Ǵazız Ábishev Prezıdenttiń AQSh-qa sapary jaıly: «Reseıden alshaqtańdar» deı qoımas
Saıasattanýshy Ǵazız Ábishev Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń AQSh-qa saparynyń basym baǵyttaryna toqtaldy, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.
Saıası sholýshy Memleket basshysynyń BUU Bas Assambleıasy sammıtiniń aıasyndaǵy bul sapary qaı jaǵynan alsa da óte kúrdeli ekenin aıtady.
«Biraq, biz úshin sapardyń eń basty oqıǵasy Ortalyq Azııa kóshbasshylarynyń AQSh Prezıdenti Dj. Baıdenmen kezdesýi bolatyny anyq. Úlken saıası áńgime bolaıyn dep tur. Túrli arandatýlarǵa, sonyń ishinde reseıshil mamandardyń «Baıden ymdap qalyp edi, bári júgirip bardy» degenge saıatyn jazǵyrýlaryna mán berýdiń qajeti joq. Bul – keıingi 5-6 jyldan beri tanymal format. Bul formatta Ortalyq Azııa kóshbasshylary Sı Tszınpınmen, V. Pýtınmen, Narendra Modımen kezdesti. Arab túbegi memleketteriniń sammıtine de osy formatpen qatysty. Osy turǵydan alǵanda, bul – qalypty sapar. Onyń ústine, Amerıka – álemdegi yqpaldy, qýatty memlekettiń biri. Birinshi oryndaǵy másele ekonomıkalyq qarym-qatynastar bolatyny anyq. Bul jerde «Reseımen áriptestikten bas tartyńdar» degen áńgime bola qoımas. Óıtkeni, amerıkalyq oıynshylar bul múmkin emes ekenin túsinedi dep oılaımyn. Degenmen, olar da osy aımaqtaǵy yqpalyn arttyrýǵa kúsh salatyny túsinikti. Óıtkeni, olar Qytaı men Reseıdiń ortasyndaǵy óńirge kóbirek kóńil bólý tıimdi ekenin túsindi. Bul jerde Aýǵanstannan týyndaıtyn qaýipti de eskerip otyr. Sondyqtan, AQSh ta aımaqtaǵy yqpalyn arttyryp, baılanystyń jańa arnalaryn tabýǵa talpynady. Olar da aımaq elderine sanktsııalar salyp, kúshpen áreket etýden paıda joq ekenin bilip otyr. Óıtkeni, mundaı qatynas aımaq elderin Reseı men Qytaıdyń qushaǵyna ıtermelep, erteń múlde baılanys úzilýi múmkin ekenin túsinedi», - dedi sarapshy.
Saıasattanýshy Qasym-Jomart Toqaevtyń BUU sammıtiniń múmkindikterin paıdalanyp, Slovenııa, Fınlıandııa, Majarstan sııaqty elderdiń de basshylarymen kezdesýin jalpy sıpattaǵy, qatardaǵy kelissózder retinde baǵalap otyr.
«Ortalyq Azııa kóshbasshylarynyń AQSh Prezıdentimen kezdesýiniń nátıjesin ózimizdiń BAQ-tan, keıbir tusyn Batys basylymdarynan biletin shyǵarmyz.
Al, jahandyq aýqymdaǵy korporatsııa basshylarymen ótip jatqan kezdesýlerdiń bári «Jańa Qazaqstannyń» ekonomıkalyq baǵdaryna negizdelip ázirlendi dep oılaımyn. Mysaly, Rio Tinto kompanııasy nege Qazaqstanǵa emes, Mońǵolııaǵa keldi degen áńgime bolǵan. Óıtkeni, ol jaqta sybaılas jemqorlyq pen qaıtarym suraý bolǵan joq dep esepteldi. Al bizde «bireýge telmirmeı ózimiz isteıik» degen nıet boldy. Qazir jer qoınaýyn barlaý baǵytynda úlken josparlar bar. Kenishterdi ázirlep, iske qosýǵa óz qarajatymyz jetpeıdi. Sondyqtan, Rio Tinto basshylyǵymen kezdesý ótti. Tsıfrlyq teńge, ekonomıkany tsıfrlandyrý baǵytynda Mastercard basshylyǵymen áńgimelesý kerek boldy.
Al, GE Healthcare basshylyǵymen kezdesýde ýltradybys apparattary óndirisiniń jergilikti úlesin arttyrý baǵytyndaǵy múmkindikter talqylandy. Ortalyq Azııada halyq sany qarqyndy ósip kele jatqanyna qaramastan, sapaly zamanaýı medıtsınalyq tehnıkamen jetkilikti deńgeıde qamtamasyz etilmegen. Qazaqstan osy turǵydan GE Healthcare úshin aımaqqa kiretin orynǵa aınalǵysy keletin shyǵar. Bul kompanııa osy aımaqqa kelse, óndiristi damytyp, qondyrǵylardy Ortalyq Azııaǵa, tipti keıin Reseıge sata alatyn edi. Demek, korporatsııa basshylarymen kezdesýler naqty baǵyttar boıynsha, taza pragmatıkalyq sıpatta ótti.
Bul sapardyń jospary jaqsy daıyndalǵany kórinip tur. Іri kompanııalardyń bárimen jappaı kezdesý emes, naqty baǵyttar baılanys ornatý talpynysy bar», - deıdi Ǵazız Ábishev.
