalpy sany 29,3 myń adam nemese oblys halqynyń 9,4%-y bar 6 tirek aýyl qamtyldy. 538 jańa jumys orny quryldy, 690,5 mln teńge somasynda salyq tústi.
Bıylǵy jyly halqynyń jalpy sany 57,9 myń adamdy quraıtyn 16 perspektıvaly aýyldy damytýǵa 5,4 mlrd teńge kózdelgen. Atalǵan qarajattyń 65,4%-y joldardy damytýǵa, onyń ishinde 30,9%-y áleýmettik ınfraqurylymdy damytýǵa jáne 3,7%-y TKSh obektilerine baǵyttalǵan. Oblystyń aýyl halqynyń 18,5%-yn qamtıtyn 36 jobany iske asyrýǵa 1 qazandaǵy jaǵdaı boıynsha 3,2 mlrd teńge ıgerildi (kezeńge 99,6% jáne jyldyq somanyń 58,4%), onyń ishinde nysanaly damý transfertteri esebinen 2,3 mlrd teńgege 12 joba iske asyrylýda. Bıylǵy jylǵy 1 qazandaǵy jaǵdaı boıynsha 1,5 mlrd teńge (99,5%) ıgerildi.
Aǵymdaǵy nysanaly transfertter esebinen 3,2 mlrd teńgege 24 joba iske asyrylýda. Bıylǵy 1 qazandaǵy jaǵdaı boıynsha 1,7 mlrd teńge (99,7%) ıgerildi.
Kúrdeli jóndeýge keletin bolsaq, 2021 jyly 6 aýyldyq eldi mekende 1,5 mlrd teńge somasyna 13 jol jobasy iske asyrylýda. 1,1 mlrd teńge nemese 100% ıgerildi.
Sondaı-aq, áleýmettik sala nysandaryna kúrdeli jóndeý jumystary júrgizilýde. 10 jobaǵa 1,5 mlrd teńge bólindi, 582,2 mln teńge nemese 100% ıgerildi, onyń ishinde:
- bilim berý salasynda 3 AEM-de 3 joba – 980,6 mln teńge, ıgerilgeni 180,8 mln teńge (98,1%);
- sport salasynda 1 AEM-de 1 joba – 50,9 mln teńge, 45,7 mln teńge ıgerildi (100%);
- mádenıet salasynda 6 AEM-de 6 joba – 544,0 mln teńge, 326,7 mln teńge ıgerildi (100%).
Jańaqala aýdany Jańaqala aýylyndaǵy káriz-sorǵy stansasyn kúrdeli jóndeýge 52,8 mln teńge bólindi. 29,0 mln teńgesi nemese 100% ıgerildi.
Búgingi tańda oblysta 696,6 mln teńgege 6 joba, onyń ishinde kólik ınfraqurylymy boıynsha 579,9 mln teńgege 4 joba, 45,7 mln teńgege 1 sport obektisi, 74,6 mln teńgege 1 mádenıet obektisi aıaqtaldy. Atap aıtqanda: Bókeı ordasy aýdany Saıqyn aýylynyń kóshelerinde asfaltbeton jabyndysy bar joldyń júrý bóligine kúrdeli jóndeý júrgizildi, 100% ıgerildi. Sondaı-aq, Qaratóbe aýdany Qaratóbe aýylyndaǵy Qaratóbe sport klýbynda kúrdeli jóndeý jumystary júrgizildi. 45,7 mln teńge nemese 100% ıgerildi. Syrym aýdany Jympıty aýylyndaǵy Esenjanov kóshesindegi avtomobıl jolynyń qurylysy aıaqtaldy. 35,1 mln teńge nemese 100% ıgerildi. Syrym aýdany Jympıty aýylynda jańa aýylishilik joldar ashyldy. 99,1 mln teńge nemese 100% ıgerildi. Báıterek aýdany Mahambet aýylynda aýyldyq mádenıet úıi ǵımaratyn 74,6 mln teńgege nemese 100% kúrdeli jóndeý boıynsha joba aıaqtaldy.
Jobany iske asyrý barysynda 631 jumys ornyn qurý josparlanýda. Búgingi tańda 333 jumys orny quryldy.
Batys Qazaqstan oblysynda 50 shaqyrymnan astam jol salynyp, qaıta jóndelip, 1 mádenıet nysany qaıta jańǵyrtylady. 4,4 shaqyrym jaıaý júrginshiler jolyn salý jáne 7 kósheni jaryqtandyrý josparlanǵan. Sonymen qatar, «Aýyl – El besigi» baǵdarlamasy aıasynda 3 mektepte, 3 aýyldyq klýbta, 1 demalys ortalyǵynda, 2 kitaphanada, 1 sport ǵımaratynda jáne 1 káriz nysanynda kúrdeli jóndeý júrgiziledi. Salyq túsimi 980,3 mln teńge somasynda kútilýde.
Jalpy, 3 jyl ishinde «Aýyl – El besigi» baǵdarlamasyn iske asyrý 23 perspektıvaly aýyldy qamtydy, bul perspektıvaly aýyldar sanynyń 10,4% -yn quraıdy, onyń ishinde 19 tirek, 1 seriktes, 3 strategııalyq mańyzdy shekara mańy aýyly bar, onda 96,9 myń adam nemese oblystyń aýyl halqynyń 30,9%-y turady.
Qaraǵandy oblysy
Oblys boıynsha 179 perspektıvaly aýyldyq eldi meken anyqtaldy, olar aýyldyq jerlerdiń turǵyndarynyń 80,7%-yn qamtıdy. 2019 jyly joba qabyldanǵan sátten bastap jobaǵa qatysqan alǵashqy eldi mekender 3 aýdan ortalyǵy – Atasý, Nura jáne Ulytaý aýyldary boldy. Olarda 26 jobany iske asyrýǵa 1,4 mlrd teńge bólindi.
2020 jyly 47 jobaǵa 5,2 mlrd teńge bólingen taǵy 13 aýyl qamtyldy (13 tirek – Aqtoǵaı aýdany, Aqtoǵaı aýyly, Aqtoǵaı aýdany, Shashýbaı kenti, Buqar Jyraý aýdanynyń Botaqara kenti, Qarqaraly aýdanynyń Qaraǵaıly kenti, Qarqaraly aýdanynyń Kóktas aýyly, Qarqaraly aýdanynyń Egindibulaq aýyly, Qarqaraly aýdanynyń Búrkitti aýyly, Nura aýdanynyń Barshyn aýyly, Osakarov aýdanynyń Osakarov kenti, Osakarov aýdanynyń Trýdovoe aýyly, Osakarov aýdanynyń Esil kenti, Ulytaý aýdanynyń Jezdi kenti, Shet aýdanynyń Aqsý-Aıýly aýyly).
Bıyl 33 aýylda 60 jobany iske asyrýǵa 6,4 mlrd teńge bólindi.
Sonymen qatar, 2020 jyldan bastap Aqtoǵaı aýylyndaǵy mádenıet jáne demalys saıabaǵyn, Botaqara kentindegi dene shynyqtyrý -saýyqtyrý keshenin rekonstrýktsııalaý, Qarqaraly aýdanynyń Qaraǵaıly kentindegi №16 orta mektepti kúrdeli jóndeý jobalaryn aıaqtaý kózdelgen.
Aǵadyr aýylynda Ermekov atyndaǵy orta mektepke japsarjaı qurylysy Aqtúbek aýylynda mektepke japsarlas sport zalynyń; Egindibulaq aýylyndaǵy 100 oryndyq dene shynyqtyrý-saýyqtyrý kesheniniń qurylysy; Kertindi aýylyndaǵy 25 kelýshige arnalǵan FAP jáne Shahterskoe aýylyndaǵy hokkeı kortynyń qurylysy, Aqadyr kentinde káriz jelileri men sýmen jabdyqtaýdyń rezervtik jelileriniń qurylysy, Qurma aýylynda aýyldyq klýbtyń qaıta jóndelýi júrgizilýde; 14 áleýmettik sala nysany, 116,9 shaqyrym kentishilik joldar jóndelýde.
Qostanaı oblysy
Qostanaı oblysynda halyq sany 348 myń adam bolatyn barlyǵy 520 aýyldyq eldi meken bar. Onyń ishinde damý áleýeti bar 258 (49,6%) aýyl, onyń ishinde 277,1 myń adam halqy bar 86 tirek (16,5%) jáne 172 seriktes (33,1%) aýyl (79,6%) bar. 2021 jyly Qostanaı oblysynda 20 aýyldyq eldi mekende 5 899,3 mln teńge somasyna 47 joba iske asyrylýda. Osy jyldyń 20 qazanyndaǵy jaǵdaı boıynsha 3 537,0 mln teńge nemese jyldyq jospardyń 60%-y ıgerildi.
2022 jylǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjet jobasynda oblysta 19 aýyldyq eldi mekende 3 021,8 mln teńge somasyna 38 jobany iske asyrý josparlanýda. Máselen, 6 nysan salynady nemese rekonstrýktsııalanady, olardyń ishinde mektepke japsarjaı, emhanaǵa japsarjaı, sport zaldary men dene shynyqtyrý-saýyqtyrý keshenderi bar. Ortasha jáne kúrdeli jóndeý 32 obektide, onyń ishinde 6 bilim berý obektisinde (mektepter men balabaqshalarda), 2 densaýlyq saqtaý obektisinde (emhanalarda, dárigerlik ambýlatorııalarda, medıtsınalyq pýnktterde), 24 kólik ınfraqurylymy obektisinde júrgiziletin bolady.
Qyzylorda oblysy
Qyzylorda oblysynda damý áleýeti joǵary aýyldyq eldi mekenderdiń áleýmettik jáne ınjenerlik ınfraqurylymyn damytý «Aýyl – el besigi» jobasy sheńberinde júzege asyrylýda. Oblysta barlyǵy 103 perspektıvaly aýyldyq eldi meken anyqtaldy, olar aýyldyq jerlerdiń turǵyndarynyń 83%-yn qamtıdy.
2019 jyly joba qabyldanǵan sátten bastap jobaǵa qatysqan alǵashqy eldi mekender 2 aýdan ortalyǵy – Qarmaqshy aýdany Josaly kenti jáne Jalaǵash aýdany Jalaǵash kenti boldy. Olarda 31 jobany iske asyrýǵa 1,7 mlrd teńge bólindi.
2020 jyly baǵdarlamamen taǵy 8 eldi meken qamtyldy, onyń ishinde Aral aýdanynyń Jaqsyqylysh kenti, Qazaly aýdanynyń Bekarystan bı aýyly, Jalaǵash aýdanynyń Jalaǵash kenti, Syrdarııa aýdanynyń Aqjarma aýyly, Shıeli aýdanynyń Aqmaıa aýyly, Jańaqorǵan aýdanynyń Jańaqorǵan jáne Shalqııa kenti jáne Qyzylorda qalasynyń Aqsýat aýyly bar. Munda jalpy somasy 4,2 mlrd teńgege 60 joba iske asyryldy.
«Aýyl – el besigi» baǵdarlamasyn iske asyrýdyń alǵashqy 2 jylynda oblysta áleýmettik salanyń 15 obektisine, onyń ishinde 8 orta mektepte, 5 mádenıet úıinde, 1 densaýlyq saqtaý obektisinde, sondaı-aq 97 km kentishilik joldarǵa jóndeý júrgizildi. Osy jobalardy iske asyrý kezinde 243 ýaqytsha jumys orny, al paıdalanýǵa berilgennen keıin taǵy 109 turaqty jumys orny quryldy.
Bıylǵy jyly 26 aýylda 82 jobany iske asyrýǵa 5,6 mlrd teńge bólindi. Máselen, Shıeli aýdany Sh. Qodamanov aýylynda gaz qubyrynyń, Aral aýdany Qamystybas aýylynda, Jalaǵash aýdany Amanótkel aýylynda, Jalaǵash aýylynda, Qazaly aýdany Pirimov aýylynda jáne Qarmaqshy aýdany Josaly kentinde 5 dene shynyqtyrý-saýyqtyrý kesheniniń qurylysy josparlanǵan.
Sonymen qatar, Jalaǵash aýdanynyń Tań aýylynda dárigerlik ambýlatorııa salynady. Syrdarııa aýdany Tereńózek kentindegi ortalyq stadıonǵa kúrdeli jóndeý júrgizý josparlanýda. Qazaly aýdany Áıteke bı orta mektep ǵımaratyna sport zalyn japsarlas salý, Jalaǵash aýdany Tań aýylynda №118 orta mektepke kúrdeli jóndeý jumystary júrgizilýde. Jalaǵash aýdany Jalaǵash kentiniń, Syrdarııa aýdany Tereńózek kentiniń jáne Aqjarma aýylynyń 7 kóshesin jaryqtandyrý boıynsha 3 joba iske asyrylýda. Taǵy 64 joba 83 kóshede jol-qurylys jáne ortasha jóndeý jumystary boıynsha júzege asyrylýda.
- Aral aýdany Jaqsyqylysh kentinde dene shynyqtyrý-saýyqtyrý kesheniniń qurylysy;
- Jalaǵash aýdany Jalaǵash kentindegi 200 oryndyq oqýshylar úıi men 50 oryndyq óner mektebin salý;
- Jańaqorǵan aýdany Jańaqorǵan kentindegi turǵyn úılerge sý qubyryn tartýdyń servıstik jelisin salý;
- Jańaqorǵan aýdany Shalhııa kentindegi 150 oryndyq aýyldyq klýbtyń qurylysy.
Sondaı-aq, 3 520 turǵyn úıge sý qubyryn jáne 3 307 úıge gaz qubyryn qosý josparlanýda.
Mańǵystaý oblysy
Oblys boıynsha barlyǵy 59 aýyldyq eldi meken – 438 myń adam, onyń ishinde baǵdarlamaǵa damý úshin áleýeti bar jáne halqynyń sany kóp – 398,2 myń adamdy quraıtyn 28 perspektıvaly AEM engizilgen.
2019 jyly aýdan ortalyǵy bolyp tabylatyn 3 aýylda (Mańǵystaý, Beıneý, Shetpe aýyldary) jobany iske asyrý bastaldy. Olarda 24 jobany iske asyrýǵa 1,3 mlrd teńge bólindi.
2020 jyly jobany iske asyrýǵa 7 aýylǵa (Beıneý aýyly, Aqshuqyr aýyly, Qyzyltóbe aýyly, Baıandy aýyly, Basqudyq aýyly, Rahat aýyly, Shetpe aýyly) 4,1 mlrd teńge bólindi.
2019-2020 jyldary 57 joba aıaqtaldy (5 áleýmettik sala nysany, 8 TKSh nysany, 44 kólik ınfraqurylymy obektisi (Mańǵystaý, Shetpe, Aqshuqyr, Baıandy, Basqudyq, Qyzyltóbe jáne Beıneý aýyldaryndaǵy 135 km aýylishilik avtojoldardyń qurylysy jáne ortasha jóndeý).
2021 jyly 16 aýylda 5,1 mlrd teńge somasyna 33 joba iske asyrylýda.
Osy jobalar sheńberinde: 8 áleýmettik sala obektisi, 1 TKSh obektisi, 24 kólik ınfraqurylymy obektisi salynatyn bolady.
Іske asyrylyp jatqan 33 jobanyń 21-i jyl sońyna deıin paıdalanýǵa beriledi, 12 joba 2022 jylǵa ótpeli bolyp tabylady.
Jobalardy iske asyrý 504 jumys ornyn qurýǵa, sondaı-aq 663 mln teńgeden astam somaǵa salyq túsirýge múmkindik beredi.
Sonymen qatar, respýblıkalyq bıýdjetti naqtylaý kezinde Beıneý aýylyndaǵy Kúıken orta mektebine oqý korpýsynyń qurylysyna 179,3 mln teńge bólindi. Búgingi tańda qurylys-montaj jumystary qarqyndy júrgizilýde.
Pavlodar oblysy
Pavlodar oblysynda 188 perspektıvaly aýyldyq eldi meken anyqtaldy, olar aýyldyq jerlerdiń turǵyndarynyń 81%-yn qamtıdy. 2019 jyly joba qabyldanǵan sátten bastap jobaǵa qatysqan alǵashqy eldi mekender 4 aýdan ortalyǵy – Tereńkól, Ertis, Jelezınka, Baıanaýyl aýyldary boldy.
Olarda 34 jobany iske asyrýǵa 1,5 mlrd teńge bólindi. 2020 jyly taǵy 18 aýyl qamtyldy, olar boıynsha 95 jobaǵa 3,8 mlrd teńge bólindi.
Hokkeı korty (Aqtoǵaı aýyly), stadıon (Sharbaqty aýyly) jáne dene shynyqtyrý-saýyqtyrý kesheni (Jetekshi aýyly) salyndy.
Osy jobalardy iske asyrý kezinde 539 ýaqytsha jumys orny, al paıdalanýǵa berilgennen keıin taǵy 37 turaqty jumys orny quryldy.
Bıyl 22 aýylda 70 jobany iske asyrýǵa 5 mlrd teńge bólindi.
ıAmyshev aýylynda mádenıet úıin, M. Shorman jáne M. Júsip aýyldarynda 8 shaqyrym kóshe jaryǵyn, Zarıa aýylynda fýtbol alańyn jáne Qyzyljar aýylynda dárigerlik ambýlatorııa salý, Qyzyljar aýylynda aýyldyq mádenıet úıin jáne Konstantınovka aýylynda «Aıgólek» balabaqshasyn rekonstrýktsııalaý, 8 áleýmettik sala obektisin, 93,4 shaqyrym kentishilik joldardy jóndeý josparlanǵan.
Soltústik Qazaqstan oblysy
Soltústik Qazaqstan oblysynda halyq sany 299,5 myń adamdy quraıtyn 635 aýyldyq eldi meken bar. Bul aýyldardyń ishinde 307-siniń (48,4%) – damý áleýeti bar, onyń ishinde 94 tirek (14,8%) jáne 213 seriktes (33,5%) aýyl, halqy 244,3 myń adam (81,6%).
Bıyl oblysta 50 aýyldyq eldi mekende 9 690,3 mln teńge somasyna 75 joba iske asyrylýda. Bıylǵy jylǵy 20 qazandaǵy jaǵdaı boıynsha 5 413 mln teńge nemese jyldyq josparǵa shaqqanda 56% ıgerildi.
Sonymen, 11 nysandy salý jáne qaıta jańartý josparlanǵan, onyń ishinde 1 mádenıet nysany, 4 sport nysany, 4 sýmen jabdyqtaý jáne sý burý nysany, 2 jylýmen jabdyqtaý nysany. Ortasha jáne kúrdeli jóndeý 64 obektide júrgiziledi, atap aıtqanda:
- 25 bilim berý nysany (mektepter men balabaqshalar);
- 3 densaýlyq saqtaý nysany (emhanalar, dárigerlik ambýlatorııa, medpýnkt);
- 8 mádenıet nysany (MÚ, demalys ortalyqtary);
- 1 sport nysany (sport zaldary);
- 27 kólik ınfraqurylymy obektisi.
2022 jylǵa SQO-da respýblıkalyq bıýdjet jobasynda 41 aýyldyq eldi mekende 5 521,8 mln teńge somasyna 49 jobany iske asyrý josparlanýda. Osylaısha, 6 nysan salynady nemese qaıta jóndeledi, 43 nysanda ortasha nemese kúrdeli jóndeý júrgiziledi.
Túrkistan oblysy
Túrkistan oblysy boıynsha 2021 jyly «Aýyl – El besigi» jobasy aıasynda 302 jobany iske asyrýǵa bıýdjetten jalpy 16,1 mlrd teńge bólindi (UQ – 14,5 mlrd teńge; RB – 346,0 mln teńge; OB – 1,3 mlrd teńge). Onyń ishinde:
- 8 mekteptiń qosymsha qurylysyna jáne 8 mektepti kúrdeli jóndeýge 3,8 mlrd teńge;
- 1 dárigerlik ambýlatorııanyń qurylysyna jáne 4 densaýlyq saqtaý nysandaryn kúrdeli jóndeýge 799,2 mln teńge;
- 2 sport nysanynyń qurylysyna 458,8 mln teńge;
- 2 mádenıet nysanynyń qurylysyna 399,8 mln teńge;
- 10 tabıǵı gazben qamtamasyz etý nysanynyń qurylysyna 2 mlrd teńge.
- Taǵy 14 elektr qýatymen jabdyqtaý nysanynyń qurylysyna 1,6 mlrd teńge jáne eldi mekenderde 253 ishki kósheni ortasha jóndeýge 7 mlrd teńge (372,9 shaqyrym) bólindi.
Jalpy oblys boıynsha jol ınfraqurylymyna bólingen qarjylardyń 30%-ǵa jýyǵy «Aýyl – El besigi» jobasyna tıesili. Joba asynda eldi mekenderdiń ishki kósheleriniń máselesi sheshilýde. Jobalardy iske asyrý barysynda 2 myńnan astam jumys orny qurylatyn bolady. Aǵymdaǵy jyly 280 nysandy paıdalanýǵa tapsyrý josparlansa, 22 nysan 2022 jylǵa ótpeli. Búgingi tańda, 182 nysannyń jumystary aıaqtalyp, paıdalanýǵa qabyldandy. Qalǵan nysandar, kestege sáıkes jyl sońyna deıin tapsyrylady. Nátıjesinde, jyl qorytyndysymen 70 eldi mekenge jańǵyrtý jumystary júrgiziledi. Onyń ishinde:
- 8 eldi mekendegi mektep jáne 4 eldi mekendegi densaýlyq saqtaý uıymdary kúrdeli jóndeýden ótedi;
- 42 eldi mekende uzyndyǵy 346,2 shaqyrym 249 kóshe ortasha jóndeýden ótedi;
- 1 eldi mekende jańadan 75 oryndyq dárigerlik ambýlatorııa jáne 2 eldi mekenge mádenıet nysandary salynady;
- 4 eldi mekenge tabıǵı gazben qamtylady;
- 12 eldi mekenge jańa elektr júıeleri tartylady.
