Ǵalymdar dabyl qaǵyp jatyr: Atlant muhıtynda 27 mıllıon tonna nanoplastık bar

ASTANA. KAZINFORM — Nıderlandtyń Teksel qalasyndaǵy Teńiz zertteýleri jónindegi Koroldik ınstıtýtynyń (NIOZ) ǵalymdarynyń baǵalaýynsha, Atlant muhıtynyń soltústiginde 27 mıllıon tonnaǵa jýyq nanoplastık bólshekteri bar, dep habarlaıdy AZƏRTAC. 

Zertteý nátıjeleri kórsetkendeı, dıametri 1 mıkrometrden az mıkroskopııalyq bólshekter muhıttaǵy iri plastık qaldyqtarǵa qaraǵanda áldeqaıda joǵary kontsentratsııada kezdesedi.

Ǵalymdar Pelagia atty zertteý kemesimen Soltústik Atlantıkaǵa ekspedıtsııa jasap, 12 núktede sý úlgilerin alǵan. Úlgiler úsh túrli tereńdikten jınaldy: sý betine jaqyn 10 metrden, 1 000 metr tereńdikten jáne teńiz túbinen 30 metr bıiktikten. Bul núktelerdiń qatarynda Soltústik Atlant sýbtropıkalyq aınalymyndaǵy bes aımaq, ashyq muhıttaǵy tórt núkte jáne Eýropa kontınenttik qaırańyndaǵy úsh oryn boldy.

Joǵary dáldiktegi skanerleý tehnologııasyn qoldanǵan zertteýshiler nanoplastıktiń barlyq aımaqta taralǵanyn anyqtady, ásirese jaǵalaýǵa jaqyn bólikter men sýbtropıkalyq aınalymdarda – munda qoqys jınaqtalyp, ydyraý úderisi júredi.

Eń kóp kezdesken túrleri – bótelkeler men qaptamalar jasaýǵa paıdalanylatyn plastıkter: polıetılentereftalat (PET), polıvınılhlorıd (PVH) jáne polıstırol. Tabıǵı ortada keń taralǵan polıetılen men polıpropılen bul zertteýde sırek anyqtalǵan, bul qoldanylǵan analıtıkalyq ádisterdiń tehnıkalyq shekteýlerine baılanysty bolýy múmkin.

Ǵalymdar mıkroplastıktiń aǵzaǵa enip, úlken plastık qaldyqtarǵa qaraǵanda múlde ózgeshe, kútpegen ekologııalyq áser týǵyzýy múmkin ekenin aıtady. Sondyqtan olar plastıktiń muhıttarǵa túsýin shuǵyl shekteý qajettigin alǵa tartady, sebebi qazirgi sharalar nanoplastıktiń zardaptaryn joıýda jetkiliksiz bolyp otyr. 

Aıta ketelik Tynyq muhıtynda bortynda 3 myń kólik bar keme sýǵa batyp ketken edi.