Halyqaralyq qylmystyq sot Talıban basshylaryn tutqyndaýǵa order berýdi surady
ASTANA. KAZINFORM — Sot málimdemesinde Aýǵanstanda áıelder men qyzdarǵa qatysty adamzatqa qarsy qylmys jasalyp jatyr dep aıtýǵa tolyq negiz bar ekendigi aıtylǵan, dep habarlaıdy Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisi.
Halyqaralyq qylmystyq sottyń (HQK) bas prokýrory Karım Han beısenbi kúni Aýǵanstandaǵy tálipterdiń joǵary laýazymdy basshylaryn áıelderdi qýdalaǵany úshin tutqyndaýǵa order berýdi talap etkenin aıtty, bul jalpy adamzatqa qarsy qylmys sanalady.
Onyń aıtýynsha, Talıbannyń joǵarǵy jetekshisi Haıbatýlla Ahýndzada men bas sot tóraǵasy Abdýl Hakım Hakkanıdi «jynysy boıynsha qýdalaǵany úshin adamzatqa qarsy qylmystyq is jasady» dep kúdiktenýge tolyq negiz bar.
#ICC Prosecutor @KarimKhanQC announces applications for warrants of arrest in the situation in #Afghanistan for the Supreme Leader of the Taliban, Haibatullah Akhundzada, and the Chief Justice of the “Islamic Emirate of Afghanistan”, Abdul Hakim Haqqani.https://t.co/zpCmoBEQvb pic.twitter.com/9FHF0bVqAJ
— Int'l Criminal Court (@IntlCrimCourt) January 23, 2025
— Meniń basqarmam bul eki aýǵan azamaty aýǵandyq qyzdar men áıelderdi, sondaı-aq tálipter ózderiniń ıdeologııalyq tártipterine saı kelmeıdi dep eseptegen tulǵalardy qýdalaǵany úshin qylmystyq jaýapty degen qorytyndyǵa keldi, — dedi Karım Han.
Ol aýǵan áıelderi men qyzdary, sondaı-aq LGBT qaýymdastyǵynyń músheleri «Talıbannyń buryn-sońdy bolmaǵan, sanasyz jáne úzdiksiz qýdalaýyna» tap bolǵanyn atap ótti.
HQS sýdıalary endi qamaýǵa alý týraly order berý týraly sheshim qabyldamas buryn Karım Hannyń ótinishin qaraıdy. Bul protsess birneshe apta nemese aıǵa sozylýy múmkin.
Erejege sáıkes, HQS prokýrory suraǵan qamaýǵa alý týraly sanktsııalardy sýdıa bekitýi kerek. Tutqyndaýǵa order shyǵarylǵannan keıin sot qamaýǵa alýdy júzege asyrý úshin HQS-qa múshe memleketterdiń qoldaýyna súıenedi, óıtkeni sottyń óz erkimen oryndaý mehanızmi joq.
Karım Han onyń keńsesi jaqyn arada basqa joǵary laýazymdy Talıban múshelerine qosymsha ótinishter jiberetinine ýáde berdi.
Human Rights Watch (HRW) beısenbi kúni jarııalanǵan tutqynǵa alý orderin quptap, olardy «ádildik jeńetinin eske salady» dep atady.
2021 jyldyń tamyzynda bılikke oralǵan Talıban basshylyǵy 1996 jyldan 2001 jylǵa deıingi bıliktegi birinshi kezeńine qaraǵanda tártip birshama jumsaq bolatynyna ýáde berdi. Alaıda olar tez arada áıelder men qyzdarǵa BUU «genderlik aparteıd» dep ataıtyn shekteýler engizdi. Ahýndzadanyń ıslam quqyǵyn túsindirýimen sáıkes keletin jarlyqtary kóp uzamaı áıelder men qyzdardy eldiń qoǵamdyq ómirinen yǵystyrdy.
Áıelderge ýnıversıtetterde oqýǵa, orta mektepterge, kolledjderge jáne sulýlyq salondaryna kirýge tyıym salyndy, sondaı-aq áıelderge úkimettik emes uıymdarda, sonyń ishinde BUU agenttikterinde jumys isteýge tyıym salyndy.
Ótken jyly Talıbannyń izgilik mınıstri tipti áıelderge bir-birimen sóılesýge tyıym salǵan bolatyn.