Halyqaralyq reıtıng agenttikterine Qazaqstannyń qurylymdyq reformalar nátıjesi tanystyryldy

ASTANA. KAZINFORM – Dúnıejúzilik bank pen Halyqaralyq valıýta qorynyń kúzgi sessııalary sheńberinde vıtse-premer – ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarın bastaǵan qazaqstandyq delegatsııa Fitch, Moody's jáne S&P sekildi úsh iri reıtıng agenttiginiń ókilderimen kezdesti.

Qazaqstan tarapynan is-sharalarǵa Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń tóraǵasy Mádına Ábilqasymova, Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń, Syrtqy ister mınıstrliginiń, Ulttyq bank pen «Báıterek» holdınginiń basshylary qatysty.

Kezdesý kezinde negizgi makroekonomıkalyq kórsetkishter, orta merzimdi boljamdar men turaqty ekonomıkalyq ósýdi qamtamasyz etýge arnalǵan qurylymdyq reformalardyń basym baǵyttary tanystyryldy.

Ekonomıkanyń qurylymyn transformatsııalaý úderisine erekshe nazar aýdaryldy. Serik Jumanǵarın atap ótkendeı, búginde Qazaqstan ekonomıkasy 15 jyl burynǵyǵa qaraǵanda anaǵurlym ártaraptandyrylǵan. Atap aıtqanda, JІÓ-degi munaı sektorynyń úlesi 2010 jylǵy 16,5%-dan 2024 jyly 8,1%-ǵa deıin qysqardy. Óńdeý ónerkásibiniń úlesi alǵash ret óndirýshi sektordyń úlesinen asyp tústi. Al sońǵy 20 jylda óńdeý ónerkásibindegi tikeleı sheteldik ınvestıtsııa kólemi birneshe ese ósti. Sonymen qatar shaǵyn jáne orta bıznes JІÓ-niń shamamen 40%-yn alatyny atap ótildi (10 jyl buryn 25% bolǵan).

Bul ózgerister Qazaqstannyń resýrstyq modelden neǵurlym ornyqty jáne teńgerimdi ekonomıkaǵa kóship jatqanyn aıǵaqtaıdy. 2025 jylǵy 9 aıda negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestıtsııa 13,5%-ǵa artty. Birinshi jartyjyldyqtyń qorytyndysy boıynsha tikeleı sheteldik ınvestıtsııa aǵyny $10 mlrd qurady. Onyń ishinde $6,3 mlrd shıkizatqa jatpaıtyn salaǵa baǵyttaldy. Qazaqstan Úkimeti 2029 jylǵa qaraı JІÓ kólemin $450 mlrd-qa jetkizý maqsatyn qoıyp otyr, osy rette belsendi ınvestıtsııany arttyrýdaǵy memlekettiń rólin odan ári kúsheıtýge nıetti.

Odan bólek bıýdjet jáne salyq saıasatynyń aýqymdy reformasynyń nátıjesi de tanystyryldy. Jańa Bıýdjet kodeksinde bıýdjettiń munaı kirisine táýeldiligin tómendetýge jáne shyǵyndy turaqtandyrýǵa baǵyttalǵan kontrtsıkldik eki ereje bekitilgen. Olar – Ulttyq qordan kepildendirilgen transfert kólemi men respýblıkalyq bıýdjet shyǵysynyń ósýin shekteý. Bıylǵa arnalǵan Bıýdjet osy qaǵıdatty eskere otyryp qalyptastyryldy. Bul memlekettik qarjynyń turaqtylyǵyn nyǵaıtýǵa múmkindik beredi.

Reıtıng agenttigi ókilderi jańa Bıýdjet jáne Salyq kodeksterin júzege asyrý barysyna, sondaı-aq ınflıatsııany tejeý men makroekonomıkalyq turaqtylyqty qamtamasyz etý sharalaryna úlken qyzyǵýshylyq tanytty. Qazaqstan tarapynan barlyq suraqtarǵa tolyq jaýap berildi.

Aıta keteıik, Prezıdent Bektenovke Úkimettiń ekonomıkalyq baǵdarlamasyn iske asyrýǵa qatysty tapsyrma berdi.