Ǵalymdar tarıhtyń jańa paraqtaryn ashý úshin sheteldik baılanystardy biriktirýi kerek – Saıasat Nurbek
ASTANA. KAZINFORM – Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetinde «Ortalyq Azııa tarıhy: halyqtar men mádenıetter arasyndaǵy dıalog» atty Ortalyq Azııa memleketteri tarıhshylarynyń І forýmy ótti.
Oǵan Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Ózbekstan, Tájikstan, Túrkimenstan ǵalymdary, sondaı-aq memleket jáne qoǵam qaıratkerleri jınaldy.
«Negizgi mindet – aımaqtyń ortaq tarıhyna naqty, kásibı jáne tarıhı qaıta mán berýdi qamtamasyz etý. Sońǵy ýaqytta tarıhı oqıǵalardy mıfologızatsııalaý men paıymdaý faktileri jıi baıqalǵany jasyryn emes. Bul eshqandaı da kásibı dıalog emes, ókinishke oraı, bizdiń aımaqtyń birligine yqpal etpeıdi, keıde tipti shıelenisti jaǵdaılarǵa ákeledi. Keı tulǵalar men batyrlardy ózinshe menshiktegisi keletin daýly sátter bar. Sondyqtan biz úshin kásibı tarıhshylar pikirlerdiń naqty shoǵyrlanýy men belgili bir oqıǵalardy túsindirýi óte mańyzdy», - dedi Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbek forýmnyń ashylýynda.
Aıta keteıik, forým Ortalyq Azııa memleketteri basshylarynyń konsýltatıvtik kezdesýiniń erteńgi otyrysy qarsańynda ótti. Mınıstr klassıkalyq dıplomatııamen qatar ǵylymı dıplomatııany damytýdyń mańyzyn jetkizdi.
«Ǵalymdar aımaqtyń jalpy tarıhı kontekstin túsindirýge, aımaq halyqtarynyń tarıhı protseste qalaı ómir súrip, beıimdele alǵanyn kórsetýge jaýapty. Olar ótken ǵasyrlardaǵy ıntegratsııa men yntymaqtastyqtyń mysaldaryn – ǵalymdardyń bilim almasyp, bir-birin tolyqtyrǵanyn kórsetýi kerek. Buryn ortaq mádenı, ádebı, tarıhı jáne saýda keńistigi bolǵan. Qazirgi ýaqytta tarıhı qaýymdastyq ulttardyń ıntegratsııasyn ilgeriletý úshin kúsh salýy kerek. Qazirgi geosaıası týrbýlenttik pen ózgerister jaǵdaıynda tek birlesken kúsh-jiger syn-qaterlerdi eńserýge múmkindik beredi», - dedi Ǵylym mınıstri.
Ortalyq Azııa tarıhshylarynyń forýmy jańa baılanystar arqyly damıtyn jyl saıynǵy dıalog alańyna aınalady.
«Biz ǵalymdarǵa úsh mindet qoıyp otyrmyz. Birinshisi – tarıh ǵylymyndaǵy qordalanǵan problemalyq tustardy qarastyrý jáne birlesken pikir men baǵa berý, sondaı-aq osy máselelermen qalaı jumys isteý keregin usyný. Ekinshisi – birlesken ǵylymı jobalar úshin taqyryptar ázirleý. Qazirgi ýaqytta biz tarıh ǵylymyn belsendi qarjylandyryp, ınvestıtsııalap jatyrmyz. Ózderińiz biletindeı, qazir Qazaqstan tarıhynyń jeti tomdyǵy daıyndalýda, arheologııa ınstıtýtyn damytýǵa kóp kóńil bólinedi, onda myńdaǵan artefaktilerdi durys jáne uzaq merzimdi saqtaý úshin óz depozıtarııin qurý mańyzdy. Úshinshi mindet – seriktesterimizdi qalaı iske tartý kerektigin oılaný. Bizdiń tarıhymyzda áli ashylmaǵan kóptegen derekkóz bar, mysaly, Vatıkan, Iran, Armenııa jáne Qytaı sekildi jazýy men órkenıeti damyǵan elderde qundy derekter bar. Bizdiń ǵalymdar tarıhtyń jańa paraqtaryn ashý úshin sheteldik baılanystardy biriktirýi kerek», - dedi Saıasat Nurbek.
Buǵan deıin mınıstr qazaqstandyq ǵalymdar Vatıkan arhıvindegi materıaldarmen tanysatynyn málimdegen edi.
