Halyqty jumyspen qamtýǵa bólingen qarajat maqsatsyz jumsalyp jatyr – depýtat

ASTANA. KAZINFORM – Májilis depýtaty Nartaı Sársenǵalıev halyqty jumyspen qamtý týraly resmı statıstıkaǵa kúmán keltirdi.

- Ulttyq statıstıka bıýrosy bıyl birinshi toqsan boıynsha Qazaqstan halqynyń 4,6 paıyzy, ıaǵnı 451 515 azamat jumyssyz dep kórsetedi. Buǵan kim senedi? Ár qaladaǵy jumyssyz jandar jınalatyn jetim buryshty, tabaqtaı dıplommen jumys tappaı tabanyn taýsylǵan jas mamandardy bárimiz kórip júrmiz ǵoı. Meniń qolymda 16 mamyrda basylǵan resmı derek bar, munda Qazaqstan halqynyń sany 20 261 486 adam dep kórsetilgen. Sonyń 11 496 447–si eńbekke qabiletti dep jazylǵan, ıaǵnı olar jumys isteýi qajet. Biraq, Qazaqstanda zeınetaqy jınaǵyna kók tıyn aýdarylmaǵan jáne áleýmettik aýdarymdary múldem joq halyq sany 5 244 664 adamǵa jetken. Endeshe Qazaqstanda 11,5 mıllıon adam eńbekke qabiletti bolsa, onyń 5,2 mıllıonynda áleýmettik aýdarym múldem joq bolsa, demek azamattarymyzdyń teń jartysy jumyssyz demeske amal bar ma? Jumyssyzdar sany 4,6 paıyz degen derektiń shyndyqqa sáıkes kelmeıtinine osy dálel emes pe? - dep Nartaı Sársenǵalıev Úkimet basshysy Oljas Bektenovtiń atyna saýal joldady.

Osylaısha halyq qalaýlysy eldegi jumyssyzdyqty joıamyz desek, aldymen jalǵan málimet berýdi toqtatý kerek dep otyr.

- Sonyń saldarynan halyqty jumyspen qamtýǵa arnalǵan baǵdarlamalarǵa berilgen qarajat maqsatsyz jumsalyp jatyr. Joǵary aýdıtorlyq palatanyń esebi dálel. Derek keltireıin, 2024 jyldyń 10 aıynda halyqty jumyspen qamtýǵa arnalǵan sýbsıdııalyq 6 baǵdarlamaǵa 180 031 adam qatysypty. Olardyń árqaısysyna aı saıyn bıýdjetten aqsha tóledik! Sońynda sonyń tek 26 194-i ǵana turaqty jumysqa ornalasqan. Taǵy bir dálel, «Jastar praktıkasy» baǵdarlamasyna 2024 jyly 33 300 jas qazaqstandyq qatysqan. Baǵdarlama tártibine sáıkes olardyń árqaısysyna aıyna 117 960 teńge tólendi. Soǵan qaramastan tek 7400 jas azamat qana jumysqa ornalasypty, - deıdi ol.

Depýtat keltirgen málimetke súıensek, qazir elimizde 5,7 mıllıon jas azamat bar, sonyń 3,7 mıllıony eńbekke qabiletti.

- Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi ótken jyly jastardy jumyspen qamtýǵa arnalǵan baǵdarlamalar arqyly 236 037 jas qazaqstandyqty qyzmetke turǵyzdyq dep esep berdi. Biraq byltyr tek 203 607 jas azamat qana zeınetaqy qoryna aýdarym jasaǵan. Qalǵan 33 myń jastyń áleýmettik tólemderi qaıda? Rasynda olar jumysqa turdy ma, joq pa? Álde jastar jalǵan statıstıkanyń qurbanyna aınaldy ma nemese memlekettik baǵdarlama arqyly jastardy áleýmettik aýdarymdar jasalmaıtyn kúmándi jumysqa turǵyzdy ma jaýapty organdar? Munyń barlyǵy Joǵary aýdıtorlyq palatanyń esebimen dáleldengen derekter. Taǵy bir mysal, «Máńgilik el jastary - ındýstrııaǵa» baǵdarlamasyna qatysqan 1 415 túlektiń 471-i ǵana jumysqa ornalasqan. Al túlekterdi óńirlerge bólý olardy jumyspen qamtý ortalyqtaryna tirkeýmen aıaqtalǵan. Biz ózi kimdi aldap júrmiz sonda? - deıdi N.Sársenǵalıev.

Osy oraıda Májilis depýtaty Úkimettiń nazaryna kelesi jaıttardy usynady:

1. Qazaqstandaǵy jumyssyzdardyń sanyn esepteý metodıkasyn qaıtadan jasaý qajet;

2. Halyqty jumyspen qamtýǵa arnalǵan baǵdarlamalarǵa jumsalǵan qarajatqa tolyq tekserý ótkizý kerek;

3. Kásipkerlikke yntaly jastarǵa mıkrokredıt berýge arnalǵan baǵdarlamany qaıtadan iske qosyp, mıkrokredıt alý úshin kepildik qunyn qaıta qaraý kerek, sebebi aýyldyq jerlerde jyljymaıtyn múlik kepil retinde jaramsyz bolyp qalady;

4. Jumys berýshilerge «Jastar praktıkasy» baǵdarlamasy arqyly jumysqa ornalasqan jas mamandardy turaqty jumysqa qabyldaýdy mindetteý qajet;

5. «Jastar praktıkasyna» qatysýshylardyń aılyq jalaqysyn 30 AEK-ten 40 AEK-ke, aýyldyq jerlerde 45 AEK-ke deıin kóbeıtý kerek;

6. «Alǵashqy jumys orny» baǵdarlamasymen jumysqa ornalasý kezinde «Jasyl el» syndy maýsymdyq jumystardan nemese qyzmet kórsetý salasyndaǵy jumystardan zeınetaqy qoryna túsken qarajatty esepke almaý qajet.

Eske salsaq, ótken jyly Májilis depýtaty Ashat Aımaǵambetov «Jumyspen qamtýda «tizesi shyqqan» sharalardy qoldanyp jatyrmyz» dep, Úkimetti synǵa alǵan edi.