«Halyq qatysatyn bıýdjet» jobasynda qandaı qadamdar qamtylǵan
Memleket basshysynyń 2019 jylǵy 15 shildede Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda bergen tapsyrmalaryn iske asyrý úshin «Jergilikti bıýdjetterdiń jobalaryn ázirleý qaǵıdalaryn bekitý týraly «Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstriniń 2014 jylǵy 31 qazandaǵy № 470 buıryǵyna ózgeris pen tolyqtyrý engizý týraly» QR Premer-Mınıstriniń birinshi orynbasary – QR Qarjy mınıstriniń 2020 jylǵy 12 naýryzdaǵy № 254 buıryǵy qabyldandy, onda halyqtyq qatysý bıýdjetin júrgizý rásimderi aıqyndalǵan.
Buıryq 2019 jyly Almaty jáne Nur-Sultan qalalarynda ótkizilgen halyqaralyq tájirıbe men qanatqaqty jobany eskere otyryp ázirlendi.
«Halyqaralyq yntymaqtastyq boıynsha Qazaqstan 2019 jyly alǵash ret quramynda 71 el bar partısıpatorlyq bıýdjetteýdiń álemdik atlasyna qosyldy. Osylaısha, jergilikti deńgeıde 2020 jyldan bastap respýblıkalyq, oblystyq mańyzy bar qalalarda jáne astanada «Halyq qatysatyn bıýdjet» iske asyrylyp keledi. «Halyq qatysatyn bıýdjetti» engizýdiń maqsaty - jergilikti atqarýshy organdardyń ony qalyptastyrý aıasynda jergilikti bıýdjet qarajatyn bólý kezinde halyqtyń aýqymdy qatysýyn qamtamasyz etý», - delingen Qarjy mınıstrligi málimetinde.
Atap aıtqanda, turǵyndardyń qalany abattandyrýda jergilikti bıýdjet qarajatyn bólýge qatysýǵa múmkindigi bar. Osy oraıda aýmaqty kógaldandyrý, trotýarlardy, pandýstardy, aryqtardy salý jáne jóndeý, ortaq paıdalaný oryndaryn qurý, jóndeý jáne jaryqtandyrý, bordıýrlardy, qoqys tastaıtyn jerlerdi joıý, ortaq paıdalaný oryndarynda kúrkeler, oryndyqtar, ýrnalar jáne balalardyń oınaýy jáne eresek turǵyndardyń demalýy úshin jabdyqtar men konstrýktsııalar ornatý, balalar oıyn alańdaryn ornatý, jóndeý jáne jaryqtandyrý eskerilgen.
«Paıyzdyq araqatynasta turǵyndardyń jobalyq usynystaryn iske asyrýǵa baǵyttalǵan shyǵystardyń eń az kólemi aıqyndalǵan. Іske asyrylyp jatqan «jobalar» jáne olardy qarjylandyrýǵa arnalǵan qarajattyń paıdalanylýy týraly aqparat ınternet-resýrstarda, buqaralyq aqparat quraldarynda, sondaı-aq ákimderdiń halyqqa esep berý kezdesýleri barysynda jarııa etiledi. Qazaqstannyń memlekettik organdary ınternet-resýrstarynyń biryńǵaı platformasyndaǵy Ákimdikterdiń paraqshasynda «Halyq qatysatyn bıýdjet» modýlinde barlyq oqyrmandar turǵyndardyń usynystarynyń «jobalaryn» onlaın rejımde qysqa, túsinikti jáne egjeı-tegjeıli túrde onyń mártebesin, taımlaınyn, daýys sanyn kórsete otyryp, qadaǵalaı alady», - dep atalyp ótken mınıstrlik aqparatynda.
Halyqtyń memlekettik qarjyny basqarý men baqylaýǵa qatysýyna baǵyttalǵan bıýdjetteýdiń jańa praktıkalaryn keńinen engizýdi pysyqtaý úshin Qarjy mınıstrligi Dúnıejúzilik bankpen birlesip, ortalyq jáne jergilikti memlekettik organdar qyzmetkerleriniń qatysýymen 2021 jylǵy 15 sáýirde «Partısıpatorlyq bıýdjetteýdi damytýdyń perspektıvalary men syn-tegeýrinderi. Qazaqstan, Reseı jáne basqa elderdiń tájirıbesi» taqyrybynda Birinshi halyqaralyq onlaın-semınar ótkizdi. Sondaı-aq, halyqaralyq onlaın-semınarǵa 2007 jyldan bastap Reseı Federatsııasynda tikeleı engizip kele jatqan partısıpatorlyq (bastamashyl) bıýdjetteý salasyndaǵy jetekshi mamandar qatysty.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń 2021 jylǵy 1 qyrkúıektegi Qazaqstan halqyna Joldaýynda «halyq qatysatyn bıýdjet» tabysty engizilgenin atap ótti:
«Jergilikti ózin-ózi basqarýdy damytý –basym baǵyttyń biri. «Halyq qatysatyn bıýdjet» ortalyqqa baǵynatyn qalalar men oblys ortalyqtaryna tabysty engizildi. Azamattardyń naqty suranysyna sáıkes ondaǵan abattandyrý jobasy júzege asyryldy. Bul – jaqsy tájirıbe. Endi abattandyrý jáne turǵyn-úı kommýnaldyq sharýashylyǵynyń bıýdjetindegi «halyq qatysatyn» úlesti 10 ese arttyrý kerek».
Osyǵan baılanysty, Memleket basshysynyń 2021 jylǵy 1 qyrkúıektegi «Halyq birligi jáne júıeli reformalar – el órkendeýiniń berik negizi» atty Qazaqstan halqyna Joldaýyn iske asyrý boıynsha jalpyulttyq jospardyń 59 - tarmaǵynda mynadaı is-sharalar kózdelgen: «jergilikti bıýdjetterdiń abattandyrý jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq baǵdarlamalaryna «halyq qatysatyn bıýdjetti» 10 ese ulǵaıtý» (keminde 5% deńgeıge jetkize otyryp)» (oryndaý merzimi - 2021 jylǵy qarasha).
Jalpyulttyq jospardyń 59-tarmaǵyn iske asyrý úshin «Jergilikti bıýdjetter jobalaryn ázirleý qaǵıdalaryn bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy mınıstriniń 2014 jylǵy 31 qazandaǵy №470 buıryǵyna ózgerister engizý týraly» QR Qarjy mınıstriniń 2021 jylǵy 18 qarashadaǵy № 1192 buıryǵy bekitildi.
Buıryqpen «Turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵy» fýnktsıonaldyq toby boıynsha josparlanatyn qala bıýdjeti shyǵystarynyń jyldyq kóleminen turǵyndardyń jobalyq usynystaryn iske asyrýǵa baǵyttalǵan shyǵystardyń eń tómengi kólemin: respýblıkalyq mańyzy bar qaladaǵy aýdan, astana úshin 5% - dan tómen emes (buryn 0,5% bolǵan); oblystyq mańyzy bar qala úshin jáne oblystyq mańyzy bar qaladaǵy aýdan úshin keminde 10 % (buryn 1% bolǵan) ulǵaıtý bóliginde jergilikti bıýdjetterdiń jobalaryn ázirleý qaǵıdalaryna ózgerister engizildi.
